Reiziger en reisbranche willen best wel duurzamer
In Utrecht begint vandaag de vakantiebeurs. Gaan we dit jaar écht milieubewuster reizen?
Vaak gehoord: de reis is belangrijker dan de bestemming. Op de Vakantiebeurs, die vandaag in Utrecht opengaat voor het publiek, is dat echter de vraag. Bezoekers kunnen kiezen uit de meest exotische reizen, van birdwatchen in Kazachstan tot skiën in Lesotho. Maar nergens is er aandacht voor het vervoersmiddel dat de reiziger op die bestemmingen brengt: het vliegtuig met zijn klimaatonvriendelijke imago. Het enige zichtbare toestel in Utrecht is een privéjet die na een buiklanding in Budel is omgebouwd tot een cocktailbar, voor feesten en partijen, eventueel zonder vleugels.
Lijden we in Nederland opeens aan ‘vliegschaamte’? Dat is een Zweeds neologisme dat de gemoedstoestand beschrijft van de vakantieganger die niet meer het vliegtuig durft te nemen als er duurzamer alternatief mogelijk is. De cijfers lijken het tegendeel te bewijzen. Vorig jaar legden Nederlandse vakantiegangers 3 procent meer buitenlandse vliegreizen af – bijna 9,8 miljoen in totaal.
Nee, signaleert traveltrendwatcher Tessa aan de Stegge op de vakdag van de beurs: het is niet zo dat we morgen een kanon kunnen afschieten op Schiphol. Maar toch: ‘2019 zou wel eens een kanteljaar kunnen worden voor bewuster reizen. Er was vorig jaar volop aandacht voor de negatieve effecten van toerisme. Je ziet dat consumenten, maar ook de branche en de overheid meer nadenken over de ecologische impact.’ Misschien leidt dat niet meteen tot het massaal afzweren van verre reizen. ‘Je kunt ook op andere manier goed doen. Door bijvoorbeeld op je reis naar Bali mee te doen aan een strandschoonmaak.’
Andere mores
Hier en daar zijn er signalen dat de mores veranderen. Vorige maand meldde de NS dat het aantal treinreizigers naar Londen, Berlijn en Parijs met 9 tot 15 procent is toegenomen. Eurostar begint vanaf 11 juni een extra, derde dagelijkse treinverbinding tussen Amsterdam CS en het centrum van Londen. De Consumentenbond signaleert in een kleine steekproef dat een stedentrip per trein vaak goedkoper is dan een retourtje met het vliegtuig – tegen de heersende opvatting in.
Reisorganisaties spelen op die trend in. De Gouden Engel, een Nijmeegse specialist in culturele reizen, heeft met ingang van het nieuwe jaar groepsreizen per vliegtuig afgezworen. ‘Het was een gewetenskwestie’, zegt directeur Gerard Kenma. ‘Ik wilde niet wachten tot we in een schoner toestel over een bedorven aarde kunnen vliegen.’ De afgelopen jaren verbande De Gouden Engel al geleidelijk het vliegtuig uit zijn reisprogramma’s. ‘Je kunt ook de trein nemen naar Venetië. Je doet er langer over en een overnachting in Zwitserland is ook niet goedkoop, maar onze boekingen leiden er niet onder.’
In Utrecht laten reisorganisaties en vakantiebestemmingen het geweten van de vakantieganger nog met rust. Alleen achterin in de bezoekersgids van de beurs gaat er een vingertje omhoog. ‘Ga je op vakantie voor een selfie met een aap?’, vragen dierenwelzijnsorganisaties. ’Denk nog eens goed na.’
Beursbezoekers over hun reisgedrag
‘Nog nooit gevlogen’
Beursbezoeker Rolf Craanen (75) uit Amersfoort:
‘Ik wandel al sinds mijn 8ste. Vorig jaar januari had ik er 180 duizend kilometer opzitten, vierenhalf keer de aarde rond. De Vierdaagse van Nijmegen heb ik 22 keer uitgelopen, maar dat wordt me te massaal. Sinds vorig jaar loop ik stukken minder, vanwege een reeks knie-operaties en een hersenbloeding waarna ik weer moest leren praten. Het herstel ging snel, vanwege mijn goede conditie. Ik heb nog nooit gevlogen. Ik heb er ook geen behoefte aan. Ik wandel in België, Frankrijk, Luxemburg, Duitsland en Zwitserland. Dat is allemaal prima te doen met de trein. Of ik reis met de auto, in mijn eentje. Ja, dat is ook niet erg milieuvriendelijk, maar er wil niemand met me mee.’
‘Lokale bevolking steunen’
Beursbezoeker Mireille Steegmans (37) uit Oss:
‘Ik ben vijf jaar geleden kleinewereldreiziger.nl begonnen, een blog over het reizen met kleine kinderen, weg van het massatoerisme. Dat blog maak ik nu samen met Angreni Hilaul. We hebben zo’n 30 duizend bezoekers per maand. We kregen steeds de vraag van mensen hoe ze dezelfde reis konden maken als wij. Daarom zijn we een jaar geleden gaan samenwerken met een reisbureau. Mensen vinden het wel fijn dat ze dankzij ons naar plekken gaan waar ze de lokale bevolking steunen. Duurzaam reizen is ingewikkeld. Angreni Hilaul vult aan: ‘Ik ken een stel dat plasticloos wilden reizen naar Indonesië. Dat is bijna onmogelijk. Ze kregen afwasbare rietjes van bamboe in restaurants, maar op hun hotelkamer zat er plastic om hun wc-rollen.’
‘Vaker met de trein’
Beursbezoeker Anja van der Zwaard-Moesker (67) uit Zoetermeer:
‘We gaan elk jaar vier tot vijf keer op vakantie, ik met mijn man en zus. In maart gaan we naar Bali. In mei hebben we vijf tot zes weken in Italië gepland. De rest moeten we nog bedenken: Frankrijk of Duitsland zou kunnen. Onze favoriete bestemming blijft Zuid-Afrika. Daar zijn we vier keer geweest. Sinds 2004 gaan we geregeld naar Bali. Dat is wel veranderd onder invloed van het toerisme. Er zijn grote hotelketens gekomen, maar je ziet ook dat het leven van de gewone mensen beter is geworden. Nu we kleinkinderen hebben, denken we wel meer na over hoe we de wereld voor ze achterlaten. In Europa nemen we daarom vaak de trein.’