Direct naar artikelinhoud
Vertrek Merkel

Wie treedt in Duitsland in Merkels voetsporen?

Angela Merkel heeft aangekondigd in 2021 af te treden als bondskanselier. Ze laat een zware erfenis achter, vrijdagmiddag wordt bekend wie er in haar voetsporen treedt. Drie kandidaten dringen zich op. De grootste kanshebbers: Friedrich Merz en Annegret Kramp-Karrenbauer.

vlnr: Jens Spahn, Annegret Kramp-Karrenbauer en Friedrich MerzBeeld EPA

Friedrich Merz

Friedrich Merz was er snel bij om zich aan te melden als kandidaat-opvolger van Merkel. Hier en daar werd al gesproken van zoete wraak. Merkel stootte de 62-jarige advocaat in 2002 van zijn troon als voorzitter van de CDU/CSU-fractie in de Bondsdag, iets wat hij nooit heeft kunnen verkroppen. Zeven jaar later verliet hij teleurgesteld de politiek. Nu wil hij terugkeren uit zijn ballingschap. Als een anti-Merkel.

De kanselier komt uit het oosten van Duitsland, hij uit het westen. Zij is een afgestudeerd natuurkundige, hij een man van het bedrijfsleven, een neoliberaal die hielp banken te privatiseren en nu topman is bij de Duitse afdeling van het Amerikaanse BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder. Zij zette de deur open voor een miljoen vluchtelingen en zei pragmatisch ‘Wir schaffen das’, hij kwam als conservatief in 2000 met het begrip Duitse ‘Leitkultur’, die moslims moeten overnemen. Wordt hij de nieuwe CDU-partijvoorzitter, dan krijgt Merkel het niet gemakkelijk in haar laatste jaren.

Annegret Kramp-Karrenbauer

Annegret Kramp-Karrenbauer wordt ook wel kortweg ‘AKK’ genoemd. Dat klinkt als de naam van een aanvalsgeweer uit de wapenkast van een gemiddelde Amerikaan. Maar die associatie is onterecht. Aan de 56-jarige voormalige minister-president van de westelijke deelstaat Saarland kleeft niks grimmigs. Integendeel. Zij is geliefd in de CDU. Toen zij begin dit jaar met 99 procent van de stemmen tot secretaris-generaal werd gekozen, werd dit alom gezien als een mogelijke opstap tot de opvolging van Merkel. Zij lijkt op de kanselier. Ze is bedachtzaam en wars van uiterlijk vertoon. En ook is zij een politicus van het midden. Zij wil de positie van de CDU als brede volkspartij weer versterken. Geen sinecure in een tijd dat het volk afdrijft naar de flanken. Maar het moet, zegt ze, vanwege de stabiliteit van de democratie. De kanselier zou het gezegd kunnen hebben. Toch is Kramp-Karrenbauer geen surrogaat-Merkel. De praktiserende katholiek is op het gebied van waarden conservatiever. Ze had voorzichtige kritiek op Merkels vluchtelingenpolitiek.

Jens Spahn

Met 38 jaar is Jens Spahn exponent van een nieuwe, aanstormende generatie. Hij identificeert zich met Sebastian Kurz, de 32-jarige kanselier van Oostenrijk, die regeert samen met de extreem-rechtse FPÖ. Als Spahn, die in een hippe Berlijnse wijk woont samen met zijn man, zich weer eens niet geschoren heeft en geen stropdas draagt, lijkt hij volgens de nieuwssite Politico op een kosmopoliet en een aanhanger van de Groenen. In werkelijkheid is hij hard-rechts, zeker op het gebied van immigratie en identiteit.

Dit voorjaar werd hij minister van Gezondheid in de regering-Merkel. Kritiek op de kanselier heeft hij nooit geschuwd. Op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis in 2015 zei hij dat de staat (lees: Merkel) het liet afweten. Tevens hakt hij graag in op de sociaaldemocratische SPD, ook al vormt de CDU met die partij een grote coalitie. Spahn zette zelfs Merkel weg als een verkapte sociaaldemocraat. De missie van de man met schoenmaat 49 en een lengte van 1,91 meter, is duidelijk: Merkel opvolgen en de CDU naar rechts doen opschuiven om de flank af te schermen voor het rechts-populisme.

Dit artikel verscheen in oktober 2018 in de Volkskrant