Waarom het beroemde briefje van Koeman leest als het verslag van een onvergetelijk jaar van het nieuwe Nederlands elftal

Het na één dag al beroemde briefje van Ronald Koeman, een blaadje ruitjespapier uit een kleine blocnote, leest als het verslag van een onvergetelijk jaar van het nieuwe Nederlands elftal. In tien haastig gekraste spelersnamen schuilt de schoonheid van sport. Snelheid. Verrassing. Vertrouwen. Teamgeest. Tien namen als een roman. Een briefje als jaarverslag van Oranje.

Het briefje, met de opstelling voor de slotminuten van Duitsland – Nederland, is eigenlijk het briefje van Koemans assistenten Dwight Lodeweges en Kees van Wonderen. Het gekreukelde kladje straalt allereerst kou uit. Kijk naar de pennenstreken. De pen haperde even. Verdorie. Geen tijd te verliezen. Het papier ademt overlevingsdrang, een noodscenario.

Maar het is ook een verslag van warmte. Het zegt iets over samenwerking binnen een technische staf zonder haantjesgedrag. Koeman geeft toe dat het plan van zijn assistenten was. Voor hem hoefde alles omgooien niet zo na de 2-0 tussenstand. Hij was allang blij dat het geen 3-0 of 4-0 stond, tegen de betere Duitsers. Hij had tijdens de rust wel gezegd dat ook de 2-2 zou vallen, mocht het 2-1 worden. Een gelijkspel was genoeg voor het bereiken van de finaleronde van de Nations League.

Relikwie van succes

Koeman is blij dat zijn assistenten na de 2-1 in de 85ste minuut hun plan klaar hebben. Zo vullen ze elkaar aan. Ze praten elkaar niet naar de mond. Een ouderwets briefje dus, omdat het met een iPad moeilijk voetballen is. Na afloop wordt het blaadje gevonden door analyticus Rafael van der Vaart van de NOS, langs het veld, in het gras, als relikwie van succes.

Het is geschreven door Dwight Lodeweges, in de slotfase. Op ruitjespapier. Snel van de ringband gescheurd. Daaraan kun je zien dat hij linkshandig is. Lodeweges (61) is een eminente, geroutineerde, tactische geslepen veldtrainer. Veelvuldig is hij in zijn lange loopbaan gevraagd als assistent. Kees van Wonderen is de komende man (49), leergierig als weinigen. Europees kampioen dit jaar met de nationale ploeg tot 17 jaar. Ook toen de voetbalcrisis diep was, hield hij vol dat Nederland genoeg talent heeft. Ook hij is toegevoegd aan de staf, omdat Koeman dat zo wilde. Van Wonderen was vroeger een technisch begaafde speler, een denker met een rol in de kleedkamer. Een strijder zonder poeha.

Kijk, daar gaat het briefje. Van Lodeweges naar Koeman, die snel leest. De tijd dringt. Hij vertrouwt zijn assistenten. Koeman wenkt rechtsachter Kenny Tete, die even twijfelt waarheen hij met het papiertje zal lopen, ook omdat hij moet opletten. Hij geeft het aan Matthijs de Ligt. Die kijkt vlug, alsof het een boodschappenlijstje is voor een ander. Voor Virgil van Dijk dus, de aanvoerder. Die werpt een snelle blik op het papier, houdt het nog even vast, geeft onderweg naar het front aanwijzingen en gooit het ergens weg. Hij is nu extra spits.

Stukje van een puzzel

Op het briefje ontbreekt de doelman. Duidelijk, dat is Jasper Cillessen. Dan achterin, drie man: Matthijs (De Ligt), Frenkie (De Jong), Daley (Blind). Zij moeten het doen met zijn drieën, in die laatste paar minuten. Opperste concentratie is geboden. Frenkie in het midden, voor de opbouw. Hij is de belangrijkste van elf debutanten in 2018. Ingevallen als debutant tegen Peru, op de dag dat Wesley Sneijder afscheid nam. Dat was al symbolisch genoeg.

Dan het middenveld: Marten en Tonny. Twee brekers, om de laatste Duitse aanvallen te stoppen. Marten de Roon, de meest verrassende naam als basisspeler in de laatste duels. Stukje van een puzzel. Complementair aan De Jong en de al gewisselde Georginio Wijnaldum.

Tonny (Vilhena) heeft niet zijn beste jaar bij Feyenoord, maar Koeman houdt van spelers als Kenny Tete en Tonny. Zij brengen vuur, ze geven nooit op. En dus verzeilt invaller Vilhena in de slotminuut op rechts, waar hij handig wegdraait van Kroos en scherp voorzet. Een heerlijke, indraaiende bal.

Volgende linie: Kenny T, als een soort rapper op rechts. Memphis in het midden, als meest creatieve aanvaller, man van vondsten en doelpunten. Koeman heeft Memphis na zijn eerste wedstrijd, tegen Engeland, gewaarschuwd. Hij deed te weinig. Koeman maakte hem tot belangrijkste aanvaller, in het centrum. Tegen de Duitsers is hij minder dan anders, maar hij werkt hard. Hij heeft de boodschap begrepen. Op links Quincy (Promes). Vaak invaller, maar zijn rendement groeit. Schitterend was zijn 2-1, het doelpunt dat leidde tot een briefje.

Voorin: Luuk (De Jong) en Virgil (van Dijk). Pinchhitter De Jong. Aanvoerder Van Dijk, niet goed genoeg geacht door Louis van Gaal, niet goed genoeg geacht door Ajax, Feyenoord en PSV in 2013, toen hij naar Celtic vertrok om de wereld te veroveren. Koeman benoemde hem tot aanvoerder van het nieuwe Oranje, om te breken met het verleden en vanwege zijn persoonlijkheid.

Joshua Kimmich schampt de voorzet van Vilhena, waarna Van Dijk schitterend met een volley afrondt, voor zijn derde doelpunt in Oranje dit jaar. In het jaar waarin Nederland van wereldkampioen Frankrijk won, van de vorige wereldkampioen Duitsland en van Europees kampioen Portugal, schiet de aanvoerder het elftal naar de finaleronde van de Nations League.

Samen zijn spelers en trainer kinderlijk blij. Van Dijk troost de huilende scheidsrechter uit Roemenië, wiens moeder onlangs is gestorven. Weer zo’n mooi beeld van de veroveraars van harten. Koeman koestert het droomscenario. De ploeg kan, wil en moet nog beter, maar is geplaatst voor een eindtoernooi(tje).

Duitsland was beter, maar sport is ook opportunisme en geluk. Rijpheid, snel denken, samenwerken, geloof blijven houden. En Nederland had het briefje. Het briefje van Dwight, Kees, Koeman, Tete, Matthijs en Virgil. Het briefje van een jaar Oranje.