Direct naar artikelinhoud
ReportageGele hesjes

Hoe Parijs zich voorbereidde op een geweldsuitbarsting van extreem-rechtse en links-anarchistische relschoppers

Winkels worden gebarricadeerd, extra politieagenten opgetrommeld. Frankrijk maakt zich op voor een nieuwe protestgolf.

Hoe Parijs zich voorbereidde op een geweldsuitbarsting van extreem-rechtse en links-anarchistische relschoppers
Beeld REUTERS

Adrian Barbosa timmert houten schotten tegen de ramen van een bankgebouw in de Avenue d’Iéna, vlak bij de Arc de Triomphe. Als timmerman voert Barbosa allerhande klussen uit, maar dezer dagen is zijn werk nogal eentonig. Honderden winkeliers in het centrum van Parijs nemen het zekere voor het onzekere en laten hun ruiten dichttimmeren om te voorkomen dat ze door relschoppers aan diggelen worden geslagen. ‘Geef ze eens ongelijk’, vindt Barbosa. ‘Dit is geen protestbeweging meer, dit lijkt meer op een burgeroorlog.’

Parijs bereidt zich voor op het ergste. ‘Acte IV’ van het gelehesjesprotest zou weleens de gewelddadigste Franse opstand sinds mei ’68 kunnen worden – of nog gewelddadiger dan die befaamde studentenrevolte. Ondanks de aankondiging van de Franse regering dat de gewraakte brandstoftaks in 2019 niet wordt verhoogd, vrezen de autoriteiten voor een nieuwe veldslag in de hoofdstad. Als de trend van de afgelopen weken doorzet, valt te verwachten dat er zaterdag minder demonstranten zullen zijn, maar meer geweld.

Hoe Parijs zich voorbereidde op een geweldsuitbarsting van extreem-rechtse en links-anarchistische relschoppers
Beeld AFP

Binnen een deel van de gelehesjesbeweging leeft het gevoel dat men niets meer te verliezen heeft. De regering houdt rekening met een doemscenario waarin geradicaliseerde gele hesjes zij aan zij zullen optreden met door de wol geverfde extreem-rechtse en links-anarchistische relschoppers die een kans ruiken om de republiek op haar grondvesten te doen schudden.

In de Avenue Kléber, een deftige straat nabij de Champs-Élysées, waar relschoppers vorige week flink huishielden, kregen winkeliers en restauranthouders de afgelopen week bezoek van politieagenten en vertegenwoordigers van de gemeente. ‘We moesten een brief ondertekenen waarin ons met klem werd aangeraden om zaterdag dicht te blijven’, zegt een verkoper in een luxe kledingwinkel, die niet met zijn naam in de krant wil.

Hoe Parijs zich voorbereidde op een geweldsuitbarsting van extreem-rechtse en links-anarchistische relschoppers
Beeld AFP

Beveiligers met honden

De winkel blijft dicht, al is dat volgens de verkoper ‘niet uit angst, maar omdat er toch geen klanten zullen komen’. Desondanks heeft de eigenaar vergaande maatregelen genomen. Alle kleding wordt naar de opslag verplaatst, zodat er in het pand niets te halen valt. Eventuele plunderaars worden opgewacht door acht beveiligers en vier honden. ‘Als ze hier binnenkomen, sturen we de honden op ze af. Dat hebben we met de politie besproken.’

Minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner riep de ‘redelijke gele hesjes’ op om zaterdag niet in Parijs te demonstreren. Hij is vooral ongerust over oproepen tot geweld die op de sociale media circuleren. Kabinetswoordvoerder Benjamin Griveaux signaleerde bij sommige relschoppers ‘de wil om vertegenwoordigers van de publieke orde te doden’. Volgens Griveaux waren gele hesjes vorige week bewapend met ‘jeu de boules-ballen, hamers en zelfs bijlen’. De autoriteiten houden er rekening mee dat sommige relschoppers dit keer vuurwapens dragen.

