Direct naar artikelinhoud
OpinieblogFaillissement-debat

Opinieblog – Iraanse president Rouhani: ‘Europa moet samenwerken met Iran tegen Amerikaans unilateralisme’

Een selectie van interessante debatten op internet en in andere media of lezersbrieven, bij elkaar geblogd door opinieredacteuren van de Volkskrant.

De Iraanse president Hassan Rouhani spreekt het parlement toe in Teheran.Beeld AP

Daags nadat Denemarken een Iraanse moordaanslag op Deense bodem zou hebben verijdeld, roept de Iraanse president Hassan Rouhani in een opiniestuk in de Financial Times op tot samenwerking tussen Iran en Europa. Dat is volgens Rouhani een noodzakelijk antwoord op ‘het Amerikaanse regeringsbeleid van unilateralisme, discriminatie, islamofobie en het ondermijnen van belangrijke internationale verdragen, zoals het klimaatakkoord van Parijs’.

De Iraanse president hekelt de Amerikaanse betrokkenheid bij dagelijkse gruweldaden in Jemen en de vernedering van ‘de grootse Palestijnse natie’, en vermeende steun aan groeperingen als Islamitische Staat. Daarnaast bekritiseert hij Trumps handelsbeleid en de manier waarop Trump Amerikaanse bondgenoten behandelt. Al met al is het Amerikaanse beleid een bedreiging voor de wereldorde en onverenigbaar met multilateralisme en de sociaal-politieke waarden van Europa, aldus Rouhani.

Ook het terugtrekken uit het kernwapenakkoord, onderdeel van de VN Veiligheidsresolutie 2231, noemt hij beschadigend voor de trans-Atlantische betrekkingen. ‘De VS bedreigen staten die zich proberen te houden aan resolutie 2231 met strafmaatregelen. Daarmee spotten ze met internationale beslissingen en chanteren ze verantwoordelijke partijen die deze besluiten proberen te handhaven.’

De nucleaire deal toonde volgens Rouhani aan dat Iran zich inzet voor rede en dialoog. Hij prijst Europa’s multilaterale traditie, iets waar zijn land ook van overtuigd is. ‘Iran gelooft in multilateralisme en is bereid om samen met andere vredelievende naties dit pad te blijven volgen. Samenwerking tussen Iran en Europa zal de langetermijnbelangen van beide partijen veiligstellen en internationale vrede en stabiliteit verzekeren.’

Bruno Bruins, minister voor Medische Zorg, tijdens het Tweede Kamerdebat over het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis.Beeld ANP

Minister Bruins flink beschadigd volgens de kranten - 1 november

Het optreden van minister Bruins van Medische Zorg wordt in alle kranten als zwak getypeerd en hoewel hij mag blijven, zal hij moeite hebben om met gezag over zijn portefeuille te kunnen spreken. De belofte om het ziekenhuis in Lelystad tenminste deels te redden met overheidsgeld deed niets af aan de kritiek van de Kamer op zijn formalistische verdediging dat de regels zijn gevolgd. ‘Een gele kaart voor de zorgminister’, kopt het AD. Ook De Telegraaf heeft het over de ‘gele kaart’. NRC Next kopt: ‘Bruins belooft nooit meer chaos’. Trouw legt de nadruk op de zorgen over andere financieel kwetsbare ziekenhuizen.

Het AD heeft het over een ‘schutterende minister’, die ‘met de schrik is vrijgekomen’. ‘De beschadigde zorgminister mag verder, maar is een gewaarschuwd man: laat nooit meer een bankroet van een ziekenhuis op zo’n chaotische manier verlopen, terwijl je zelf achterover leunt en toekijkt.’

In de woorden van De Telegraaf  werd Bruins in de Kamer ‘gefileerd’ door de oppositie maar ook door coalitiepartijen. Op de voorpagina: ‘De minster toonde zich het ene moment een afstandelijke bureaucraat, om vervolgens juist met overslaande stem te claimen dat hij het ook allemaal heel erg vond.’ In een ander stuk schrijft de krant dat de minister ‘flink op zijn falie kreeg’. ‘De doorgaans stoïcijnse, haast roboteske Bruins baarde opzien door tijdens het debat stevig uit zijn slof te schieten en zijn stem te verheffen. ‘Ik bagatelliseer helemaal niks’, brulde hij al druk gebarend in de richting van PVV-Kamerlid Agema.’

De Volkskrant geeft een iets ander variant van dit tafereel: ‘Plots schiet Bruno Bruins uit zijn groef. Hij roept het uit met trillende stem. ‘Ik vind het verschrikkelijk. Ontzettend erg. Ik bagatelliseer niets!’’ Volgens de Volkskrant staat Bruins pal voor ‘de ordening in de zorg, waar (gematigde) marktwerking heerst en zorgverzekeraars de maat voeren. Daarin is nu iets misgegaan, maar dit is niet meer dan een bedrijfsongeval.’

Wel heel weinig controle

NRC Next bericht over de zware kritiek en het ongeloof over het gebrek aan controle. ‘Hoe kan het dat zelfs de minister dit niet heeft zien aankomen’, vroeg ChristenUnie-fractieleider Gert-Jan Segers tijdens het debat. (...) Het zakelijke antwoord: ziekenhuizen worden sinds de marktwerking in de zorg is ingevoerd (2006) gefinancierd door zorgverzekeraars’, schrijft redacteur Enzo van Steenbergen. ‘Als ze slecht presteren en de financiën niet op orde hebben, kunnen ze failliet gaan – daar staat de minister buiten. Maar Bruins gaf zelf ook toe: hij had wel héél weinig controle. Hij had eerder geïnformeerd willen zijn, de tijd willen hebben om de faillissementen ordelijk te laten verlopen – híj is tenslotte verantwoordelijk voor goede zorg in Nederland.’

Trouw gaat in op nieuwe discussie over zorgstelsel als mogelijk gevolg van het faillissement en het debat met minister Bruins. ‘Zoals de verpleeghuizen tijdens kabinet-Rutte II voor grote onrust zorgden, zo dreigen de ziekenhuizen bron van politieke stress te worden voor het kabinet-Rutte III. Er zijn veertien andere ziekenhuizen die financieel kwetsbaar zijn. Het CDA maakt zich zorgen over bijvoorbeeld het ziekenhuis Amstelland in Amstelveen. De komende jaren komt daar nog bij dat alle ziekenhuizen zwaar moeten bezuinigen, een afspraak uit het regeerakkoord.’

Redacteur Wilma Kieskamp schrijft verder : ‘Minister Bruins verzekert dat er geen andere faillissementen dreigen. Sowieso wil hij ‘vaker en indringender het initiatief nemen’ als ziekenhuizen in nood zijn, belooft hij. Die woorden roepen scepsis op bij veel fracties: als de minister de andere faillissementen niet zag aankomen, hoe weet hij nu zeker dat er geen nieuwe drama’s dreigen?’

Klokken van de Duitse kunstenaar Klaus Rinkes in Düsseldorf.Beeld epa

Maak van de zomertijd zomertijd - 29 oktober

Het debat over zomer- of wintertijd, in gang gezet door EU-Commissievoorzitter Juncker, houdt de lezers onverminderd bezig. Hierbij een selectie uit de vele brieven.

