In Boedapest is er alleen asiel voor de ‘boevenclub’

Asiel aanvragen in Hongarije kun je als gewone sterveling beter uit je hoofd zetten. Premier Viktor Orbán, de stokebrand van de Europese Unie, laat geen kans liggen om te benadrukken dat zijn land geen asielzoekers wil. Maar voor Nikola Gruevski rolde Orbán de rode loper uit. Op 20 november kreeg de voortvluchtige ex-premier van Macedonië politiek asiel – een hoogst omstreden stap.

Het Europees Parlement stemt donderdag over de voortgang van Macedonië richting toetreding tot de EU. De affaire-Gruevski hangt er als een onheilspellende schaduw boven.

Europarlementariër Kati Piri (PvdA) noemt de asielverlening een ‘middelvinger naar Brussel’. Volgens haar is Gruevski veroordeeld in een transparant en eerlijk proces. Piri behoort tot de indieners van een amendement bij de stemming van donderdag. Daarin wordt Hongarije opgeroepen te voldoen aan het uitleveringsverzoek van Macedonië, zodat hij daar zijn straf kan uitzitten. ‘We kijken naar een boevenclub. Hiermee komt Orbán verder op ramkoers te liggen met de rest van Europa.’

Op tafel ligt de vraag tot wiens invloedssfeer het kleine Balkanland gaat behoren: de Europese of de Russische? Skopje overwon een belangrijk obstakel voor de Europese sfeer door in september via een referendum iets te doen aan de slepende naamkwestie. Voor de Navo is dat een harde conditie voor toetreding. Het compromis heet ‘Noord-Macedonië’. De 48-jarige Nikola Gruevski, premier van 2006 tot 2016, was juist een uitgesproken tegenstander van naamsverandering. Zijn ultranationalistische partij knoopte banden aan met Rusland en beschuldigde het Westen ervan het land te willen destabiliseren.

Thriller

Des te opvallender is het dat Orbán – als hoofd van een EU- en Navo-lidstaat – zijn politieke vriend Gruevski een handje helpt. Diens ontsnapping lijkt rechtstreeks afkomstig uit een thriller van John Le Carré: eerst in het geniep de grens over naar Albanië, waar hij vermoedelijk asiel aanvroeg bij de Hongaarse ambassade in Tirana, daarna via Montenegro en Servië naar Hongarije, in diplomatieke auto’s van de Hongaren. Thuis wachtte Gruevski een celstraf van twee jaar voor aanbestedingsfraude bij de aankoop van een peperdure limousine. In drie andere corruptiezaken loopt nog een onderzoek tegen hem.

Wat Orbán en Gruevski bindt, is hun migratiepolitiek – beiden bouwden een grenshek – en een zwak voor het Rusland van Vladimir Poetin. Boedapest is een van de laatste Europese hoofdsteden waar Poetin sinds de annexatie van de Krim (2014) nog met egards wordt ontvangen, in 2017 zelfs twee keer. Orbán wedt op meerdere paarden – Brussel, Washington, Beijing én Moskou, waarschijnlijk uit het oogpunt van realpolitik: wie meerdere vrienden heeft, staat nooit alleen.

Al in 2009, een jaar voor Orbán premier werd, ontmoette hij Poetin in Moskou. De relatie tussen de twee is uitzonderlijk warm. Europese diplomaten, zei Orbán eerder dit jaar, schilderen Poetin af als een man met ‘hoeven en hoorntjes’, en vergeten dat hij aan het hoofd staat van een ‘groots en eeuwenoud rijk.’ Voorlopige klapper in de Hongaars-Russische paringsdans is de bouw van kerncentrale Paks-II door het Russische staatsbedrijf Rosatom à 12 miljard euro, een deal waarvan de exacte details nooit zijn prijsgegeven.

Vergiftiging

Met geld, vrezen critici, komt invloed. Na de vergiftiging van de Russische ex-spion Skripal, eerder dit jaar, zetten Europese lidstaten eensgezind Russische diplomaten uit. Orbán deed dat ook, maar veel omzichtiger dan anderen. Hij stuurde een geheim agent weg wiens termijn er toch al bijna op zat. In ruil daarvoor deed Moskou bij wijze van ‘tegenreactie’ hetzelfde.

Een woordvoerder van Orbáns rechts-populistische Fidesz-partij verklaarde dat Gruevski in eigen land bedreigd werd door een ‘linkse regering gesteund door George Soros’. Maar volgens een online opiniestuk van Péter Krekó, directeur van denktank Political Capital, dient Gruevski’s asiel ‘uitsluitend de belangen van Rusland, een land dat sterk gekant is tegen elke uitbreiding van de Navo’.