Direct naar artikelinhoud
Lage medicijnprijzen

Tekort aan anticonceptiepil gaat nog weken duren

Het duurt zeker nog enkele weken voordat de anticonceptiepil weer gewoon verkrijgbaar is in Nederlandse apotheken. Dat melden twee medicijnfabrikanten met een groot marktaandeel aan de Volkskrant. Focus Care hoopt de voorraad ‘binnen een paar weken’ weer op orde te hebben, Mylan hoopt binnen ‘afzienbare tijd’ weer te kunnen leveren, al is de precieze datum ‘afhankelijk van producttechnische keuringen’.

Verschillende anticonceptiepillen.Beeld ANP

Door het tekort, dat al sinds september duurt, is het voor 1,2 miljoen Nederlandse vrouwen moeilijker om aan hun vertrouwde anticonceptiemiddel te komen. Het gaat om de pil met de werkzame stoffen ethinylestradiol en levonorgestrel, het bekendst onder de merknaam Microgynon 30. Veel apothekers leveren de pil nu in kleinere hoeveelheden, importeren deze uit omringende landen of adviseren hun klanten tijdelijk een ander merk te gebruiken. Sonja Keizers, voorzitter van de Nederlandse Organisatie van Vrouwelijke Apothekers (NOVA), vindt dat er wordt getornd aan ‘een verworvenheid van vijftig jaar vrouwenemancipatie’: ‘Ik had laatst een jonge vrouw aan de balie die me vroeg hoe het ook alweer zat met het zingen en de kerk. Dat ik aan een jonge generatie moet gaan uitleggen hoe je voor het zingen de kerk uitgaat, tekent hoe idioot de situatie is.’

De problemen ontstonden toen een grote partij pillen van een belangrijke leverancier werd afgekeurd, zegt Martin Favie van Bogin, de branchevereniging van generiekemedicijnfabrikanten. ‘Als een steekproef niet voldoet aan de strenge veiligheidseisen, gaat een hele partij eruit. Het gaat dan om tonnen vol met pilletjes.’ Vervolgens ontstond een run op dezelfde pillen van andere leveranciers, die daardoor snel door hun voorraad heen waren. Bij het weer opschroeven van de productie trad vervolgens ook nog de wet van Murphy in werking, zegt Jan Erik Bruin, directielid bij producent Focus Care. ‘Op een van de productielijnen ging een printer kapot. Dat bleek nog een extra vertraging van anderhalve week op te leveren.’

Besparing zorgkosten

In Nederland is er op dit moment aan zo’n 300 geneesmiddelen een – tijdelijk – tekort. Die worden in veel gevallen veroorzaakt, meent apothekersorganisatie KNMP, ‘door de lage prijzen’. Er zijn in Nederland diverse mechanismes om de prijzen van geneesmiddelen te drukken. Zorgverzekeraars hebben hun preferentiebeleid, waarbij apothekers verplicht worden bepaalde goedkope generieke middelen uit te leveren. Het ministerie drukt de prijzen met de Wet geneesmiddelenprijzen en met het geneesmiddelenvergoedingensysteem. Die instrumenten leveren jaarlijks een besparing van honderden miljoenen euro’s aan zorgkosten op. Volgens het ministerie zijn veel tekorten – zoals ook het anticonceptiepillentekort – het gevolg van internationale leveringsproblemen en kampen daardoor veel meer landen dan alleen Nederland met probleemtekorten.

Maar fabrikanten en leveranciers houden juist in Nederland zeer kleine voorraden van hun medicijnen aan, zegt Favie van branchevereniging Bogin. ‘Wij hebben hier last van het Zeeuws-meisje-syndroom, we willen geen cent te veel betalen, altijd de goedkoopste zijn.’ De goedkoopste variant van de pil is door onderhandelingen van de zorgverzekeraars omlaag gebracht naar een inkoopprijs van 1,01 euro voor drie maanden. In België is de pil over het algemeen ongeveer twee keer zo duur, in Duitsland zelfs vijf keer. Die lage prijs heeft ook onwenselijke gevolgen, zegt Favie. ‘Door het inkoopbeleid van zorgverzekeraars, groothandels en apothekers, kunnen fabrikanten niet het risico lopen met een onverkochte voorraad te blijven zitten. Als er dan ergens iets misgaat in het productieproces, zijn binnen twee weken de voorraden op.’

Dan ontstaan tekorten, want het is lastig om snel extra medicijnen bij te maken. Productielijnen in de farmaceutische fabrieken draaien volcontinu en al maanden van tevoren is ingepland welke middelen op welk moment worden geproduceerd. Grondstoffen moeten lang van tevoren worden ingekocht en gecontroleerd. ‘Het is goed dat er zoveel veiligheidsmaatregelen zijn’, zegt Bruin, ‘maar ze kosten wel veel tijd.’

Deze apotheker vindt het niet onbestaanbaar dat de pil slechter is te verkrijgen

Sonja Keizers, voorzitter van de Nederlandse Organisatie van Vrouwelijke Apothekers (NOVA), vindt het tekort ‘een Nederland onwaardige situatie’. ‘Aan een zwaar bevochten verworvenheid wordt nu getornd, dat moeten we niet te licht opvatten’.