Landelijke intocht Sinterklaas gaat door zonder aanpassingen aan pieten

De stichting Majority Perspective had dinsdag geëist dat de landelijke intocht aanstaande zaterdag in Zaanstad ontdaan zou worden van pieten met ‘racistische stereotyperingen’. Onder meer zwarte schmink (ook roetvegen), oorbellen, kroespruiken en dom en onderdanig gedrag zouden volgens de stichting verboden moeten worden. Maar de stichting werd door de voorzieningenrechter niet-ontvankelijk verklaard, omdat de eisen niet eerst open met omroep NTR en de gemeente Zaanstad zijn besproken. Al voordat de organisatie van de intocht kon reageren, was de dagvaarding van Majority Perspective de deur uit.

Dat is geen fatsoenlijke volgorde van handelen en dus schuift de rechter de claims van Majority Perspective terzijde. Maar gezien de grote maatschappelijke belangstelling die er de afgelopen dagen was voor de zaak, gaf hij naar eigen zeggen ‘ten overvloede’, toch een opvallend uitgebreide overweging mee over de eisen van de klagers. Met als conclusie dat ‘de stichting de zaak ook zou hebben verloren’ indien zij wel ontvankelijk was geweest.

De rechter stelt dat de klagers wel gelijk hebben dat het ‘niet de minsten’ zijn, die de conclusie onderschrijven dat Zwarte Piet een racistische karikatuur is. Onder meer de VN, de Kinderombudsman en het College voor de Rechten van de Mens kwamen afgelopen jaren tot dat oordeel. Maar het bij voorbaat verbieden van een uitzending of intocht is een zware aantasting van de vrijheid van meningsuiting. Die zou alleen gerechtvaardigd zijn wanneer van tevoren duidelijk zou zijn dat bij de intocht een ‘forse inbreuk’ zou plaatsvinden op het grondrecht om niet gediscrimineerd te worden.

‘Stappen gezet’

Daar is geen aanleiding toe, vindt de rechter. ‘Omdat de figuur van Zwarte Piet de afgelopen jaren duidelijk is veranderd.’ Het ‘in de samenleving invloedrijke Sinterklaasjournaal’ van de NTR heeft in zijn ogen ‘ontegenzeggelijk stappen gezet’ in de richting die ook de stichting eist. Tijdens de zitting stelde de omroep bijvoorbeeld dat de NTR-pieten slechts roetvegen zouden hebben, verschillende soorten en kleuren haar en dat zij ook geen zwarte maillots of leggings zouden dragen. De stichting Majority Perspective heeft in de ogen van de rechter ‘onvoldoende oog voor de complexiteit van de Zwarte-Pietendiscussie’, en voor de balanceeract die de omroep de laatste jaren uitvoert om die in de uitzending recht te doen.

Tegelijkertijd sprak hij dus zijn zorgen uit over de manier waarop het maatschappelijk debat zich ontwikkelt. Waarbij hij onder meer verwees naar de recente veroordeling van de pro-pieten die vorig jaar de snelweg blokkeerden om anti-pieten te beletten naar de intocht in Dokkum af te reizen. Hij projecteerde een in zijn ogen treffende cartoon uit het Haarlems Dagblad, waarop voor- en tegenstanders elkaar compleet met kanonnen naar het leven staan. Ginds komt de stoomboot al aan. ‘Ik vraag u allen: willen we op deze manier een kinderfeest vieren?’, verzuchtte de magistraat. Daarop sloot hij zijn vonnis af met de zin: ‘Ik wens u allen een vredig Sinterklaasfeest toe.’