Hoe afgedankte kerstbomen veranderen in een winterbiertje met citrussmaak

Verslagen ligt een kerstboom tussen twee geparkeerde auto’s in Amsterdam-Zuid. Na wekenlang het stralende middelpunt te zijn geweest van de decemberfeesten, is hij overgeleverd aan de wetten van de straat. Een straffe noordwestenwind rukt aan de overgebleven naalden, restjes engelenhaar klampen zich krampachtig vast aan de takken. Het is wachten tot de gemeentelijke reinigingsdienst de straat inrijdt om het stuk groen mee te nemen en af te voeren. Naar de versnipperaar.

Zonde van zo’n boom, vindt Frederik Kampman (36) van brouwerij Lowlander Beer. Hij inspecteert het afgedankte boompje. Controleert de kwaliteit door de naalden tussen duim en wijsvinger te rollen. ‘Een nordmann: meer geur dan smaak’, constateert hij. Liever heeft hij blauwsparren of een douglas, de Rolls-Royces onder de kerstbomen. ‘Die hebben een heel intense, citrusachtige smaak.’ Toch zou hij van deze simpele boom ook prima bier kunnen trekken. Want dat is wat Kampman doet: van de naalden van kerstbomen maakt hij een winterse India Pale Ale.

Het idee voor het winterbier ontstond vorig jaar januari tijdens een rondje joggen door de stad. Slalommend om de kerstbomen kreeg hij plots medelijden met het verstoten groen. ‘Nederlanders kopen jaarlijks zo’n 2,5 miljoen kerstbomen voor een behoorlijke prijs, zetten ze met alle liefde op in huis en na twee weken worden ze soms letterlijk naar buiten gegooid.’ Dat moest anders, vond de brouwer. Hij gebruikt al jaren kruiden en fruit om zijn bier op smaak te brengen, dus de optelsom was snel gemaakt.

Zonder kunstsneeuw

Voor het winterbier van afgelopen jaar experimenteerde Kampman nog met ingekochte naalden van sparren, voor die van dit jaar vroeg hij via zijn website om kerstboomdonoren. Alle bomen waren welkom, mits onbespoten, zonder kunstsneeuw en andere versiering.

De brouwer hoopte op honderd reacties, maar kreeg meer aanmeldingen dan hij verwerken kon. Bij tweehonderd exemplaren besloot hij de grens te trekken. Met busjes rijden collega’s van Kampman nu door het hele land om de bomen op te halen, van Friesland tot Limburg.

Volgende week zullen vrijwilligers helpen met het plukken van de bomen. ‘Het is echt handwerk, één boom plukken kost een hele dag.’ Afhankelijk van de kwaliteit en omvang van de bomen denkt Kampman zo’n 1.100 kilo naalden te winnen. Die worden vervolgens gewassen en twee tot drie maanden op graanalcohol gezet om de smaak eraan te onttrekken. In oktober 2019 moeten er dan zo’n 80 duizend flesjes winterbier van de band rollen. Mensen die een boom hebben gedoneerd, krijgen uiteraard de primeur. Kampman wil bovendien onderzoeken of andere onderdelen van de boom nog te verwerken zijn, bijvoorbeeld in een kaas.

Of het een lekker biertje zal opleveren? Dat is nog spannend – Kampman weet niet hoe al die verschillende soorten naalden mengen. De komende maanden zal er driftig worden geëxperimenteerd. ‘Want kerstbomenbier is geen gimmick, het moet serieus goed smaken.’