Direct naar artikelinhoud
Nieuwsschuldhulpverlening

Overheid laat zzp’ers in geldnood vaak in de kou staan

De Nederlandse overheid laat zzp’ers met schulden in de steek. Door weeffouten in de schuldhulp voor ondernemers krijgt een aanzienlijk deel van de zzp’ers in geldnood geen schuldhulpverlening. Terwijl de wet voorschrijft dat gemeenten inwoners in financiële nood moeten helpen.

en
Staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (VVD).Beeld ANP

Uit een inventarisatie door de Volkskrant en de Groene Amsterdammer blijkt dat 24 van de 44 grootste gemeenten geen schuldhulpverlening aan zzp’ers verlenen. De 24 gemeenten sturen zzp’ers in geldnood door naar een andere regeling, in de veronderstelling dat het probleem daarmee is opgelost. Maar niet alle hulpbehoevende ondernemers komen in aanmerking voor het zogeheten bbz, oftewel ondernemersbijstand.

Ondernemersbijstand is bedoeld om ondernemers in financiële problemen te voorzien van boodschappengeld. Een lening vult het inkomen aan tot bijstandsniveau. Vanuit die gedachte is het logisch dat huishoudens met een inkomen boven bijstandsniveau niet in aanmerking komen voor de regeling.

Voor een zzp’er in de schulden is die voorwaarde minder relevant. Een zzp’er kan tonnen privéschuld hebben, en tegelijk een gezinsinkomen boven bijstandsniveau. Bijvoorbeeld als zijn of haar partner een voltijdbaan heeft.

Cijfers

Betrouwbare cijfers over de grootte van de uitgesloten groep ontbreken op het ministerie van Sociale Zaken. Het meest relevante cijfer is afkomstig van 155.nl, een website voor ondernemers in financiële problemen. Tienduizend ondernemers vulden daar een testformulier in voor de aanvraag van ondernemersbijstand. Het systeem wees 38 procent van hen af op randvoorwaarden. ‘Het merendeel van die afwijzingen zit in het inkomen van de partner’, zegt bestuursvoorzitter Han Dieperink van het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK), ook initiatiefnemer van de website.

Naar schatting 131 duizend kleine ondernemers hebben zulke grote financiële problemen dat bedrijfsbeëindiging dreigt, blijkt uit een doorrekening van het klantenbestand van Zuidweg & Partners, met afstand de grootste schuldhulpverlener voor ondernemers in Nederland. Het bedrijf is actief in 116 gemeenten door het hele land. De meerderheid van de 131 duizend is zzp’er, en allemaal zijn ze persoonlijk aansprakelijk.

Een fractie daarvan, 1,6 procent, krijgt schuldhulp: circa 2100 ondernemers in 2017, zo staat in het jaarverslag van de NVVK, branchevereniging voor schuldhulpverleners. De NVVK maakt zich ‘toenemend zorgen’ over zzp’ers met schulden.

Jetta Klijnsma 

Het was toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma die in 2012 de ondernemersbijstand aanwees als eerste loket voor zzp’ers met hoogoplopende schulden. Daar was niets mis mee geweest, als Klijnsma een opening had gelaten voor een plan b. Dat deed ze niet. Klijnsma wees de ondernemersbijstand aan als enige loket voor zzp’ers met schulden. ‘De regering is van mening dat gemeentelijke schuldhulpverlening niet toegankelijk kan zijn voor zelfstandigen met een nog functionerende onderneming’, schreef ze in toelichting op de Wet gemeentelijke schuldhulp (Wgs).

Met die zin ging Klijnsma volledig in tegen de rest van de wet. Alle inwoners van een gemeente, dus ook zzp’ers, hebben recht hebben op schuldhulp, staat daarin te lezen. Het uitsluiten van een hele groep is niet toegestaan.

Na invoering van de wet realiseerden Klijnsma en haar opvolger Tamara van Ark zich de fout. Meermaals riepen ze gemeenten publiekelijk en via brieven op om de schuldhulppoort open te zetten, maar de gemeenten blijken hardleers. In reactie op dit artikel herhaalt Van Ark die oproep.

Dat minder dan 2 procent van kleine zelfstandigen in geldproblemen schuldhulp krijgt, heeft meer oorzaken dan dat de zzp’er een partner heeft die te veel verdient. Ook in gemeenten die zzp’ers op papier wel toelaten in de schuldhulp, krijgen ze niet altijd hulp, zegt Jacqueline Zuidweg van Zuidweg & Partners. Vaak heeft dat te maken met een gebrek aan financiële middelen en deskundigheid.

Zuidweg noemt Den Haag als voorbeeld. Door een gebrek aan mankracht strandt een groot deel van de zzp’ers in de ambtelijke molen, of wordt helemaal niet bereikt, zegt ze. De gemeente erkent in een reactie ‘een grote werkvoorraad’ te hebben, maar stelt dat de schuldhulpverlening goed toegankelijk is.

Lees ook het verhaal van zzp’er Sjon: 

Zzp’ers zonder schuldhulp: ‘Doorwerken tot mijn 72ste is een noodzaak’
De meeste grote gemeenten verlenen zzp’ers geen schuldhulpverlening, terwijl de wet voorschrijft dat zij geen groepen mogen uitsluiten. Sjon is zo’n zzp’er die zijn aanvraag geweigerd zag: zijn vrouw verdient 4,86 euro per maand te veel.

Lees ook het verhaal van zzp’er Sjon: 
Beeld de Volkskrant

Kwetsbare zzp’ers worden door Scandinavische kredietverstrekkers verleid om woekerleningen af te sluiten – soms met rentes tot 200 procent, ontdekten de Volkskrant en De Groene Amsterdammer. In deze video zie je hoe dat kan.