De Volkskeuken: oorlogssoep met pannekoeken

In het antiquariaat stond bij de rekken met kookboeken een flinke doos. Zeker net binnengekomen en nog niet verder uitgesorteerd. Of misschien vond de boekhandelaar het al gesorteerd genoeg: het waren allemaal oude Duitse, en overwegend bakboeken, veel nog in gotisch schrift. Er zaten ook huishoudschoolboeken tussen.

Mijn oog viel op een beduimeld pakpapierbruin boekje, meer een brochure in A5-formaat, met het Duitse IJzeren Kruis op de cover: Badisches Kriegskochbüchlein. Winke für die Hausfrauen während der Kriegszeit. Het riep dezelfde mengeling van nieuwsgierigheid en verbijstering op als andere oorlogskookboeken, zoals In de keuken van het geheugen, met recepten van de vrouwen uit Theresienstadt, of het Oorlogskookboek van kooklerares A. Geurts.

Dit boekje is echter niet uit de Tweede Wereldoorlog, maar uit 1915, ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Het voorwoord rept van het ‘Engelse uithongeringsplan’ - de Britse blokkade van onder meer voedingsmiddelen, waartegen de Duitse huisvrouw haar machtigste wapen diende in te zetten: zuinig doch voedzaam koken.

Maar vlak onder het voorwoord en een paar bladzijden verder, bij de havergruttensoep en de grünkernsoep, kondigt zich de volgende oorlog aan in een kinderhand die met potlood in ongeoefende letters ‘Heil Hitler’ op de lege plekken heeft geschreven. Een schrijnende tegenstelling tussen de onschuld van de hanepoten op papier en de betekenis van de woorden.

Was het een jongetje dat zo zat te schrijven en te krassen? Had hij stiekem een van de oude boekjes uit zijn moeders keuken gepakt? Of zat hij bij haar, terwijl zij kookte? Wie weet, maakte ze de Badense Flädchensuppe van bladzijde 10 – soep met reepjes pannekoek. Traditioneel wordt hiervoor rundvleesbouillon gebruikt, maar een (liefst zelf getrokken) groentebouillon kan natuurlijk ook.

Bereiding

Maak een dun en glad beslag van bloem, aardappel, zout, nootmuskaat, ei en melk. Bak daarvan niet al te dikke pannekoeken. Kook ondertussen de bouillon en houd die goed heet. Rol een aantal pannekoeken op (reken op een halve tot driekwart pannekoek per portie soep) en snijd die in reepjes. Houd de reepjes opgerold en leg ze in soepborden. Giet de bouillon eroverheen, bestrooi met wat bieslook en dien op. Eet de pannekoeken die over zijn erbij.