Het kan niemand ontgaan zijn, de discussie rond zomer- en wintertijd. Tijdens de ‘zomertijd’ is de geologische tijd, het moment waarop de zon op zijn hoogste punt staat, een kleine twee uur verwijderd van de tijd op de klok. Als de zon op zijn hoogste punt staat, het midden van de dag, geeft de klok kwart voor twee aan. Kortom de dag is tijdens de zomertijd, speciaal in Nederland, erg asymmetrisch. Als we de zomertijd het hele jaar zouden toepassen zou de zon in de winter om kwart voor tien opkomen. Arme bouwvakkers die om zeven uur op het werk moeten verschijnen. Iemand zei het zo ‘je moet je voorstellen dat wij dezelfde tijd hebben als in Oekraïne’. Bovendien is de zomertijd met zijn zeven maanden (van eind maart tot eind oktober) de dominante tijd in het jaar. Dit zal wel te maken hebben met dat de zomertijd beter bekt en we onszelf graag het hele jaar door op horeca terrasjes zien doorbrengen.

Nu is de zomertijd ook best prettig, maar dan wel, zoals het woord zegt, in de zomer. Waarom zouden we niet alleen in de maanden juni, juli en augustus de zomertijd toepassen. Ik ben er zeker van dat het heen en weer schuiven van de klok in die lichte maanden veel zorgelozer zal verlopen. De rest van het jaar noemen we gewoon ‘jaartijd’. Ik snap niet waarom deze optie niet wordt genoemd. Het jaar wordt weer een beetje meer symmetrisch. Zoals symmetrie belangrijk schijnt te zijn in de beoordeling van de schoonheid van een gezicht, zo is ze dat misschien ook voor de tijd.

Arjan Hebly, Delft

Van zomertijd los

Blij dat de gewone, normale tijd weer is begonnen. Zo doorgaan dus.

Rinus van Veen, Alkmaar

Schrikkeltijd

Als straks een peiling uitwijst dat driekwart van de Nederlanders zomertijd wil, dan is het compromis zo gemaakt. Dan gaan we over op de zomertijd en komt er ieder schrikkeljaar een wintertijd voor het andere kwart van de Nederlanders. Dit kan natuurlijk gevarieerd worden, naar gelang van de uitkomst van de peiling.

Richard Sikkema, Heteren

Naar bed!

Het meest gehoorde argument om de zomertijd te kiezen als standaardtijd in Europa: ‘Je hebt dan zulke lekker lange zomeravonden’. Hoezo lange avonden? Met de zomertijd ga je juist een uur eerder naar bed!

Joep Steur, Edam

Mei Li Vos: ‘Zomaar ziekenhuizen sluiten is waanzin’ - 26 oktober 2018

Waarom noodlijdende banken wel redden en ziekenhuizen vol patiënten niet, vraagt voormalig Tweede Kamerlid Mei Li Vos zich af.  ‘Ik wil een overheid die niet alleen controleert, maar ook ingrijpt.’

Er zijn vijf ziekenhuizen en een verloskundigenpraktijk failliet verklaard. Gevolg: gesleep met patiënten, familie in onzekerheid, half Flevoland zonder ziekenhuis en een hoop gedoe. Waanzin.

Het zal juridisch allemaal wel kloppen, maar het is Nederland op zijn smalst. We leven in het mooiste land ter wereld, dat denk ik echt. Dan is het toch vrij normaal dat je redeneert vanuit het perspectief van de patiënten?

Een ziekenhuis kan failliet gaan, maar kan in mijn ogen nooit van het ene op het andere moment sluiten. Slecht bestuur, of welke andere reden dan ook, als overheid stap je binnen, neem je het bestuur over en zeg je tegen de verzekeraars dat ze gewoon blijven betalen. Geen verpleegkundige of arts wordt naar huis gestuurd, geen patiënt wordt met een ambulance naar een ander ziekenhuis verscheept (waar diezelfde verzekeraar nog steeds voor moet betalen).

Wat met banken kan, kan ook met ziekenhuizen vol patiënten.

Ik ben niet van de school: vroeger was alles beter. Mensen lagen twee weken in een ziekenhuis met een gebroken been, de wachtlijsten waren enorm. Maar dit is het andere uiterste. Als je back up-plan is dat je hoogbejaarde patiënten of zwangere vrouwen moet verplaatsen naar een ziekenhuis tientallen kilometers verderop, heb je geen goed back up-plan.

Zeker zijn van goede zorg is wat Nederland zo mooi maakt. Dit soort bestuurlijk-juridisch gesleep met patiënten schaadt onnodig het vertrouwen van mensen in de overheid en instanties. Ik wil een overheid die niet alleen controleert, maar ook ingrijpt. Wat bij de banken kon, kan zeker bij de IJsselmeerziekenhuizen.

Mei Li Vos, voormalig Tweede Kamerlid en kandidaat-lijsttrekker Eerste Kamer PvdA

Lees ook: ‘Ondergang ziekenhuizen was simpel te voorkomen’

Volgens Jaap van den Heuvel, hoogleraar en directielid van Zorg van de Zaak, is er geen prikkel om naar slimme oplossingen te kijken bij noodlijdende ziekenhuizen. Voor preventie wordt nauwelijks betaald, schrijft hij in zijn opiniestuk

‘Hier en daar een omvallend ziekenhuis is niet te vermijden’

Dat groeiende patiëntenbewustzijn is een belangrijke factor in de vernieuwing van de zorg, schrijft Raoul du Pré in het commentaar

Twitter bericht wordt geladen...

Twitter bericht wordt geladen...

Twitter bericht wordt geladen...

Sovjetleider Michail Gorbatsjov (links) en president Ronald Reagan tekenen het INF-kernwapenverdrag in 1987.Beeld AFP

Komt er een nieuwe Koude Oorlog? ‘Het vertrouwen tussen Oost en West is verdampt’

De Verenigde Staten willen zich terugtrekken uit het INF-kernwapenverdrag, het historische Koude Oorlogsverdrag dat het plaatsen van kernraketten verbiedt. Volgens The Independent moeten we ons zorgen maken over het verdwenen vertrouwen tussen Oost en West, daarentegen vindt strategisch expert Kori Schake het besluit van de Amerikaanse regering zo gek nog niet.

Wie is er nog te vertrouwen?

Door het nucleaire verdrag met Rusland op te zeggen, holt Donald Trump het kleine beetje vertrouwen tussen de twee naties uit, schrijft The Independent in zijn commentaar.

De Sovjet-Unie verloor de Koude Oorlog en ondertekende uiteindelijk wapenverdragen, simpelweg omdat het land het Amerikaanse defensiebudget niet kon bijbenen. De toch al inefficiënte Sovjet-economie stond op de rand van de afgrond omdat enorme budgetten werden uitgegeven aan bewapening.

 In een nieuwe wapenwedloop zal het Westen opnieuw winnen om dezelfde reden: economische superioriteit (hoewel Europeanen deze keer een hogere rekening zullen betalen).

Zorgwekkender is dat er weinig overblijft van het vertrouwen tussen Oost en West. Net als in de eerste Koude Oorlog wordt er volop gespioneerd. Nieuw is de inmenging in andermans zaken, zoals bij verkiezingen. De ouderwetse rivaliteit is weer helemaal terug.

