Word je ongelukkig als je meer dan 4.500 euro netto per maand verdient?

Slecht nieuws voor veelverdieners: zij worden ongelukkig van een al te hoog inkomen. Dat blijkt volgens NRC uit het ‘Nationaal Geluksonderzoek’ van de Gentse gezondheidseconoom Lieven Annemans, gesponsord door verzekeraar NN Belgium. Zijn enquête onder 3.770 Belgen toont dat de levenstevredenheid stijgt met een hoger inkomen, maar na 4.000 euro stagneert de tevredenheid en boven 4.500 euro neemt deze zelfs af.

Klopt het?

Het onderzoeksrapport is niet gepubliceerd en we mogen het ook niet inzien, omdat NN Belgium in december pas ‘bepaalde onderdelen’ wil vrijgeven. We moeten het dus doen met een persverslag en wat aanvullende onderzoeksdata die Annemans ons stuurt. Daaruit blijkt dat de geënquêteerden hun leven een cijfer tussen de 1 en de 10 moesten geven. De resultaten zijn weergegeven in een grafiek met een lijn die inderdaad stijgt, stagneert en weer daalt. Bij een inkomen van 5.000 euro netto is de tevredenheid daardoor op hetzelfde niveau (6.69) als bij iemand die de helft minder verdient. De onderzoekers hielden rekening met leeftijd, geslacht, regio, diploma en fysieke gezondheid.

De vloeiende lijn is het resultaat van een rekenmodel, waarvan de uitkomsten volgens Annemans ‘significant’ samenhangen met de antwoorden van de deelnemers. Oftewel: de kans dat de werkelijke antwoorden puur door toeval in de buurt hangen van de grafiek, is erg klein. Het probleem is dat die antwoorden onbekend zijn en dus ook de spreiding van de scores. ‘Die lijn zegt alleen iets over het gemiddelde, individuele antwoorden kunnen daarvan enorm afwijken’, zegt statisticus Casper Albers van de Rijksuniversiteit Groningen. Zolang over die afwijkingen niets bekend is, is dat gemiddelde weinig betekenisvol. Verder hadden maar 7 deelnemers een inkomen boven de 4.500 euro. Volgens Annemans vormt dat geen probleem: ‘Bij onze analyse dragen alle deelnemers bij aan het eindresultaat. Bovendien was het verband uiterst significant.’ Albers ziet dat anders. Het model kan voor de modale inkomens de spijker op zijn kop slaan, maar er voor de rijkste inkomens faliekant naast zitten, zonder dat de significantie afneemt. ‘Een microscopisch klein verschil in het model kan zorgen voor grote verschillen in voorspeld geluk bij erg rijk en erg arm.’

Martijn Hendriks, geluksonderzoeker bij de Erasmusuniversiteit, sluit zich bij de kritiek aan. Wel wijst hij op een recent grootschalig Amerikaans onderzoek over topinkomens en geluk. Dat suggereert dat in West-Europa het positieve verband tussen levenstevredenheid en inkomen stagneert voor mensen die jaarlijks bruto meer dan 90.000 euro verdienen, dus maandelijks ongeveer 3.570 netto. ‘De bevinding van het Belgische onderzoek kan dus deels kloppen, maar is ongefundeerd op basis van hun data.’

Eindoordeel

Voor een daling van geluk boven een bepaald inkomen levert het onderzoek te weinig bewijs.