Amsterdam koerst af op links stadsbestuur

Amsterdam koerst af op een links stadsbestuur. Verkiezingsoverwinnaar GroenLinks heeft de PvdA, SP en D66 vandaag uitgenodigd om samen verder te werken aan ‘een gedeelde toekomstvisie voor de stad’. De VVD en de Partij voor de Dieren staan vooralsnog langs de zijlijn.

In een brief aan de leiders van de drie uitgenodigde partijen schrijft GroenLinks-leider Rutger Groot Wassink dat hij er vertrouwen in heeft dat de vier partijen een gezamenlijk antwoord kunnen vinden op ‘de belangrijkste uitdagingen waar de stad voor staat’. Dat zijn volgens hem met name het tegengaan van racisme en discriminatie, het bevechten van ongelijkheid, verduurzaming, en meer ruimte voor ‘democratisering’ in de stad.

Opvallend aan de coalitie is dat de drie zetels van de SP strikt genomen niet nodig zijn. De andere drie partijen hebben samen een nipte meerderheid van 23 van de in totaal 45 raadszetels. Maar Groot Wassink heeft eerder al gezegd dat hij die meerderheid te dun vindt om een coalitie op te bouwen. De Partij voor de Dieren, die net als de SP 3 zetels heeft, liet al op voorhand weten niet als vijfde wiel aan de wagen te willen meedoen. De partij vreest dan te weinig gewicht te hebben binnen het college.

Ingewikkeld

SP-leider Laurens Ivens vindt de ‘boventalsituatie’ van zijn partij binnen deze coalitie ook een ingewikkeld punt. Hij heeft de afgelopen dagen erover gesproken met partijgenoten die elders in het land ook in colleges hebben gezeten waar ze strikt genomen niet nodig waren voor een meerderheid. ‘Die hebben me ervan doordrongen dat het goed kan werken, wanneer je op voorhand duidelijke afspraken maakt over hoe je in het college ingewikkelde beslissingen neemt. Dat de andere partijen hun standpunt niet zullen doordrukken.’

Ivens voelt zich bovendien gesteund door het feit dat een meerderheid van 23 ‘natuurlijk wel heel dun’ is. ‘Daarom verwacht ik niet dat ik genaaid word doordat de rest van de coalitie ineens een beslissing neemt, waar de SP het niet mee eens is.’

Dat GL, PvdA en SP samen optrekken komt niet als een verrassing. Al voor de verkiezingen vormden de drie een ‘links progressief pact’ met gezamenlijke plannen voor de stad. De keuze voor D66 lijkt op basis van dat pact ook de meest logische. Maar op persoonlijk niveau boterde het de afgelopen jaren maar moeilijk tussen de D66 en andere politici. In de Volkskrant lieten partijleiders zich hard uit over het ‘spelletjes spelen’ en de ‘onbetrouwbaarheid’ van de sociaal-liberalen. Tijdens de informatieronde vorige week schreven alle partijen aan informateur Maarten van Poelgeest dat de ‘cultuur en onderlinge verhoudingen’ onderwerp van gesprek moesten zijn.

Oud zeer

Daar is inmiddels over gesproken. ‘Er zit bij mij geen oud zeer meer’, zegt Laurens Ivens. Ook D66 heeft er vertrouwen in dat het goed gaat komen. ‘Vooral door de komende weken te werken aan een gezamenlijke toekomstvisie, en minder door punten uit te ruilen zoals in het vorige college is gebeurd’, zegt D66-leider Reinier van Dantzig. ‘Dat is de les die wij uit de vorige bestuursperiode hebben getrokken.’

Met de keuze staan twee andere mogelijke bestuurspartijen voorlopig langs de kant: de VVD en de Partij voor de Dieren. De liberalen worden bedankt omdat zij inhoudelijk het verst van de drie partijen af staan. De Partij voor de Dieren, die bij de verkiezingen groeide van 1 naar 3 zetels, heeft op punten van dierenwelzijn grote overlap met GroenLinks, zo schrijft Groot Wassink in zijn brief. ‘Maar tijdens de verkennende gesprekken is ons gebleken dat we minder verbondenheid voelen op de andere belangrijke uitdagingen.’

De andere partijen in de raad werden dinsdag al afgeschreven door informateur Maarten van Poelgeest. Denk (3 zetels) wordt door GroenLinks uitgesloten vanwege de manier waarop de partij Tweede Kamerleden met Turkse roots aanpakt. Het Forum voor Democratie onder leiding van Annabel Nanninga stuit bij meerdere partijen op een ‘njet’. De overige vijf partijen hebben slechts één zetel.