Dat appende fietsers levensgevaarlijk bezig zijn, blijkt lastig aan te tonen
Wie zich al append, bellend of muziekluisterend op de fiets in het verkeer begeeft, is levensgevaarlijk bezig, is het idee. Maar fietsers lijken nauwelijks meer brokken te maken als ze hun smartphone gebruiken. Deze opmerkelijke bevinding doen onderzoekers van verkeersonderzoeksinstituut SWOV en de TU Delft.
Uit hun studie, die is gepubliceerd in het vakblad Accident Analysis and Prevention, blijkt dat niet kan worden aangetoond dat appen op de fiets tot meer gevaarlijke situaties of ongevallen leidt. 'De uitkomst wekte ook bij ons enige verbazing', zegt hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft Bert van Wee, die het onderzoek uitvoerde met onder anderen Agnieszka Stelling van het SWOV, die er binnenkort op promoveert. De wetenschappers ondervroegen 2.249 fietsers in diverse leeftijdscategorieën naar hun smartphonegebruik op de fiets en hoe vaak ze daarbij betrokken raakten bij een ongeval.
Oldtimers
Smartphonegebruik op de fiets ligt onder vuur. Minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen wil vanwege het veronderstelde gevaar vanaf 2019 een verbod. Maar dat gevaar lijkt dus mee te vallen. Mogelijk komt dit doordat alleen mensen die goed kunnen fietsen hun telefoon gebruiken, of dat ze dit alleen doen in relatief veilige verkeerssituaties, zegt van Wee. Ook passen appers hun rijgedrag aan. Ze gaan bijvoorbeeld langzamer rijden, waardoor de kans op een ongeluk afneemt. Of dit werkelijk de oorzaak is, is niet zeker en moet worden onderzocht, aldus de onderzoekers.
Vergelijkbare effecten zijn volgens Van Wee zichtbaar bij bezitters van oldtimers. Oude auto's hebben minder veiligheidsvoorzieningen dan moderne en bieden veel minder bescherming in geval van een botsing. Toch komen niet meer automobilisten in een oldtimer om het leven per miljard afgelegde kilometer. 'Dat komt wellicht doordat deze mensen voorzichtiger rijden en vooral de weg op gaan bij mooi weer', aldus de hoogleraar.
Minder voorzichtig
Een andere mogelijkheid is dat fietsers de onderzoekers mogelijk niet durfden te vertellen dat ze weleens in de problemen zijn gekomen in het verkeer. Maar dit acht Van Wee niet waarschijnlijk. 'Uit eerdere verkeersstudies is zo'n effect niet gebleken', zegt hij.
De wetenschappers benadrukken dat hun onderzoek niet betekent dat fietsers nu massaal hun smartphone kunnen gebruiken. 'Als mensen die eerder hun smartphone niet gebruikten, dat nu wel gaan doen op momenten dat het eigenlijk gevaarlijk is, of minder voorzichtig worden, is de kans groot dat het aantal ongevallen juist wel toeneemt.'
Het recente onderzoek sluit aan bij een eerder onderzoek door VeiligheidNL. Hieruit bleek eveneens dat in nog geen 2 procent van de ongevallen onder fietsers sprake was van smartphonegebruik. Diverse Europese landen hebben een appverbod voor rijwielers ingesteld, maar de handhaving schiet er vaak bij in.
30 procent
In 2016 overleden er 189 fietsers in Nederland. Dit is ongeveer 30 procent van het totaal aantal verkeersdoden aldus verkeersveiligheidsinstituut SWOV.