Direct naar artikelinhoud
burger aan zet

Zeker 12 grote gemeenten hebben deze jaarwisseling vrijwillig vuurwerkvrije zones

Zeker twaalf grote gemeenten willen aankomende jaarwisseling experimenteren met vrijwillig vuurwerkvrije zones. Dat blijkt uit een inventarisatie van de Volkskrant van het vuurwerkbeleid in de 44 grootste gemeenten.

Het Nationale Vuurwerk in Rotterdam.Beeld ANP

Voor zo’n zone levert de gemeente wel de markeringsborden, maar handhaaft ze het verbod niet. In de meeste gemeenten kunnen buurtbewoners een zone aanvragen. Zo hopen de burgemeesters zonder hoge kosten de overlast en risico’s van vuurwerk verder terug te dringen.

Het gaat om Amsterdam, Utrecht, Den Haag en negen andere grote plaatsen (zie lijst). Ook kleinere gemeenten zoals Oegstgeest, Borne en Leidschendam-Voorburg hebben al bekendgemaakt dat ze dit jaar met de vrijwillig vuurwerkvrije zone experimenteren. De gemeenten volgen het voorbeeld van Den Haag, waar inwoners de afgelopen jaarwisseling verspreid over de stad vuurwerkvrije gebiedjes afbakenden.

Zowel de politie als veel burgemeesters zouden het liefst zien dat er een landelijk verbod komt op consumentenvuurwerk – vooral op het knalwerk en de vuurpijlen. Zij worden daarin gesteund door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) die eind 2017 een scherp rapport publiceerde. De Oudejaarsnacht is met honderden gewonden en gemiddeld één vuurwerkdode de gevaarlijkste nacht van het jaar, stelt de OVV. Daarnaast wordt er voor miljoenen euro’s schade aangericht en zijn er tientallen incidenten met geweld tegen agenten.

Handhaving problematisch

Minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie, CDA) heeft deze zomer besloten dat een landelijk verbod voor het kabinet te ver gaat. Er zijn te veel Nederlanders die lol beleven aan vuurwerk, vindt de regering. Grapperhaus vindt dat de gemeenten genoeg mogelijkheden hebben om (delen van) hun grondgebied vuurwerkvrij te maken. Rotterdam heeft inmiddels aangekondigd dat het volgend jaar wil experimenten met een algeheel vuurwerkverbod en een beperkt aantal zones waar bewoners wél mogen afsteken.

Het fenomeen vuurwerkvrije zone bestaat al jaren. Vooral rondom kinderboerderijen, parkjes, bejaardentehuizen en scholen geldt vaak een vuurwerkverbod. De komende jaarwisseling gebeurt dat zeker in vijftien van de G44-gemeenten (zie lijstje). In Arnhem, Leeuwarden en Nijmegen moet het gemeentebestuur er nog een beslissing over nemen.

Verbod met of zonder controle

Grote gemeenten die experimenteren met vrijwillig vuurwerkvrije zones waar niet wordt gehandhaafd: Almere, Amsterdam, Delft, Den Haag, Enschede, Gouda, Groningen, Haarlem, Hilversum, Tilburg, Utrecht, Zaanstad.

Grote gemeenten die vuurwerkvrije zones aanwijzen waar wel wordt gehandhaafd: Alkmaar, Amsterdam, Amersfoort, Deventer, Dordrecht, Ede, Enschede, Den Haag, Groningen, Helmond, Hilversum, Leiden, Rotterdam, Schiedam, Utrecht.

De handhaving blijkt in de praktijk een groot probleem. Politie en handhavers hebben het in de Oudejaarsnacht al zo druk dat het controleren van vuurwerkvrije zones voor hen praktisch onmogelijk is. Dat is ook de reden waarom Tilburg een paar jaar geleden besloot niet meer in de zones te handhaven. Die zones werden toen ook al ‘vrijwillig vuurwerkvrij’ genoemd.

In Den Haag hebben ze het concept vuurwerkvrije zone vorig jaar zo aangepast dat inwoners zelf na overleg met hun buren een zone kunnen aanvragen bij de gemeente. Dat experiment met vrijwilligheid is volgens burgemeester Krikke goed verlopen en wordt dit jaar voortgezet. Veel gemeenten volgen dus dat voorbeeld.

Het loopt nog niet storm

De vraag is nu hoeveel mensen zich zullen aanmelden voor de experimenten. Dat moet in veel plaatsen de komende weken gebeuren, maar vooralsnog loopt het nergens storm. De wijkvereniging van Marlot, een Haagse buurt die vorig jaar een paar straten tot vuurwerkvrije zone uitriep, heeft zelfs besloten dit jaar geen borden aan te vragen. Sommige vuurwerkenthousiasten vonden dat het onderlinge knalverbod hen te veel in hun vrijheid belemmerde.

In Hilversum hebben zich tot nu toe enkele buurten gemeld. Tot echte afspraken is het nog niet gekomen. ‘Veel bewoners schrikken terug voor het gedoe met de buren die wel graag vuurwerk willen afsteken’, zegt een woordvoerder.

‘Het probleem met dit onderwerp lijkt me inderdaad dat er zowel hartstochtelijke vuurwerkliefhebbers als -haters zijn’, zegt de in burgerinitiatief gespecialiseerde bestuurskundige Pieter-Jan Klok van de Universiteit Twente. Toch vindt hij het interessant dat er dit jaar op grotere schaal mee wordt geëxperimenteerd. ‘Laat ze het maar proberen.’

Verbetering: In een eerdere versie van dit artikel werd gesproken over over zeker dertien vuurwerkvrije zones. Door een fout was daarbij ten onrechte de stad Rotterdam opgenomen. Die gemeente heeft wel vuurwerkvrije zones, maar geen vrijwillige vuurwerkvrije zones. 

Voor de gemoedsrust van de zwanen geen vuurwerk in deze Haagse wijk

Den Haag was de eerste gemeente waar bewoners een vrijwillig vuurwerkvrije zone konden aanvragen – dus zonder handhaving. Dit jaar volgen twaalf gemeenten dat voorbeeld. Of het werkt? Eén aanvrager van vorig jaar ziet er nu maar van af.