De grimmige achteruitgang van de betrekkingen tussen de twee mogendheden lijkt strijdig met het idee dat Trump een soort Russische marionet zou zijn. Tijdens zijn verkiezingscampagne beweerde Trump nog dat niet hij, maar juist Hillary Clinton zonder reden een oorlog met Rusland wilde uitlokken. Daarna volgden de beschuldigingen van een heimelijke verstandhouding tussen het Kremlin en het Trump-campagneteam. Trump zou de ultieme invloedrijke Russische agent zijn.

Nu lijkt het alsof president Trump opnieuw een Koude Oorlog wil. De Amerikaans-Russische relatie is niet alleen in toenemende mate vijandelijk, maar ook onmogelijk te doorgronden. Wie kun je nog vertrouwen?

Verkeerde aanpak, goede beslissing

Kori Schake, adjunct-directeur van de denktank International Institute for Strategic Studies, ziet in The Atlantic de bezwaren tegen het terugtrekken van de VS uit het kernwapenakkoord. Maar ongeacht de risico’s bij terugtrekking en de twijfelachtige motieven van de Amerikaanse regering daarvoor, zijn er volgens haar redelijke argumenten die pleiten voor terugtrekking.

Ten eerste overtreedt Rusland het verdrag sinds tenminste 2014, toen de Obama-regering schendingen aan het licht bracht. Ten tweede zal het besluit van het Witte Huis voor veel Amerikaanse bondgenoten niet als een verrassing komen. Het ministerie van Defensie waarschuwt al maanden dat de VS kernraketten op zee zullen inzetten als Rusland zich niet houdt aan de INF-afspraken. Ook werden de Russische schendingen eerder deze maand besproken bij overleg van de Nuclear Planning Group van de Navo.

Als derde argument voor terugtrekking noemt Schake het inzetten van nu verboden conventionele grondraketten in Azië. De leiding van het Amerikaanse Indo-Pacific Commando vraag al enige tijd aandacht voor de Chinese overmacht aan raketten. Als die militaire disbalans toeneemt, kunnen de VS hun veiligheidstoezeggingen aan bondgenoten en partners in de regio misschien niet nakomen. Tot slot worstelen voorstanders van de overeenkomst (waaronder Schake zelf) met manieren om Rusland zich te laten houden aan het akkoord.

Geen gekke beslissing dus van Trump, meent Schake, maar de aanpak van de Amerikaanse regering had beter gekund. Zo had het Witte Huis bijvoorbeeld kunnen onderhandelen met Rusland over aanpassingen van de overeenkomst en had de Amerikaanse regering China kunnen benaderen over hun grondraketten. In plaats daarvan heeft Trump de kosten van een op zichzelf acceptabele beslissing  ‘onnodig verhoogd’.

Lees ook: ‘Nucleaire bewapening is geen frivool onderwerp’

Lichtzinnige retoriek ondermijnt de rem op nucleaire bewapening. Het risico kan niet worden overschat, schrijft Raoul du Pré in het commentaar van de Volkskrant.

Wim Kok tijdens een massale demonstratie van de FNV in 1986.Beeld ANP

Media over Wim Kok: dappere vakbondsman en meer dan een pragmatische polderaar - 22 oktober

Oud-premier en ‘koning van het poldermodel’ Wim Kok (1938-2018) is zaterdag overleden. Hoe blikken de kranten terug op zijn leven en werk?

Gedurfde strategie

Met het overlijden van Wim Kok verliest Nederland een man die zowel in de politiek als in de sociaal-economische sector een belangrijke rol heeft gespeeld, schrijft De Telegraaf: ‘Kok maakte carrière bij vakbond FNV; in die functie – en ook als premier – verzette hij zich tegen de topbeloningen bij grote concerns. Het is wrang om te constateren dat diezelfde Wim Kok aan het eind van zijn leven als commissaris van onder meer ING en Shell instemde met forse salarissen voor de topbestuurders.

‘Maar het belangrijkste wapenfeit is dat Kok als vakbondsman instemde met het Akkoord van Wassenaar (1982). In dat akkoord werd loonmatiging beloofd in ruil voor banen. Het was een gedurfde strategie voor de vakbond, maar wel een strategie die Nederland veel goeds heeft gebracht. Van de gevolgen van die strategie plukt ons land, dat economisch gezond is, nog dagelijks de vruchten.’

Voorzitter van Nederland

Ook NRC Handelsblad staat naast zijn politieke erfenis stil bij Kok als vakbondsman en ING-commissaris, en zag hem in elke positie als iemand die altijd klaarstond om verantwoordelijkheid te nemen: ‘Als minder geliefd zijn daarvoor de prijs was dan moest dat maar. Dat was al zo toen hij in de jaren zeventig als leider van de grootste vakcentrale van het land, de aangesloten bonden tot een redelijke, minder syndicalistische koers probeerde te bewegen. En zo was het ook toen hij tien jaar geleden als commissaris bij ING tegen de heersende sentimenten in het land de aanzienlijke salarisverhoging van leden van de raad van bestuur verdedigde.

‘Wim Kok, vanaf de vroege jaren zeventig tot begin deze eeuw in vele functies volop maatschappelijk actief was er niet om te worden toegejuicht. Een zeldzame eigenschap die hem met recht de geschiedenis in zal laten gaan als voorzitter van Nederland.’

Meer dan pragmatisch

Waar Kok vaak geprofileerd wordt als pragmatische polderaar, schetst Trouw een ander beeld: ‘Anders dan zijn imago was Kok niet de pragmaticus die commentatoren van hem maakte. Het sociaal-democratische gedachtegoed was hem wel degelijk veel waard en was uitgangspunt voor zijn handelen als vakbondsbestuurder en als premier.

‘De maatschappelijke ontwikkelingen in de jaren negentig waren, in Nederland en internationaal, echter machtiger dan Kok. In het buitenland werd zijn wel degelijk door een diepe overtuiging gevoede politiek beter herkend dan in Nederland. De aanpak van Wim Kok was voor buitenlandse regeringsleiders aanleiding ook de derde weg te gaan bewandelen.’

‘Hij koketteerde nooit met zijn levensverhaal maar daar school wel zijn grote kracht’

Van de belangrijkste lessen van Wim Kok tot het in memoriam door Wouter Bos: lees hier onze beste stukken over de oud-premier.

Portretten van de Saoedische koning Salman bin Abdulazziz en zijn zoon, kroonprins Mohammed bin Salman, 18 oktober 2018 in Riyadh.Beeld AFP

Debat over Saoedi-Arabië: ‘Land wordt paria-staat als kroonprins niet wordt vervangen’ - 19 oktober

De onrust over de moord op de Saoedische journalist Khashoggi loopt hoog op. In The New York Times bepleit de Saoedische kenner van het land Madawi al-Rasheed dat het hoog tijd is dat de kroonprins wordt afgezet. 

Daarna moet de koning het land echt democratischer maken, anders ontploft het. Hij zal zich vooralsnog onwillig tonen, maar het land staat er helemaal niet zo goed voor, stelt Ellen Wald, auteur van Saudi, Inc.: The Arabian Kingdom's Pursuit of Profit and Power, in een opiniestuk in dezelfde krant. ‘Laat president Trump vooral nu druk uitoefenen’.

