Getekende gezichten die langzaam verdwijnen

De Konyaks, een subgroep van de Naga’s, een Sino-Tibetaans volk in Nagaland, Noordoost-India, staan bekend om twee dingen: ze versieren zichzelf met complexe tatoeages, en ze waren gevreesde koppensnellers, die zich door de koloniale Britse heersers noch de Indiase staat helemaal lieten onderwerpen. Het een is nauw verbonden met het ander.

De geometrische tatoeages van Konyak-mannen hebben een rituele betekenis, verwijzend naar de overgang van jongen naar man en krijger. Gezichtstatoeages kon je verdienen als je een vijand van de stam had gedood en onthoofd. Die hoofden werden opgehangen in het gemeenschapshuis. Hoe meer hoofden, hoe dapperder de krijger.

Vrouwen hadden eigen tatoeages, die symbool stonden voor de fasen in een vrouwenleven: van jong meisje naar huwbare vrouw, naar gerespecteerde echtgenote, naar wijze grootmoeder. Ook lieten vrouwen soms tatoeages zetten als eerbetoon aan de heldendaden van hun vaders of broers.

Al die tatoeages waren vroeger voor ieder zichtbaar, want de Konyaks liepen vrijwel naakt. Tegenwoordig zie je ze steeds minder. Niet alleen dragen de Konyaks nu gewoon kleren, ook worden er bijna geen tatoeages meer gezet. De Konyaks hebben hun animisme al lang geleden ingeruild voor het christendom, en ook hun guerrillastrijd tegen de Indiase overheid opgegeven.

De Eindhovense fotograaf Peter Bos trok een paar jaar door Nagaland om de laatste getatoeëerde Konyaks te portretteren en hun cultuur vast te leggen voordat die helemaal verdwijnt. Hij deed dat samen met Phejin Konyak, kleindochter van een krijger. Het resulteerde in drie boeken: een koffietafelboek voor de westerse consument, een goedkope editie voor de lokale bevolking en een kinderboek vol mythen, liederen en dansen. Om te zorgen dat nieuwe generaties Kon-yaks nog iets van hun erfgoed begrijpen.