Direct naar artikelinhoud
NieuwsGedwongen verhuizing

95 gram hennep? Dan moet een gezin met vijf kinderen waarschijnlijk verhuizen

Moet een gezin met vijf kinderen verhuizen wegens 95 gram hennep? Daarover moet de rechter deze maand oordelen. Volgens de woningcorporatie en de gemeente Almelo is een gedwongen verhuizing onvermijdelijk. ‘We hebben een zero tolerance beleid’, zegt de woningcorporatie. ‘Je straft onschuldige kinderen voor een misstap van een familielid’, reageert de huisarts.

De politie rolt een hennepkwekerij op in een rijtjeswoning.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Wat is er aan de hand?

Deze week berichtte dagblad Tubantia over het gezin van Marloes (gefingeerde naam). Zij dreigt samen met haar gezin van vijf kinderen uit huis te worden gezet. Begin deze week deed haar huisarts een uitzonderlijke oproep om ‘dit drama dat zich anders stilzwijgend voltrekt’ te voorkomen.

Woningcorporatie Beter Wonen stelt dat het niet anders kan: iedere huurder heeft een huurovereenkomst getekend waarin duidelijk staat wat de gevolgen zijn van illegale hennepkweek en/of bezit. In september trof de politie tijdens een inval 95 gram hennep aan en materiaal dat op hennephandel duidt. De vriend van Marloes wordt bovendien verdacht van deelname aan een criminele organisatie.

De Almelose burgemeester heeft kenbaar gemaakt dat als de woningcorporatie niet optreedt, hij de woning voor zes maanden wil sluiten. ‘Daar is niemand bij gebaat’, laat Caroline Vos van woningcorporatie Beter Wonen weten. Daarom wil de corporatie het huurcontract beëindigen. Begin deze maand ontving Marloes een brief van Beter Wonen. Op 29 januari zal de kantonrechter zich over dit dilemma buigen.

‘Wees coulant in het belang van de kinderen’, zeggen huisarts Daniëlle Groenwold en haar man Joop. Hij is praktijkondersteuner. Volgens hen wist Marloes niet dat haar vriend drugs verstopt had in de woning, en hield zij zich verre van zijn criminele activiteiten. ‘Het gaat om een kwetsbaar gezin. Marloes zorgt ook voor twee pleegkinderen. Met die kinderen gaat het nu heel goed. Dat is ook het oordeel van Jeugdzorg. Als ze hun huis verliezen, is er kans dat het misgaat.’

Gebeurt dit vaker?

Ja. De laatste jaren zijn de bevoegdheden voor burgemeesters flink toegenomen. Vanaf dit jaar mag een burgemeester een woning al sluiten als er materiaal wordt gevonden dat duidt op drugshandel. Oftewel: als er signalen zijn van strafbare voorbereidingshandelingen. Daarvoor hoeven geen drugs aanwezig te zijn in het pand. ‘Daarnaast kunnen woningcorporaties optreden en mensen het huis uit zetten als ze zich niet aan het contract houden’, zegt Michelle Bruijn. ‘Ik ga ervan uit dat dat in elke huurovereenkomst van een woningcorporatie staat.’

Bruijn is promovenda en docent rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze deed onderzoek naar 217 gerechtelijke uitspraken tussen 2007 en 2016. Haar conclusie: burgemeesters schieten door bij het toepassen van hun bevoegdheid. Te snel worden woningen gesloten en bewoners het huis uit gezet, stelt ze. ‘Het doel van het sluiten van een woning is om het pand te onttrekken aan het criminele circuit. Om te voorkomen dat er vanuit dat pand wordt gehandeld. Maar als er niet aantoonbaar vanuit een pand wordt gehandeld, wat is dan het nut van een sluiting?’

Uit onderzoek van Bruijn blijkt dat slechts in een kwart van de gevallen een pand wordt gesloten vanwege drugshandel. In het overgrote deel volgt een sluiting op het aantreffen van een handelshoeveelheid drugs of van een hennepplantage. In 40 procent draait een rechter de sluiting van een woning terug.

Lost de gedwongen verhuizing iets op?

Wat Bruijn betreft is de dreiging van de Almelose burgemeester om het pand zes maanden te sluiten niet redelijk. ‘Burgemeesters hebben afgelopen jaren de grenzen van hun bevoegdheden opgezocht, en de rechters hebben dat gefaciliteerd.’ Volgens haar handelen de burgemeesters niet in strijd met de wet, maar wel in strijd met de geest van de wet. ‘Een burgemeester kan ook minder vergaande maatregelen nemen in situaties waarin er niet aantoonbaar vanuit een pand wordt gehandeld. Denk aan een waarschuwing of een dwangsom. Dan tref je in dit geval de overtreder en niet zijn gezin. Burgemeesters lijken de minder vergaande mogelijkheden te vergeten.’

Henny Sackers, hoogleraar sanctierecht in Nijmegen, deelt die mening niet. ‘De wet biedt de burgemeester deze mogelijkheid nou eenmaal: als er meer dan 5 gram hennep in huis is, mag een pand worden gesloten. Je moet bovendien niet vergeten dat de verantwoordelijkheid bij de dader ligt: die heeft besloten om drugs in de woning te bewaren.’ Hij wijst ook op de preventieve werking die uitgaat van zo’n huisuitzetting.

Maar, stelt hij, ‘de aankondiging van de Almelose burgemeester om de woning voor zes maanden te sluiten als het gezin niet vertrekt, lijkt me niet proportioneel. Op basis van de jurisprudentie zou ik eerder denken aan een sluiting van enkele weken.’ Ook hebben rechters in vergelijkbare zaken gesteld dat een gezin met kinderen niet zomaar op straat gezet kan worden. ‘Er moet geholpen worden bij de zoektocht naar alternatieve woonruimte.’

Hoe nu verder?

Op 29 januari buigt de kantonrechter zich over deze kwestie. Officieel moeten Marloes en haar kinderen per 1 februari vertrekken. ‘Maar we staan die dag niet met politie voor de deur’, zegt Vos van Beter Wonen. ‘Op de achtergrond zijn we ook druk bezig met allerlei partijen om te kijken hoe het gezin straks onderdak kan krijgen.’

Volgens huisarts Groenewold en haar man neemt dit de stress bij het gezin niet weg. ‘De verhuizing dient geen enkel belang. Dan verhuis je om te verhuizen. Er is geen sprake van overlast, er werd niet gehandeld vanuit de woning. Dus welk probleem los je op? We gaan een griezelige kant op als we ook onschuldige familieleden straffen.’