Saoedie-Arabië verwordt tot een paria-staat als de de roekeloze kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) niet wordt vervangen, schrijft Al-Rasheed in een opiniestuk in The New York Times. Ze is hoogleraar in Londen en dé specialist in de geschiedenis en politiek van het land. Ze publiceerde onlangs het boek Salman’s Legacy. Al-Rasheed stelt dat koning Salman bin Abdulaziz heel goed weet dat het zo absoluut niet langer kan.

‘Als hij verstandig is, komt hij nu in actie. Koning Salman moet prins Mohammed wegsturen, verantwoordelijkheid nemen voor de moord op Khashoggi en zijn straf tegemoet zien. Daarna, als het land werkelijk een gerespecteerd lid wil zijn van de wereldgemeenschap moet hij stappen zetten om het land tot een constitutionele monarchie te maken.’

Het lijkt onhaalbaar, schrijft ze, maar de koning zelf heeft twee kroonprinsen per decreet opzij geschoven, zijn halfbroer Muqrin en zijn neef prins Nayef, in de aanloop naar zijn eigen koningschap. In de jaren zestig is zelfs een koning afgezet toen zijn positie onhoudbaar werd door allerlei moordcomplotten op andere Arabische leiders. Zeker nadat de Verenigde Staten, die bang waren voor hun invloed in de regio, hun zorgen uitspraken.

Al-Rasheed noemt een aantal kandidaten die ‘de rampzalige kroonprins’ goed zouden kunnen opvolgen. Daarna moet de koning, om rampzalige prinsen als MbS niet aan de macht te helpen, werken aan de constitutionele monarchie met een gekozen parlement dat benoemingen van leden van het koningshuis in de toekomst moet goedkeuren, meent de auteur.

‘De huidige koning zal daar alleen voor openstaan met grote druk van binnen en van buiten. Daarbij is vooral voor president Trump een grote rol weggelegd. Alleen deze twee stappen kunnen het land wellicht een dubbele implosie besparen; van buiten en van binnen.’

‘Strategische kans voor Trump’

Saoedi-Arabië stelt zich onvermurwbaar op, maar vormt geen gevaar voor de VS. En dat moeten Amerikaanse beleidsmakers zich goed beseffen, schrijft Ellen R. Wald, auteur van Saudi, Inc.: The Arabian Kingdom’s Pursuit of Profit, in The New York Times.

Een van de voornaamste doelen van de kroonprins is om de Saoedische economie meer divers en daardoor minder afhankelijk van olie te maken. Vanwege een tekort aan (zakelijke) expertise buiten het gebied van olie, zal dat onmogelijk zijn zonder buitenlandse, en dan met name Amerikaanse medewerking. Daarom wil het land deals sluiten met bedrijven als Amazon, die techmogelijkheden met zich meebrengen, en leunt het zwaar op de managementexpertise van Amerikaanse consultants. Ook het Saoedische Publieke Investeringsfonds is nauw verbonden met de Amerikaanse economie, getuige miljoeneninvesteringen in bedrijven als Uber in 2016 en meer recent in de start-up Magic Leap dit jaar.

Dit alles zet Saoedi-Arabië op het spel als het conflict rond Khashoggi’s verdwijning verslechtert. En de olie dan? De Saoedi’s schaden vooral hun eigen nationale oliebedrijf, Saudi Aramco, als ze de prijzen opvoeren door de productie of de export op te schorten, meent Wald. Daar zouden de Saoedische raffinaderijen in de VS, maar ook in Azië onder lijden, met verbolgen afnemers tot gevolg.

De Saoedi’s zijn afhankelijk van de VS, en de publieke opinie keert zich tegen hen. President Trump moet dit moment volgens Wald dan ook als een strategische kans beschouwen. Hij kan druk zetten op zijn belangrijkste prioriteiten zoals de vredesdeal tussen de Israëli’s en Palestijnen die Jared Kushner probeert tot stand te brengen en een oplossing te vinden voor het dispuut met Qatar, waar een belangrijke Amerikaanse militaire basis is gevestigd.

De Britse premier Theresa May arriveert op 18 oktober voor een rondetafeloverleg op de EU-top in Brussel.Beeld AP

Britse opwinding: gaat May de overgangsfase van Brexit verlengen? - 18 oktober 

Bijna alle aanwezigen bij het Brexit-overleg in Brussel – regeringsleiders, journalisten, waarnemers – concludeerden dat niemand iets was opgeschoten, maar in de Britse pers is vanochtend toch opwinding: premier May had tijdens het eten laten vallen desnoods wel in te zijn voor een verlenging van de overgangsfase met een jaar (drie in plaats van twee). Brexit-fans onder politici en journalisten reageerden verbolgen. Later zei May officieel dat ze verlenging wel bespreekbaar vindt, maar ‘hooguit voor een paar maanden’. 

Eerst een paar koppen uit de kranten in het Verenigd Koninkrijk (VK). The Daily Mail kopt ‘Nog een jaar in Brexit-schemerzone?’, met als onderkop: ‘PM ‘kan het VK nog langer laten wachten’ om de afgrond van een no-deal te vermijden (maar we zouden de EU miljarden moeten blijven betalen)’. The Sun: ‘Brextra time!’, met als onderkop: ‘VK mogelijk nog een jaar langer onder EU-bewind’. The Daily Telegraph kopt neutraler met ‘May biedt aan de overgangsperiode met een jaar te verlengen’, met als doel ‘tijd te winnen’.

Bij het diner

De BBC bracht de kwestie groot in het ochtendnieuws en op de site schrijft commentator Laura Kuenssberg: ‘Een hoge EU-functionaris onthulde na het diner dat de premier tegen de anderen had gezegd ‘bereid te zijn’ een langere overgangsperiode te overwegen dan nu gepland – het komt erop neer dat ze denkt aan meer tijd voor beide partijen om de ingewikkelde kwesties uit te zoeken over hoe de relatie tussen de EU en het VK zal werken. 

Voor veel mensen zal dit heel zinnig lijken. Maar voor anderen, veel Tory-parlementariërs inbegrepen, zou het betekenen dat het VK verstrikt zal blijven in de status quo tot 2022. En nog belangrijker: dat de EU nog miljarden extra moet betalen zonder te weten voor wat.’ Haar conclusie: dat krijgt May er nooit door.

The Guardian –‘Theresa May oppert bereidheid de overgangsperiode te verlengen. PM staat open voor langer in de douane-unie blijven, maar bood de EU niets over de Ierse grens’ – plukte reacties van sociale media:

‘Enorme f--- up’

Matt Ghorley van The Times twitterde: ‘Dat klinkt als een enorme f--- up. Ze hebben een vaag idee opgeworpen over verlengen van de overgang en iedereen wordt gek, en nu proberen May en Lidington terug te krabbelen door te zeggen dat het niet lang zal duren en waarschijnlijk helemaal niet gebeurt.’

Tom Newton Dunn van The Sun twittert: ‘May die zegt dat de verlening van de overgangsperiode ‘maar voor een paar maanden’ zal zijn, klinkt als een ‘ik ben maar half zwanger’-verdediging.’

Richard Tice, leider van de Leave Means Leave-campagne vindt verlenging van de overgangsperiode gevaarlijk, zei hij in een verklaring: ‘De oorspronkelijke overgangsregeling was onnodige rotzooi die opgesteld is door zwakke ambtenaren die je niet kunt vertrouwen omdat ze niet willen dat we weggaan. Maar die overgangsperiode moet worden afgeschaft, niet verlengd. Het is zonneklaar dat de premier ook niet uit de EU wil. Zo’n periode geeft de EU geen enkele aansporing om te onderhandelen en biedt Brussel de kans op te dringen wat ze maar willen. Het is zonder meer gevaarlijk.

