Leraar nodig? Dat kost dan 10 duizend euro
Door het groeiende lerarentekort storten dure recruiters zich op docenten. Een school in Driehuis vindt dat moreel verwerpelijk. ‘Het onderwijs schiet er niets mee op.’
Nee, het is niet verboden. Maar het wringt wel, zeggen ze bij hetIchthus Lyceum in Driehuis. En daarom wil de schoolleiding graag naar buiten brengen hoe een recruiter de afgelopen week een jonge docent bij de school heeft losgeweekt. En hoe diezelfde recruiter vrijwel direct een docent aanbood voor de vrijgekomen baan. De bemiddelingskosten die hij daarvoor rekende: zeker 10 duizend euro, exclusief de btw.
‘Maatschappelijk gezien vind ik dat kwalijk’, zegt rector Alexander Volmer, die vermoedt dat dergelijke praktijken steeds vaker voorkomen. ‘Deze recruiter weekt aan het einde van het schooljaar mensen los die niet actief op zoek zijn naar een baan. En daar rekent hij een fors bedrag voor. Het is belastinggeld dat niet naar onderwijs gaat.’
Uitbuiten lerarentekort
Ook de VO-raad maakt zich zorgen. ‘We vinden het ongewenst en zorgelijk dat nijpende lerarentekorten op deze manier uitgebuit worden en dat onderwijsgeld terechtkomt bij commerciële bureaus’, aldus een woordvoerder van de organisatie van schoolbesturen.
En de betreffende recruiter? Die ziet het probleem niet. ‘Ik help een ontevreden docent aan een baan waar hij wel tevreden mee is’, zegt Lucas Albada Jelgersma van AJ Search. ‘We hebben die andere school veel werk uit handen genomen. Alleen de school waar hij vertrokken is, is niet blij. Daarom heb ik ook daar mijn hulp aangeboden. Ik vind niet dat ik de boeman ben.’
Het begon allemaal een paar weken geleden, toen een school in de regio Albada Jelgersma vroeg een leerkracht voor een van de bètavakken te zoeken. Via LinkedIn benaderde de recruiter daarop een jonge docent van het Ichthus Lyceum, die geen van de betrokkenen bij naam wil noemen.
Kort daarna diende de docent zijn ontslag in. ‘Ik was daar verbaasd over’, zegt rector Volmer van het Ichthus. ‘Ik vroeg of hij al langer op zoek was naar een andere baan. Nee, zei hij. De twijfel begon toen de recruiter hem benaderde. Die heeft de onvrede dus gevoed.’
Lef
Ook Maria de Voogd, zijn leidinggevende op de vwo-afdeling, had niet het idee dat de docent weg wilde. Ze voerde het afgelopen jaar ‘een serie gesprekken’ met hem over de wijze waarop hij zich binnen de school verder kon ontwikkelen.
‘We hebben ons best gedaan om hem kansen te bieden, we hebben geluisterd naar zijn ambities’, zegt ze. ‘Dan vind ik het betreurenswaardig dat hij zo plotseling vertrekt, zonder daar met ons over in gesprek te gaan.’
Wat ook verbaasde, was dat de recruiter direct aanbood om de vacature op te vullen. De kosten voor bemiddeling: 20 procent van het totale jaarinkomen van de nieuwe docent, inclusief vakantietoeslag.
‘Dan heb je wel lef’, zegt Volmer. ‘Eerst narigheid veroorzaken en vervolgens aanbieden om de school uit de brand te helpen. Zo verdient hij er twee keer aan, zonder dat het onderwijs als geheel er iets mee opschiet. Ik vind het moreel verwerpelijk.’
‘Als hij dit vijf keer doet’, zegt De Voogd, ‘heeft hij het jaarsalaris van een docent onttrokken aan het onderwijs.’
Duivels dilemma
De school besloot geen zaken te doen met Albada Jelgersma, hoe verleidelijk dat ook was. ‘
Scholen willen vlak voor de zomer alles op orde hebben’, zegt Volmer. ‘Ze willen ouders de garantie geven dat alle lessen na de vakantie door zullen gaan. Het is een duivels dilemma met het huidige lerarentekort.’
Albada Jelgersma wuift alle kritiek weg. Sterker nog, hij denkt dat recruiters een belangrijke rol kunnen vervullen bij het verbeteren van het onderwijs. ‘Er is veel werkdruk’, zegt hij in de Amsterdamse kunstgalerie die hij óók runt, samen met zijn zus. ‘Veel docenten zijn overspannen. Ik help ze om een plek te vinden waar ze beter tot hun recht komen. Uiteindelijk raken daardoor misschien minder docenten overspannen.’
Over zijn tarieven is hij ook duidelijk: die komen overeen met tarieven die andere werving- en selectiebureaus rekenen. En bovendien: hij heeft er flink wat werk aan om al die docenten te benaderen, te ontdekken waar ze naar op zoek zijn en ze te koppelen aan de scholen waarmee hij contact heeft. Hij levert echt niet elke dag ergens een nieuwe docent af. Twee keer lukte het de afgelopen maanden. ‘Maar we zijn ook pas in februari serieus begonnen in het onderwijs.’
Hoge tarieven
Hoeveel recruiters zich richten op docenten, is niet bekend. Albada Jelgersma schat dat het er ‘tientallen’ zijn. Petra van Haren van de Algemene Vereniging Schoolleiders weet alleen dat het fenomeen zich ‘in toenemende mate’ voordoet. Dat vindt ze overigens niet per definitie een slechte zaak, want recruiters nemen scholen heel wat werk uit handen. ‘De kosten zijn wellicht hoger dan zelf werven, maar het ontzorgt de school in een steeds krapper wordende markt.’ Wel maakt ze zich zorgen over de hoge tarieven. ‘Dat die geaccepteerd worden, zegt iets over de wanhoop van scholen.’
De VO-raad is strenger. De organisatie van schoolbesturen zou graag zien dat de rol van recruiters in kaart wordt gebracht, ‘zodat er als dat nodig is ook landelijk actie op ondernomen kan worden’, aldus de woordvoerder. Aandacht voor detacheringsbureaus is daarbij ook gewenst, zegt ze. Die nemen leraren in tekortvakken in dienst ‘zodat scholen soms geen andere keuze hebben dan hen tegen de hoofdprijs in te huren’. Sommige bureaus zouden studenten die beginnen aan de lerarenopleiding al een vast contract aanbieden.
Tegelijkertijd wijst de VO-raad ook naar de onderliggende oorzaak van de problematiek: het lerarentekort. ‘Er moet structureel en op landelijk niveau geïnvesteerd worden’, zegt de woordvoerder, ‘om het lerarenberoep aantrekkelijker te maken en ervoor te zorgen dat er overal voldoende goede leraren zijn.’
Bij het Ichthus Lyceum hebben ze dan ook een suggestie voor de recruiters. ‘Het zou fantastisch zijn’, zegt Maria de Voogd, ‘als ze mensen uit het bedrijfsleven naar het onderwijs zouden proberen te lokken.’