De beste boeken van Afrika, deel 6: migrantenlevens
De beste boeken van Afrika, deel 6: migrantenlevens. Met schrijver Babah Tarawally (De verloren hand). Zondagmiddag 21 januari 2018, 15.00 tot 17.00 uur Bijlmer Parktheater, Amsterdam. Kiza Magendane over: De verloren hand, door Babah Tarawally. Ama van Dantzig over: Ghana Must Go, door Taiye Selasi. Wim Bossema over: Ladivine, door Marie NDiaye. Yasmine Allas: komt met een verrassing, als ze niet in Somalië is.
Kiza Magendane over De verloren hand:
De verloren hand van Babah Tarawally gaat over een hunkering naar individuele vrijheid in een omgeving waar de gemeenschap en de familiegeschiedenis de overhand hebben. Door de ogen van een 3-jarige protagonist, Luna, schildert Tarawally een verhaal over thuis, ontworteling en intergenerationele relaties. Als lezer vraag je je hoe af Luna zal omgaan met haar verre verleden waarin zij op een dag plots haar hand verloor. Je vraag je als lezer af of Luna sterk genoeg is voor de confrontatie met dit verleden.
Daarnaast is De verloren hand een roman vol mysterie. Het verleden hangt samen met het nu. De doden zijn levend en spreken tot Luna. De doden spreken ook tot de lezer. In de roman kun je ontdekken dat de doden misschien meer bevrijding bieden dan de levenden, vooral als die levenden een bron van onveiligheid zijn. In de roman zijn deze levenden bijvoorbeeld beulen die hun slachtoffers in Nederland weer treffen.
De terugkeer naar de doden is voor Luna noodzakelijk om het mysterie achter haar verloren hand te doorgronden. Hopend dat de doden vrijheid bieden.
Wim Bossema schreef eerder op het Afrikablog over Ladivine: Kun je leven met een gelogen huidskleur?
'Huidskleur, afkomst, migratie en ontheemdheid, de magie van culturele genen - dat zijn de even intrigerende als actuele thema's in de nieuwste roman van Marie NDiaye, de succesvolle Frans-Senegalese schrijfster. Passing is een intrigerend thema in de Amerikaanse literatuurgeschiedenis. NDiaye plaatst dat thema in een nieuwe, Europese context.
'De dochter van de Senegalese Ladivine en een blanke Franse vader, die gevlogen blijkt als Ladivine zich in Frankrijk bij hem wil aansluiten, ziet eruit als een gewoon blank meisje. In haar pubertijd breekt ze met haar moeder, doet zich voor als een puur blanke vrouw, verandert haar naam van Malinka in Clarisse, trouwt met een (nietsvermoedende) Fransman en voert diens achternaam Rivière: transformatie voltooid.
'In het geheim bezoekt ze haar moeder, een eenvoudige schoonmaakster, eens per maand.' Maar dan....
Ghana Must Go (Ghana ga weg) van Taiye Selasi werd meteen een bestseller in 2013.
Ama van Dantzig lichtte haar keuze toe: het boek was voor haar erg herkenbaar, het leven in twee werelden. Bovendien was de roman min of meer het begin van de culturele stroming van het afropolitanisme, een levenshouding die vooral onder Afrikanen in de diaspora opgang doet. Selasi werd daarmee geassocieerd. Het is een houding van zelfbewustzijn, van een leven zonder grenzen in uiteenlopende landen (voor Selasi de VS, Italië, Londen, Ghana, Nigeria; voor Ama Nederland en Ghana). Het wekt associaties met de kosmopolitische jeugd, actief in de kunst, in de ICT, in de mode, in de muziek, in de journalistiek, in de academische wereld. Selasi is ook actief als beroepsfotografe.
Er zit nog een thema in dat Ama uit eigen ervaring kent: de rivaliteit tussen Nigeria en Ghana. De titel van het boek verwijst naar de uitzetting van Ghanese immigranten uit Nigeria in de jaren tachtig. Dat ging over 'baantjes afpakken' van 'autochtone Nigerianen' (waar kennen we dat sentiment van?), of over een regering die de aandacht van eigen falen probeerde af te leiden. Nigerianen vinden Ghanezen een beetje boers, niet erg cultureel en intellectueel ontwikkeld, zei Ama. Ghanezen zijn het daarmee natuurlijk helemaal niet eens.
Lees ook het artikel op het Afrikablog over Taiye Selasi.