David Lidington, minister in het Cabinet Office van May, zei in het programma Today daarentegen dat het idee om een extra overgangsperiode van een jaar in te voeren absoluut de moeite waard is om voor te leggen aan de EU. ‘Want op die manier kunnen de laatste moeilijke hordes worden genomen. Hij gaf toe dat het geld gaat kosten als Groot-Brittannië langer in de EU blijft omdat Londen dan financieel moet bijdragen.’ Maar hij zal niet accepteren dat het miljarden gaat kosten, zoals tegenstanders aanvoeren. ‘Dat is één van de dingen waarover moet worden onderhandeld.’

Italië verhoogt vrolijk zijn staatsschuld: kan het land in de eurozone blijven? - 17 oktober

Vicepremier en arbeidsminister Luigi di Maio(L), premier Giuseppe Conte, vice-premier en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini en minister van Financiën Giovanni Tria presenteren hun begrotingsplannen aan de pers op 15 oktober. Beeld vk

De rechts-populistische regering in Italië gaat onbekommerd 37 miljard euro meer uitgeven: de pensioenleeftijd omlaag (voor sommigen naar 62), een nieuwe, hogere bijstanduitkering. De Italianen zijn er blij mee, de andere leden van de eurozone vinden het allemaal onverteerbaar. Dat belooft een forse confrontatie op de volgende bijeenkomst van regeringsleiders. De Italiaanse regering lijkt onvermurwbaar in haar ‘verzet tegen de Europese bureaucraten’. Loopt de euro voor alle EU-burgers gevaar? Waar zal dit op uitdraaien: Italië uit de eurozone? Commentaren uit buitenlandse kranten op ons Opinieblog.

In het Duitse Handelsblatt schrijft commentator Ruth Berschens dat Italië zijn lidmaatschap van de eurozone in gevaar brengt:

'Italië is volkomen geïsoleerd – wat de nieuwe sterke man in Rome op een perfide manier goed kan uitkomen. Lega-chef Salvini wil zijn land misschien als slachtoffer van een slecht geleide EU profileren, anti-Europese sentimenten verder aanjagen en zo punten scoren in de komende Europese verkiezingsstrijd.(..)

‘Maar dit spel is gevaarlijk, bovenal voor Italië zelf. Hoe meer de regering in Rome afstand neemt van de begrotingsregels van de eurozone, hoe wantrouwiger de investeerders op de financiële markten worden. (..)'‘De eurozone kon het kleine Griekenland nog dwingen tot een koerswijziging. Bij de op twee na grootste EU-staat zal dat moeilijk worden.

'De EU-Commissie moet het desalniettemin proberen. Het nu gepresenteerde begrotingsvoorstel zullen de Brusselse begrotingsbewakers waarschijnlijk naar Rome terugsturen en aanpassingen eisen. Worden die geweigerd, dan moet de Commissie een EU-strafprocedure wegens een buitensporig begrotingstekort tegen Italië beginnen. (..) In het uiterste geval zou het land tot vertrek uit de eurozone worden gedwongen.’

In de Britse Financial Times waarschuwt Lorenzo Codogno, oud-topambtenaar op het Italiaanse ministerie van Financiën, dat een dwarsliggend Italië de hele EU kan destabiliseren. De huidige Italiaanse regering voert een tot mislukken gedoemd beleid, schrijft hij: 'Als het doel is de hoge schulden van het land te bestrijden met snellere economische groei, zullen de ouderwetse stimuleringsmaatregelen die worden voorgesteld niet werken. Dat veroorzaakt alleen een tijdelijke toename van de vraag, waardoor het met een nog hogere schuldenlast wordt opgezadeld en stijgende kosten voor het sluiten van leningen.’

Maar ook de EU moet bij zichzelf te rade gaan, meent Codogno: ‘Het feit dat de Europese integratie niet de verwachte voorspoed heeft gebracht, in ieder geval niet voor sommige burgers, ondermijnt het project en brengt mensen ertoe in andere richtingen te kijken. De hervorming van het bestuur van de EU en de eurozone verloopt pijnlijk langzaam en er lijkt geen politieke druk achter te zitten. In een economische zone met een gedeelde munt en veel gedeeld beleid, maar met een onvolledig bestuur, kan een democratisch gekozen regering zich gedragen als een politieke dissident en een diepgaand institutioneel conflict veroorzaken. Als dat gebeurt in een belangrijk land als Italië, lopen we het risico dat de stabiliteit in de hele regio wordt aangetast.'

Eric Frey in de Oostenrijkse krant Der Standard denkt dat het conflict nog in goede banen valt te leiden: ‘De EU-Commissie zou er goed aan doen de bal laag te houden en Rome zo mogelijk enige politieke speelruimte te geven. De regering is immers al afgeweken van de haar eerste plannen en heeft het begrotingstekorttraject aangepast. Als de nervositeit op de financiële markten toeneemt, kan Italië niet meer heen om het sluiten van compromissen. Maar tegelijkertijd moeten de Europese Centrale Bank, de de EU-Commissie en de Europese partnerlanden duidelijk maken dat Italië niet hoeft te rekenen op financiële steun voor een opzettelijk veroorzaakte schuldencrisis. Dat is economisch mogelijk omdat Italië, anders dan Griekenland, in staat is zichzelf op eigen kracht te financieren. De grote financiële en politieke Italië-crisis, de velen voor Europa voorspellen, laat zich afwenden – ervan uitgaand dat de regering in Rome nog enig verstand bewaart.'

Lezersbrieven over Rutte en de dividendbelasting - 16 oktober

2018-10-15 14:43:36 DEN HAAG - Premier Mark Rutte maakt bekend dat het plan om de dividendbelasting af te schaffen definitief van de baan is.Beeld ANP

Het kabinet ziet definitief af van het afschaffen van de dividendbelasting. Dat de 1,9 miljard euro die daardoor vrijkomt in zijn geheel naar het bedrijfsleven gaat, schiet veel Volkskrant-lezers in het verkeerde keelgat. ‘Nu snap ik waarom al die commissarissen van grote bedrijven bij Rutte zijn langs gegaan. De inkomsten van de dividendbelasting mogen hoe dan ook niet naar de burgers gaan.’

Dure cadeaus

De VVD kan van Henry Ford, de oprichter/eigenaar van de Ford-fabrieken, nog heel veel leren. Rond 1905 voerde Henry Ford de 5 dollardag in zijn bedrijf in. Dat was voor die tijd een hoog salaris. En waarom? Ford voerde aan: Als de arbeiders een goed salaris hebben, kunnen ze mijn product kopen. En daarin heeft hij gelijk gekregen.

Wat doet de VVD? Die geeft het bedrijfsleven dure cadeaus en hoopt daarmee banen te scheppen. Hoe dom kun je zijn? De winsten stijgen, waardoor de aandeelhouders toch hun geld krijgen. Banen? Vergeet dat maar.

