We gaan raar met risico’s om: wel volop vuurwerk, maar geen vaccins, fipronil en Stint
Morgen is het pleintje voor de praktijk weer rood gekleurd. De fietsenwinkel in de buurt heeft de fietsen al weken vervangen door aanprijzingen voor vuurwerk. Grappig dat de vuurwerkwinkels in mijn stad allemaal adverteerden dat ze de goedkoopste én de grootste zijn. 4 kilo kruit in 244 ‘shots’ met de nieuwste trends zodat ‘u de koning van de straat bent’. Afgeprijsd, nu voor 199,99 euro. De concurrent heeft om ook de baas van de buurt te zijn een doos met feestelijk rood, wit en blauw vuurwerk dat alle kanten uitschiet voor maar 338 euro. Met 25 kilo mag u dat pakje van de arbowet zelfs niet van de auto naar de straat dragen.
Sinds ik als jongetje bij mijn oma in het Westland te veel oliebollen at, heb ik het niet op Oudjaar. We keken daar jaarlijks naar het vuurwerk in de verte. Na het bidden voor een gezond jaar reden we dan naar huis, dwars door Den Haag. Daar hadden oud-Indiëgangers net vuurwerk geïntroduceerd. Mijn vader had een keer niet goed opgelet en reed verkeerd: gillende keukenmeiden en brandende autobanden. Ik was een bang jongetje: voortaan geen oliebollen en geen vuurwerk.
De zogenaamde ‘eeuwenoude traditie’ bestaat pas kort. Het feestje is volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid in die zestig jaar flink veranderd: jaarlijks gaat een kleine 70 miljoen euro de lucht in, zijn er bijna vijfhonderd gewonden, tweehonderd kapotte ogen, miljoenen euro’s schade en een forse fijnstofpiek. De helft van de ongelukken komt door illegaal vuurwerk. De helft van de slachtoffers is jonger dan 18 en moet soms een heel leven verder zonder oog, vingers of hand. Het is botte pech als je in de weg staat van de legaal alle kanten op schietende vuurpijlen van ‘de koning van de straat’.
We gaan raar met risico’s om. Ouders vaccineren hun kinderen niet omdat ze op internet hebben gelezen dat de ‘metalen’ in het vaccin kwaad kunnen, maar in het vuurwerk dat ze samen afsteken zitten volop aluminium, barium, koper en strontium. Populaire YouTubers die over hun kinderen vloggen gaan naar Polen om daar verlekkerd ‘vuurwerk te shoppen’.
Consumenten houden een koopstaking en de overheid sluit bedrijven bij een beetje fipronil in eieren waar werkelijk niemand ook maar een piepklein beetje buikpijn van heeft gekregen. Of neem de Stint. Die is weliswaar fout ontworpen terwijl politici in al hun enthousiasme voor nieuwe vervoersvormen zaten te suffen, maar het aantal slachtoffers is uiterst beperkt. Wel gaan er elk jaar 20 duizend mensen dood door tabak. Legaal, dus daar maakt de politiek na vijftig jaar treuzelen pas sinds kort wat plannen voor.
Politici en krap de helft van Nederland zien consumentenvuurwerk nog steeds als een verworven vrijheid. Omdat het feest is, kan de kurk van de fles en kunnen de pijlen richting oog van het buurjongetje op de hoek. Rood-wit-blauwe. Vuurwerk als verzinsel van nationale identiteit. Weg er mee. Er is geen ongezonder feestje dan Oudjaar.