Alleen als we voortaan dit dieet volgen, kunnen we in 2050 alle monden voeden (en jaarlijks 11 miljoen doden voorkomen)
We moeten drastisch anders gaan eten: minder suiker, minder vet en zuivel, minder vlees vooral. Alleen dan zullen we erin slagen de aarde leefbaar te houden en in 2050 tien miljard wereldbewoners van voldoende gezond en duurzaam voedsel te voorzien.
Dat is de boodschap van het EAT-Lancet-rapport dat donderdag wordt gepubliceerd in het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet. Het rapport is opgesteld door een commissie van internationale deskundigen uit alle hoeken van de wetenschap: gezondheid, landbouw, klimaat, voedingsbeleid en duurzaamheid. Het wordt gepresenteerd op bijeenkomsten in meer dan dertig landen.
De auteurs hebben op basis van alle actuele wetenschappelijke kennis een dieet opgesteld dat zowel gezond als duurzaam is. Dat bevat niet of nauwelijks rood vlees (zoals rund en varken), kleine beetjes kip, vis en zuivel, minimale hoeveelheden suiker en vet en vooral veel groenten, noten, volkoren granen en fruit.
Volgens het Lancet-artikel vertoont ons huidige voedselsysteem grote gebreken. Meer dan 800 miljoen wereldbewoners zijn ondervoed, een nog groter deel – ruim twee miljard – is juist overvoed. Dat zorgt voor een explosieve toename van aandoeningen als obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes.
Daarnaast is de voedselproductie een bron van mondiale milieuproblemen zoals de opwarming van de aarde en het verlies aan biodiversiteit. Als de wereldbevolking groeit naar 10 miljard in 2050, worden al die problemen alleen nog maar groter.
Op de analyse valt niets af te dingen, zegt Guido Camps, onderzoeker Humane Voeding van Wageningen Universiteit, niet betrokken bij het Lancet-project. ‘Dat het voor de meeste mensen beter zou zijn om te eten zoals de commissie voorstelt, staat als een paal boven water’.
Maar hoe?
Hij ziet wel grote problemen bij het opleggen van een gezond eetpatroon. ‘Want hoe gaan we dat doen? Gaan we snoep en vlees verbieden? Ik vrees dat het dan niet blijft bij een paar gele hesjes. Met één blikje cola zit je al boven de maximaal toegestane hoeveelheid suiker voor een dag.’
Het gezonde dieet zoals de commissie voorstelt bevat zo’n 300 gram vlees per week (vooral kip). Voor Nederland zou dat neerkomen op minder dan de helft van wat we nu eten (735 gram).
Volgens het Lancet-artikel zijn veranderingen echter onontkoombaar. Ongezond eten veroorzaakt wereldwijd meer sterfgevallen dan tabak, drugs, alcohol en onveilige seks samen. 650 miljoen mensen lijden aan obesitas, een verdrievoudiging sinds 1975. Een gezond dieet kan volgens de commissie jaarlijks 11 miljoen doden als gevolg van onvoldoende, slecht of te veel eten voorkomen.
De Lancet-commissie bepleit een Great Food Transformation: de overgang naar een gezond en houdbaar voedingssysteem. Daarvoor is een radicale verduurzaming nodig van de voedselproductie. Verspilling moet drastisch worden teruggebracht, natuur en biodiversiteit moeten beter worden beschermd. Er mag geen bos meer worden gekapt voor landbouwgrond.
Overheden moeten de voorwaarden scheppen voor deze transformatie, aldus de Lancet-commissie. ‘Maar die kan alleen worden bereikt als alle partijen in het voedselsysteem samenwerken.’ Volgens de commissie ligt daar een taak voor internationale organisaties, ngo’s, bedrijven, boeren, consumenten en wetenschappers.
Camps heeft daar zijn twijfels bij. ‘We krijgen een klimaatakkoord al nauwelijks voor elkaar. Dit gaat nog veel verder. Ik vind het dapper dat ze een discussie willen losmaken. Maar de kans dat de politiek hier iets mee gaat doen, lijkt me klein.’
Dieet voor de 21ste eeuw
‘Beste wereld, het kan’, zegt de Britse hoogleraar Tim Lang. ‘Alle tien miljard burgers gezond en duurzaam voeden in 2050.’ Maar alleen als we het radicaal anders gaan doen. Samen met 36 wetenschappers werkte Lang drie jaar lang aan het Dieet voor de 21ste eeuw. We interviewden hem.
Hoe voeden we 10 miljard monden in 2050? Dat is de vraag geweest in onze serie de Voedselzaak. Onze voedselproductie dreigt meer te vragen van de planeet dan zij aankan. Gelukkig is daar iets aan te doen. Maar alleen met een uiterste inspanning.
Als we het klimaat willen sparen, zullen we ons dieet drastisch moeten aanpassen. Maar wat zet je dan op tafel? Journalist en eetschrijver Loethe Olthuis gidst je door de duurzaamheidsjungle en heeft vier recepten – voor elk seizoen één.
Eten we in 2050 kweekvlees of krekels? Wat zijn de spannende initiatieven op het gebied van voedsel? En hoe draag je zelf bij aan een betere wereld? Het zijn onderwerpen die aan bod komen in ons gratis te downloaden e-book Hoe voeden we 10 miljard monden in 2050? Hoe dat werkt lees je hier.