Joop van Well, IJsselstein

Fonds

Het lijkt mij een goed plan om het geld te reserveren voor een calamiteitenfonds. Uit dat fonds kan dan geld vrijgemaakt worden om onder andere de democratie te beschermen, opdat de burgemeesters in dit land niet genoodzaakt zijn om onder te duiken.

Aad Sneeboer, Bovenkarspel

Onderwijs

De afschaffing van de dividendbelasting was bedoeld om grote bedrijven als Unilever voor Nederland te behouden, hetgeen tevens de werkgelegenheid zou bevorderen. Nu Unilever voor Nederland gaat verdwijnen, zou je zeggen dat het vrijgekomen geld aan andere zaken zoals zorg en onderwijs wordt besteed. Nee, dat blijft voor het bedrijfsleven. Conclusie: de afschaffing was altijd al uitsluitend bedoeld voor het bedrijfsleven. Werkgelegenheid werd er als argument bijgehaald om de werkzoekenden tevreden te houden.

Sicco de Jong, Zuidlaren

Vervelend detail

Nu snap ik waarom al die commissarissen van grote bedrijven bij Rutte zijn langs gegaan. De inkomsten van de dividendbelasting mogen hoe dan ook niet naar de burgers gaan.

Dat het bedrijfsleven de afgelopen jaren het meest heeft geprofiteerd bij alle kabinetsformaties is hierbij hooguit een vervelend detail.

Lex Blokland, Arcen

Volgende baan

Stel: je bent al jaren minister-president. Het wordt tijd om op te stappen en je ambieert op termijn een baan in het bedrijfsleven. Dan is het een goed idee tijdens je laatste regeerperiode een paar miljard extra richting dat bedrijfsleven te sluizen. Maar hoe verkoop je dat? Dat weten we sinds een jaar. Je bedenkt een onverwachte maatregel op basis van een niet-onderbouwde redenering die gedoemd is te mislukken. Bijvoorbeeld afschaffen van de dividendbelasting. Ik noem maar wat. Er komt een storm van kritiek, maar je houdt je hakken in het zand. Tot het niet meer kan en je de maatregel intrekt. Met de toevoeging dat het ‘uitgespaarde’ geld ‘natuurlijk’ wel naar het bedrijfsleven moet. Natuurlijk? Nee, natuurlijk niet. Dat geld is helemaal niet bespaard ‘bij het bedrijfsleven’. Dus hoeft het daar ook niet naar terug. Maar de coalitie en andere gremia vreten het en dus is je missie geslaagd. Aan de horizon gloort een leuke volgende baan.

Thomas de Boer, Groningen

Missie Rutte geslaagd

Het plan om de dividendbelasting af te schaffen, blijkt een omweg te zijn geweest om de stemmen van het bedrijfsleven ( multinationals en MKB ) te kopen met een aanzienlijke gift van circa 2 miljard euro. De coalitie voert dit gewoon uit, want zo was dit al afgesproken! Missie Rutte geslaagd, het volk en de rest van de politici kijken er schaapachtig naar, hoe heeft hij dit toch geflikt, en blijft achter met lege handen.

Cheshire Cat Rutte lacht en maalt niet om een krasje, zijn stemmers heeft hij voor de zoveelste keer beloond.

Jan Dieho, Hilversum

Karretje

Nu vaststaat dat het kabinet niet voornemens is de dividendbelasting af te schaffen, sluit ik mij volledig aan bij uw columnist Bert Wagendorp. Rutte moet weg. Ik ben geen linkse jongen - sterker nog, heb mijn hele leven VVD gestemd - maar dit gaat alle perken te buiten. De premier van ons land laat zich voor het karretje van zijn Unilever-vriendjes spannen. Schandalig en onvergeeflijk. Trek je conclusies, man!

Ruud van den Bemt, Sint-Michielsgestel

Matchfixing in België - 12 oktober

Rechercheurs gaan de kantoren van de Belgische voetbalclub Club Brugge binnen, op zoek naar bewijzen voor fraude, witwassen en matchfixing, op 10 oktober. ER / BELGA / AFP) / Belgium OUTBeeld AFP

Dubbele pijn voor de Belgen: de spectaculaire invallen en arrestaties in de voetbalwereld op verdenking van fraude en witwassen schokken het land – vooral door de omvang – en dan zijn de reacties uit het buitenland ook nog eens snijdend, soms ronduit beledigend. Zowel de De Standaard als De Morgen wijdt daar een artikel aan. De Standaard vindt het ‘nogal neerbuigend’ dat het Nederlandse AD het heeft over België als ‘bananenrepubliek boven aan de FIFA-ranglijst’. De enorme AD-kop ‘Belgische bende’ was de collega’s van De Standaard ook opgevallen. In de commentaren wordt vooral ingegaan op de vraag wat de gevolgen zullen zijn van het politie-optreden. 

Club Brugge

De krant maakt met een zekere weemoed een overzicht, waarbij het bejubelde Belgische voetbal en vooral Club Brugge en diens hoofdtrainer Ivan Leko het moeten ontgelden: ‘Het Spaanse sportblad Marca heeft het over ‘een smet op het Belgische voetbal’. (..)‘De Italiaanse sportkrant Gazzetta dello Sport maakt al de vergelijking met ‘Calciopoli’, de grote matchfixing-zaak die Italië twaalf jaar geleden in de ban hield en waarbij recordkampioen Juventus verplicht werd gedegradeerd naar  de Serie B. ‘De toonaangevende Franse sportkrant L’Equipe heeft het over ‘België dat ingehaald wordt door zijn demonen’.’

De Morgen verwoordt de weemoed  in een overzichtje met links op de site: ‘Wanneer België de Amerikaanse krant The New York Times haalt, is het zelden met goed nieuws. De krant spreekt over een raid op de beste nationale ploegen.’(..) ‘Schandaal in België!’, kopt de Duitse sportsite Kicker. De Franse krant Le Monde beschrijft de Europese politie-operatie, maar schuwt daarbij de straffe termen niet.'

Maar goed, terug naar België: iedereen wist wel dat er veel niet in de haak was, schrijven de commentatoren, maar nu lijkt er toch echt iets groots te gebeuren met een operatie ook in zes andere landen. Gaat er nu echt iets veranderen?

Bart Eeckhout, hoofdredacteur van De Morgen, verwacht het wel: ‘Misschien wordt het nu dan stilaan toch tijd voor moedige wetgevers om de stal uit te mesten’. Het lijkt menens: ‘De enorme machtsontplooiing van politie en gerecht in binnen- en buitenland geeft wel een vermoeden van de mogelijke omvang van de affaire.’

Voor het ‘dissidente’ geluid heeft De Morgen elke week nestor-columnist Hugo Camps. Die heeft lage verwachtingen van de actie: ‘Operatie ‘Schone Handen’ die thans wordt uitgevoerd met veel machtsvertoon van politie en gerecht zal niet noodzakelijk eindigen in een zuiveringsritueel. Corruptie is het wezen zelf van sport.’

Jungle

In De Standaard schrijft commentator Inge Ghijs over de ‘jungle van het voetbal’ en dringt aan op verbeterde wetgeving en regels:

‘Of de matchfixing al dan niet bewezen wordt, het onderzoek is in elk geval een pleidooi om het systeem van de Video Assistant Referee verder uit te bouwen. Het wordt ook dringend tijd om een ethische code op te stellen voor scheidsrechters, want die mogen nu alles. Ten slotte moet er werk worden gemaakt van wetgeving rond matchfixing. De geruchten dat wedstrijden ‘verkocht’ werden, bestaan immers al langer, zeker na de degradatiestrijd van vorig seizoen. Dat ook bewijzen bleef en blijft altijd een heikel punt. Tekenend is dat het parket er nu aanwijzingen voor heeft gevonden via de omweg van een fiscaal fraudeonderzoek.

