‘Tussenakkoord’ over klimaat bevat nog veel losse eindjes; nieuwe onderhandelingen niet uitgesloten
Negen maanden vergaderen over het Klimaatakkoord heeft geen afgetimmerd pakket met maatregelen opgeleverd. Klimaattafelleider Nijpels sluit een derde onderhandelingsronde niet uit.
Ruim negen maanden nadat de klimaattafels aan het vergaderen zijn geslagen, moet eindelijk duidelijk worden hoe Nederland de komende twaalf jaar een groot deel van zijn broeikasgassen gaat elimineren. Eind dit jaar zou er immers een Klimaatakkoord liggen waar maar liefst 150 maatschappelijke organisaties achter staan. Maar het onderhandelingsresultaat dat Klimaatberaadleider Ed Nijpels vrijdagmiddag overhandigt aan verantwoordelijk minister Eric Wiebes laat nog veel vragen onbeantwoord. Op slechts enkele deelterreinen schept het document iets meer duidelijkheid, zoals de autobelastingen en de verduurzaming van woningen.
Het ‘tussenakkoord’ dat Nijpels vrijdag presenteert, is geen afgetimmerd pakket maatregelen met handtekeningen eronder. Het is geen Klimaatakkoord. Het is meer een vervolg op het ‘Voorstel voor hoofdlijnen voor het Klimaatakkoord’ dat Nijpels op 10 juli ter doorrekening overhandigde aan het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Veel nu gepresenteerde plannen stonden daar ook al in. Andere zaken zijn nader uitgewerkt, er zijn sinds de zomer wat ideeën gesneuveld en er zijn nieuwe voorstellen en varianten toegevoegd. Het PBL, dat op dit pakket opnieuw zijn rekenmodellen zal loslaten, kan zijn borst natmaken: het heeft er alle schijn van dat ook dit Nader Uitgewerkte Voorstel voor hoofdlijnen voor het Klimaatakkoord te weinig concreet is om echt te beoordelen of het gestelde klimaatdoel haalbaar is: om Nederland in 2030 minstens 49 procent minder CO2 te laten uitstoten dan in 1990.
Afgehaakt
De milieuorganisaties geloven er niet meer in; donderdagmiddag liepen ze weg van de onderhandelingstafel. Greenpeace-directeur Joris Thijssen zei dat de huidige voorstellen beslist onvoldoende zijn om de klimaatdoelen te halen. Volgens hem staat de slottekst vol vage en ambigue formuleringen, die kwaadwillenden ruim gelegenheid geven zich onder de afspraken uit te draaien. Met name de plannen voor de industrie zijn niet hard genoeg, vinden de milieuclubs. Ook vakbond FNV is opgestapt bij de onderhandelingen.
Ed Nijpels benadrukt in een reactie dat de milieuorganisaties te allen tijde welkom blijven aan de onderhandelingstafel. Als het PBL oordeelt dat dit pakket maatregelen niet volstaat om de 49 procent-reductie te halen, komt er een derde onderhandelingsronde, zei hij ook. Het PBL rapporteert waarschijnlijk eind februari of begin maart, dus vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen.
Het kabinet komt vrijdag na de ministerraad ook met eigen klimaatvoorstellen. Ook die worden ter doorrekening voorgelegd aan het PBL. Het gaat om twee varianten voor het verder verhogen van de energiebelasting op aardgas en enkele varianten voor het aanpassen van de autobelastingen. Dat laatste is nodig om elektrisch rijden aantrekkelijker te maken. Zo gaat de accijns op benzine en diesel per 2020 met 1 cent omhoog en die op diesel per 2023 met nog eens 1 cent. Ook komt er een aanschafsubsidie van enkele duizenden euro’s op elektrische auto’s en gaat de motorrijtuigenbelasting waarschijnlijk omhoog om de subsidies op elektrische auto’s te financieren.
Vergroeningssubsidie
Een andere concrete maatregel uit het ‘tussenakkoord’ is een subsidiepot van (voorlopig) 500 miljoen euro voor woningcorporaties. Corporaties die woningen verduurzamen, kunnen hieruit een deel van de kosten vergoed krijgen. Daarmee kunnen, als het goed is, 100 duizend sociale huurwoningen gasvrij of gasarm worden gemaakt. De ministerraad moet vrijdagochtend nog wel instemmen met deze uitgave. Het kabinet maakt ook extra subsidiegeld vrij voor particuliere huiseigenaren die hun woning willen vergroenen. Hiervoor komt 100 tot 150 miljoen beschikbaar, zeggen betrokkenen. Vanaf 2021 moeten huiseigenaren gebruik kunnen maken van gebouwgebonden financiering, een lening die aan de woning gekoppeld is in plaats van aan de huiseigenaar zelf. Dit onderdeel vergt nog nadere uitwerking en een wetswijziging.
Het kabinet hield zich donderdagmiddag muisstil na de persconferentie van de milieuorganisaties en de FNV. De oppositie liet de gelegenheid het kabinet af te fakkelen niet voorbijgaan. ‘Het kabinet faalt. Het kiest de kant van de vervuilende industrie, waardoor een eerlijk en ambitieus klimaatakkoord uitblijft’, twitterde GroenLinks-leider Jesse Klaver. PvdA-voorman Lodewijk Asscher geeft de milieubeweging ‘groot gelijk’ dat zij is afgehaakt.