Voornaamste doelwit van de demonstranten is het Élysée-paleis, symbool van de uitvoerende macht in het algemeen en president Macron in het bijzonder. Éric Drouet, vrachtwagenchauffeur en een van de initiatiefnemers van het gelehesjesprotest, riep de demonstranten op televisie op om zaterdag het Élysée binnen te dringen. De politie zal alles op alles zetten om dat te verhinderen. De afgelopen weken lukte dat, maar verspreidde het geweld zich wel naar omliggende straten.

In een poging een nieuwe geweldsuitbarsting te voorkomen, is de politie-inzet flink opgeschroefd. Afgelopen zaterdag waren in Parijs vijfduizend agenten op de been. Nu zijn dat er achtduizend, die bovendien de beschikking hebben over twaalf pantservoertuigen. Veel musea blijven dicht, net als de Eiffeltoren. Voetbalwedstrijden zijn afgelast omdat de daarvoor benodigde politie-inzet niet kan worden gemist.

Op honderden plekken in het land wordt nog altijd vreedzaam gedemonstreerd, vooral bij rotondes en benzinepompen. Toch liep het afgelopen zaterdag voor het eerst ook in andere steden flink uit de hand. Zo staken gele hesjes in de provinciestad Le-Puy-en-Velay het gebouw van de prefectuur in brand. In heel Frankrijk zijn zaterdag 89 duizend agenten gemobiliseerd

Plantenbakken naar binnen

Niet alle Parijzenaars zijn in de greep van de onheilspellende stilte-voor-de-stormsfeer in de stad. ‘Over een paar maanden hebben we het allemaal weer ergens anders over’, zegt Lionel Lorans, conciërge van vijfsterrenhotel Raphael in de Avenue Kléber. Het hotel blijft gewoon open. ‘De gemeente heeft ons gevraagd buiten geen plantenbakken of andere zware voorwerpen neer te zetten. Maar onze plantenbakken zijn vorige week toch al gesneuveld’, zegt Lorans laconiek.

De vorige protestdagen kregen agenten de instructie om directe confrontaties met demonstranten zoveel mogelijk uit de weg te gaan. De politie probeerde actievoerders op afstand te houden met traangas en waterkanonnen. Daarmee heeft men grootschalige gewelddadigheden niet weten te voorkomen. Dit keer hebben de ordetroepen wel de opdracht gekregen om relschoppers zo nodig met fysiek contact tegemoet te treden. Handhavingsdeskundigen waarschuwden in de Franse media dat die strategie het risico op gewonden en doden verhoogt.

Werklieden timmeren de etalages dicht van een winkel in het centrum van Parijs.Beeld AP

Reisadvies 

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag heeft vrijdag het reisadvies voor Frankrijk aangepast. De booschap is:wees alert en vermijd plekken waar demonstraties zijn, want ‘er kan geweld worden gebruikt’.

Lees meer

Onze correspondent over de gele hesjes in Frankrijk
Daan Kool, onze correspondent in Frankrijk, legt in onze podcast het Volkskrantgeluid van deze week uit waarom dit in Frankrijk zo groot heeft kunnen worden en in Nederland niet.

De gele hesjes: een opstand van de middenklasse
Aan het vooruitgangsoptimisme van de middengroepen is een einde gekomen. Ze zien hun traditionele zekerheden wegvallen. Nu strooien ze zand in de machine van de gevestigde orde.  

Chazia Mourali over de Franse gele-hesjesprotesten: ‘Deze crisis gaat de geschiedenisboeken halen’
‘De verhoogde benzineprijzen zijn een aanleiding voor de Franse protesten maar de malaise zit veel dieper’, zegt journalist Chazia Mourali, geboren in Parijs.

Nederland
‘Gele hesjes’ protesteren ook in Nederland: ‘Klaar is klaar, genoeg is genoeg’

Lees meer
Beeld AFP