‘Het is onbegrijpelijk dat matchfixing niet eens in de strafwet staat – dat maakt bewijsvoering en bestraffing alleen maar moeilijker. In Nederland vraagt het Openbaar Ministerie dat medewerkers, spelers, clubs en scheidsrechters verplicht melden als ze benaderd worden door matchfixers. Dat zou in elk geval al een begin kunnen zijn.’

Europese pers over het klimaatalarm: valt de aarde nog te redden? - 10 oktober

Lee Hoe-sung (midden), hoofd van het IPCC, met andere panelleden op de persconferentie op 8 oktober over het tussentijdse rapport in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul.Beeld EPA

In één week maande de rechter de Nederlandse staat meer te doen aan bestrijding van de klimaatverandering én kwam het internationale klimaatpanel IPCC met een alarmerend rapport: het is vrijwel uitgesloten dat de klimaatdoelen van Parijs nog worden gehaald en de opwarming gaat sneller dan verwacht. Dat tussentijdse rapport leidde tot commentaren in veel Europese kranten. Het besef van de ernst van de zaak wordt breed gedeeld, maar wat de wereld praktisch te doen staat, is een andere zaak. 

Existentieel

De Britse krant The Guardian maakt zich grote zorgen, omdat het internationale politieke klimaat (Trump) niet gunstig is voor drastische milieumaatregelen:

‘Klimaatverandering vormt een existentiële bedreiging voor de mensheid. Dit lijkt misschien een absurde of alarmistische stelling, want we zijn door de ongeëvenaarde groei gewoon geraakt te denken dat er geen catastrofen bestaan waar we niet bovenop kunnen komen. Zelfs in apocalyptische sciencefiction is er meestal wel een groep overlevenden die dus per definitie alles hebben overleefd. En wij denken altijd dat wij tot die overlevers behoren.

‘Maar de dreiging is echt. Het nieuwste rapport van het Intergouvernementele Panel over Klimaatverandering laat ons weten dat we nog maar een tiental jaren hebben om onze economieën radicaal te veranderen om de effecten van klimaatverandering die al gaande zijn beheersbaar te houden. Daarvoor zouden alle landen van de wereld de meest ambitieuze doelen van het akkoord van Parijs moet halen.’

En daar lijkt het niet op, schrijft The Guardian. Sterker: na de Amerika met Trump lijkt ook een groot land als Brazilië een president te krijgen die het klimaatakkoord juist wil opzeggen (Jair Bolsonaro).

‘Niet alleen de directe effecten van klimaatverandering, maar ook de indirecte effecten op de politieke en economische structuren in de wereld maken het tot een existentiële bedreiging. Als individuen in de rijke wereld moeten we minder vlees eten en minder fossiele brandstoffen gebruiken. Maar individuele actie zal nooit genoeg zijn. We moeten ons ook inzetten voor het versterken van het soort politieke structuren die samenwerking stimuleren, en zo nodig afdwingen, als het enige alternatief voor een vernietigende anarchie.’

Bestaande middelen gebruiken

In de Deense krant Berlingske schrijft commentator Claus Skovhus dat er wel degelijk uitwegen zijn.

‘In wezen lijkt de strijd tegen klimaatverandering hopeloos. Maar toch: het verminderen van de uitstoot van CO2 zal mogelijk zijn als de politici maar bereid zijn de middelen die zij al in hun gereedschapskist hebben echt te gebruiken. Een van de opties is het instellen van een wereldwijde koolstofbelasting die investeerders zal stimuleren de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen. En een tweede optie is om politieke akkoorden te sluiten waaraan desnoods niet alle landen deelnemen, maar alleen die landen die bereid zijn de lat hoger te leggen. Dat zou dan de toon zetten.’

‘Het lukt ons niet’

Karl Gaulhofer schrijft in de Oostenrijkse krant Die Presse dat we het rapport ook als een overwinning van de wetenschappers kunt zien: de data zijn beter dan ooit onderbouwd. Het legt het falen van de politici bloot, vindt hij:

‘De zelfbenoemde klimaathelden van Parijs wilden weten hoe ze hun doelen kunnen bereiken, en de wereldklimaatraad heeft antwoorden geleverd. (...)

‘Men moet nuchter vaststellen: het klimaatbeleid is mislukt. Ondanks al waarschuwingen, theatraal geënsceneerde conferenties en hoopwekkende oproepen in de trant van ‘Als we nu handelen, dan gaat het ons nog lukken!’ – het lukt ons niet. (...)

‘De narigheid met de klimaatverandering is dat we die nu veroorzaken, maar pas in toekomst zeer doet. Dat is een val. Het leidt tot georkestreerde huichelarij: politici gaan prat op hun ‘moed’ om abstracte doelen te ondersteunen en zeggen er niet bij wat naleving ervan zou betekenen: een grootschalige aanpassing van belastingsysteem. Autorijden als luxe, vliegen alleen nog voor de happy few. Wie dat propageert, kan wel inpakken. Daarom zwelgen politici in visioenen, nemen cosmetische maatregelen voor elektromobiliteit en doen verder niets concreets, tot de volgende verkiezingen. Na ons de zondvloed, letterlijk.’

Kernenergie

De Finse krant Kauppalehti breekt in een commentaar een lans voor kernenergie:

‘De olieconsumptie is nooit zo hoog geweest als nu. En andere fossiele brandstoffen spelen ook een grote rol: viervijfde van de energie die wereldwijd wordt geconsumeerd, wordt met fossiele brandstoffen geproduceerd. We kunnen al zien dat de hernieuwbare energie winstgevender is dan voorheen, zelfs zonder subsidie. Als het doel is het gebruik van hernieuwbare energie te vergroten moet ook kernenergie – vrijwel emissievrij – een belangrijke rol moeten spelen. Het potentieel van kernenergie is zo groot dat we het niet onbenut moeten laten.’

Braziliaanse verkiezingen: ‘Keuze tussen een democratie of géén democratie’ - 9 oktober

Een aanhanger van Bolsonaro in Rio de Janeiro, Brazilië.Beeld AFP

Een ultrarechtse populist dreigt de vierde democratie ter wereld over te nemen. Jair Bolsonaro (Sociale Liberale Partij, PSL), voormalig legerkapitein, won 46 procent van de stemmen in de eerste verkiezingsronde van de presidentsverkiezingen. Fernando Haddad (van Arbeiderspartij PT) werd tweede met 29,3 procent van de stemmen. Hoewel recente peilingen tonen dat de meeste Brazilianen de democratie steunen, zijn ze meer verdeeld dan ooit. Dat constateert Robert Muggah, stichter van de Braziliaanse denktank Igarapé Institute in Rio de Janeiro, in een opiniestuk in The New York Times.

