Politieke impasse over de muur van Trump; ‘shutdown’ van de Amerikaanse overheid

De ‘shutdown’ betekent dat negen ministeries en enkele overheidsdiensten dicht gaan. Zo’n 380 duizend ambtenaren hoeven deze week niet naar hun werk te komen. Zo’n 420 duizend anderen in ‘essentiële functies’, zoals grenswachten en postbodes, werken door maar moeten wel op hun geld wachten.

Het probleem is dat de Senaat, het Huis van Afgevaardigden en het Witte Huis het eens moeten worden over de begroting voor de komende anderhalve maand. Struikelblok in die begroting is financiering van een barrière langs de zuidgrens van Amerika.

Hoewel de Republikeinen de meerderheid hebben in zowel Huis van Afgevaardigden als de Senaat, én natuurlijk het presidentschap, zijn ze toch van de Democraten afhankelijk om deze begroting erdoorheen te krijgen. In de Senaat, waar de Republikeinen 51 van de 100 zetels bezetten, hebben ze namelijk 60 stemmen nodig om een wet goed te keuren.

Dus moeten ze Democraten aan boord zien te krijgen. Vorige week waren de twee partijen akkoord, maar toen veranderde Donald Trump van mening – en daarop schaarden de Republikeinse volksvertegenwoordigers zich achter de president. Sindsdien zitten de onderhandelingen muurvast.

De twee partijen zijn zaterdag tijdens onderhandelingen niet nader tot elkaar gekomen. President Donald Trump neemt met ‘niets minder’ genoegen dan 5 miljard dollar voor een ‘grote, prachtige’ grensmuur. De Democraten willen maximaal 1,6 miljard uitgeven voor extra grensbewaking en hooguit een nieuw stuk ‘grenshek’ van ongeveer honderd kilometer.

Voor beide partijen is het een symbolische kwestie, die vooral om het woord ‘muur’ draait. Toen Trump vorige week op Twitter akkoord leek te gaan met een door de Senaat unaniem goedgekeurd hek-pakket van 1,6 miljard dollar (‘We gaan een mooi stalen traliewerk neerzetten, het wordt mooi en geeft ons land veiligheid en zal snel worden neergezet en bespaart miljarden’, aldus Trump), kreeg hij zware kritiek te verduren van zijn conservatieve achterban, die toch echt de beloofde muur wil. Ook voor de Democraten is de strijd symbolisch. Zij willen best wat geld voor een hek reserveren (in 2006 gingen ze ook akkoord met de financiering van zo’n barrière), als het maar geen muur heet.

Het effect van de shutdown op het land is vooralsnog beperkt. In het weekend zijn de ministeries sowieso gesloten, en maandag en dinsdag zijn alle niet-noodzakelijke ambtenaren vrij vanwege Kerstmis.

Maar duizenden toeristen en dagjesmensen hebben wel pech: sommige Nationale Parken en monumenten zijn (gedeeltelijk) gesloten of onbemand, en ook presidentiële bibliotheken, belangrijke historische trekpleisters, houden de deuren dicht. Op sommige plekken, zoals in Utah en New York, springen de staat of de stad in om attracties zoals de Arches of het Vrijheidsbeeld open te houden.

Het is de twintigste keer sinds 1976, toen de staathuishouding op de moderne leest werd geschoeid, dat de federale overheid tijdelijk geen geld mag uitgeven. De eerste zes keer had dat geen effect, omdat de overheid toch gewoon open bleef. Sinds 1981 gaan de deuren van federale instellingen wel dicht. Tot dusver duurde dat slechts drie keer langer dan drie dagen: twee keer in de jaren negentig (onder president Clinton), en één keer in 2013 (onder president Obama).

Onder Trump sloot de overheid twee keer eerder de deuren, in januari (twee dagen) en februari (negen uur). Ook toen was een immigratiekwestie het struikelblok. De Democraten grepen de begrotingsprocedure aan om een pardonregeling te eisen kwam voor kinderen van illegale immigranten (DACA). Die eis werd niet ingewilligd: de Democraten moesten genoegen nemen met de belofte van Republikeinen om over een nieuwe wet te gaan praten. De wet is er nooit gekomen.