Als hun problemen worden opgelost (corruptie, economische stagnatie, misdaad), zijn ze bereid een ondemocratische regering te steunen, stelt hij. Maar Brazilië is niet bij voorbaat verloren. ‘Toch is de ineenstorting van de Braziliaanse democratie niet onvermijdelijk. Maar dat vergt tolerantie, nederigheid en moed. De verdeeldheid in het land is enorm, ook binnen families en tussen vrienden. Daar drijft het succes van de presidentskandidaat op, op verdeel- en heerstactiek.’ Maar veel heeft hij niet gepresteerd, constateert Muggah. ‘Hij heeft beloofd recht en orde in het land te herstellen. Maar Brazilianen zouden eens moeten kijken wat hij voor elkaar heeft gekregen: in drie decennia en na zeven termijnen in de gemeenteraad en als congreslid heeft hij slechts twee wetten ingediend.’

Luid en duidelijk

Bookmakers geven presidentskandidaat Bolsonaro 83 procent kans om de volgende president van Brazilië te worden. Dat zou een heel merkwaardig antwoord zijn op de trauma’s die het land de laatste jaren ondergaat, stelt The Economist. ‘De langste en diepste recessie in de geschiedenis, een corruptieschandaal waar alle partijen bij betrokken waren en toenemend geweld: voor die problemen wil de politicus-provocateur Bolsonaro een oplossing bieden. Hij heeft het parlement mee, dat conservatiever is dan ooit, waardoor hij democratische instituties en democratische waarden de nek om kan draaien.’

Veel minder duidelijk, aldus The Economist, is of hij voldoende stemmen krijgt om omstreden economische hervormingen door te voeren, zoals het terugdringen van de uitgaven voor pensioenen en het privatiseren van staatsondernemingen. ‘Daarvoor zijn grondwettelijke aanpassingen nodig. De financiële markten voorspellen dat hij gaat winnen, maar vragen zich af of hij pijnlijke maatregelen zal nemen om de staatsuitgaven te beperken.’

‘Tegenkandidaat Haddad, voormalig burgemeester van São Paulo, heeft nog steeds een kans. Hij ligt wat minder slecht bij de Brazilianen dan Bolsonaro. 36 procent van de Brazilianen zou nooit op hem stemmen, voor Bolsonaro is dat 43 procent. Haddad moet niet gaan inhakken op zijn rivaal. Maar hij moet met pragmatische ideeën komen om de economie er bovenop te helpen, corruptie in te tomen en misdaad terug te dringen. Bolsonaro kan winnen als hij zich stilhoudt.’ Haddad moet luid en duidelijk zijn eigen visie geven als hij een kans wil hebben, aldus het Britse blad.

Keuze voor democratie

De PT is niet vrij van problemen en schandalen, maar heeft drie verkiezingen op eerlijke wijze gewonnen, veel betekend voor de vooruitgang van de Braziliaanse democratie en de regels gerespecteerd, schrijft de Spaanse krant El País in het commentaar. Ook toen de partij in de oppositie zat, en ook toen de volgens hen politiek onwettige afzetting van Dilma Rousseff in 2016 plaatsvond. Daartegenover staat Bolsonaro, die openlijk praat over een illegale grondwetswijziging, het leger een grotere rol wil geven en de politie een carte blanche om te doden wil toekennen. Brazilië staat niet voor de keuze tussen twee politici, maar tussen een democratie of géén democratie. Daarmee is Haddads kandidatuur niet langer alleen voor de PT, maar voor alle democraten in Brazilië.

D66-leider Alexander Pechtold kondigt zijn vertrek aan op het partijcongres, 6 oktober 2018.Beeld ANP

Media over vertrek Pechtold: ‘Fors probleem voor meer dan alleen D66’ - 8 oktober

Na dertien intensieve jaren verlaat Alexander Pechtold D66. Wat is zijn erfenis? De Nederlandse dagbladen blikken terug en reflecteren op de toekomst.

‘Twee momenten kenmerken de betekenis van Alexander Pechtold voor D66’, schrijft chef politiek Raoul du Pré in het commentaar in deze krant. Ten eerste het aantreden van Pechtold in 2005, toen hij met zijn branie het zelfvertrouwen in de partij terugbracht. ‘De tweede bepalende fase kwam in 2012 en 2013, toen tijdens de zware economische crisis het landsbestuur wankelde en Pechtold zijn rol pakte als de gedecideerde aanvoerder van het deel in de Tweede Kamer dat te hulp schoot.’

Indrukwekkende erfenis

Volgens NRC Handelsblad laat Pechtold een indrukwekkende politieke erfenis achter, die verder gaat dan de terugkeer van zijn partij in de regering: ‘Pechtold heeft bewezen ook vanuit de oppositie grote invloed op het landsbestuur te kunnen uitoefenen. De diverse akkoorden met de constructieve oppositie, waardoor de kabinetten-Rutte verder konden, zijn voor een belangrijk deel aan hem te danken.’

‘(…) Pechtolds vertrek betekent dat na Halbe Zijlstra wederom een van de architecten en steunpilaren van het derde kabinet-Rutte is weggevallen. Daarmee is het vertrek van Pechtold een fors probleem voor meer dan alleen D66.’

Het ‘edele handwerk’

AD-columnist Nynke de Jong las het afscheidsinterview met Pechtold in Vrij Nederland en benadrukt een belangrijk onderwerp dat de scheidende partijleider aansnijdt: de minachting van politici voor hun eigen vak. ‘De afgelopen jaren zijn sommige politici vooral druk met het afvallen van hun eigen collega’s. Geert Wilders noemde de Tweede Kamer een ‘nepparlement’, Thierry Baudet weigert tijdens de Algemene Beschouwingen te debatteren, omdat hij het maar een schertsvertoning vindt. Alles om in het gevlij te komen van die boze burger, die toch al denkt dat Den Haag bevolkt wordt door zakkenvullers.

‘(…) Aan de slag dus, met wat Alexander Pechtold het ‘edele handwerk’ noemt: compromissen sluiten, samen de verschillen overbruggen om echt iets voor elkaar te krijgen. Met alleen roepen en vervolgens weglopen, schiet het land niks op. En zeg nou zelf: daar ben je toch ook geen politicus voor geworden?’

Kras in Ruttes teflon

Trouw-columnist Stevo Akkerman koppelt het vertrek van Pechtold aan de positie van premier Mark Rutte: ‘Tegen de klippen op boekten ze electorale successen en samen smeedden ze in de zomer van 2017, ook tegen de klippen op, het kabinet VVD-CDA-D66-CU. En toen kwam afgelopen weekeinde; een kantelpunt. Alexander Pechtold maakte zijn vertrek bekend, een dag nadat Mark Rutte de grootste nederlaag uit zijn loopbaan moest incasseren, toegediend door Unilever, zijn vroegere werkgever.’ Daardoor ligt een interessant thema op tafel: ’de houdbaarheidsdatum van de leider en hoe die te herkennen’.

Waar voor D66 bij uitstek geldt: ‘regeren is halveren’, treft de regeerboete nu voor het eerst ook de VVD. ‘En het lijkt me zonneklaar dat dat is vanwege de vermaledijde dividendbelasting. Zoals de grote multinationals losgezongen zijn van hun geografische en maatschappelijke omgeving, zo dreigt dat ook voor een minister-president die te lang gevangen zit in het Torentje. Rutte gold altijd als de ‘teflon-premier’. Die tijd lijkt me voorbij.’

Oud opinieblog – 5 oktober

Lees hier ons vorige opinieblog terug.