Overlevering van verdachten aan Polen opnieuw uitgesteld wegens twijfels over onafhankelijkheid Poolse rechtstaat
De Internationale Rechtshulpkamer in Amsterdam heeft vrijdag besloten elf overleveringszaken aan Polen opnieuw aan te houden wegens twijfels over de Poolse rechtsstaat. De instantie die in Nederland beslist over de uitlevering van verdachten aan landen buiten de EU en overlevering aan EU-landen wil meer informatie over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Polen om zo te kunnen beoordelen of verdachten in dit EU-land een eerlijk proces krijgen.
In oktober dit jaar had het Internationale Rechtshulpcentrum op verzoek van de Amsterdamse rechtbank al informatie gevraagd bij diverse Poolse rechtbanken over het functioneren van de rechterlijke macht in Polen. Op grond van zorg over de onafhankelijkheid van Poolse rechters besloot de rechtbank toen om voorlopig geen verdachten aan het EU-land over te leveren – een unieke beslissing.
De informatie die sindsdien is ontvangen, heeft de twijfels bij de Internationale Rechtshulpkamer van de Amsterdamse rechtbank niet weggenomen, blijkt uit een verklaring van de rechtbank. Daarin staat dat de antwoorden die de rechtbank tot nu toe heeft ontvangen ‘niet volledig’ zijn of aanleiding geven tot het stellen van vervolgvragen’.
Tekortkomingen in de rechterlijke macht
Eerder had een van de Poolse rechters die om informatie was gevraagd al onomwonden laten weten dat ‘als gevolg van wetswijzigingen structurele en fundamentele tekortkomingen in de rechterlijke macht zijn ontstaan die een bedreiging vormen voor de onafhankelijkheid van rechters’. Maar andere Poolse rechters schreven in antwoord op het eerdere informatieverzoek dat er geen reden was tot zorg. De Internationale Rechtshulpkamer wil nu meer informatie van elke specifieke rechtbank, waar een eventuele strafzaak zal dienen van de personen van wie overlevering is gevraagd.
De zorgen over de Poolse rechtstaat ontstonden door het optreden van de rechts-nationalistische PiS-regering. Die voerde in april vorig jaar een omstreden wet in die de pensioenleeftijd van leden van het Hooggerechtshof van 70 naar 65 jaar verlaagde. Daarmee kwamen 27 van de 72 zittende rechters in aanmerking voor vervanging. Volgens de Poolse overheid waren die vervangingen nodig omdat de rechterlijke macht nog vol zat met functionarissen uit de communistische tijd. Onder druk van het Europees Hof van Justitie werd die wet eind vorige maand teruggedraaid. Maar de Poolse regering probeert nog wel op andere manieren grip te krijgen op de rechterlijke macht.
Vanwege deze ontwikkelingen besloot de Amsterdamse rechtbank in oktober vorig jaar voorlopig geen verdachten aan het EU-land over te leveren. Volgens de rechtbank ‘stroken de rechtsbeginselen van de Poolse regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) niet met de rechtsbeginselen die ten grondslag liggen aan de Europese Unie’, en is ‘politieke inmenging’ in concrete strafzaken niet uit te sluiten.
De rechtbank verwacht over twee maanden de behandeling van de Poolse overleveringsverzoeken verder te behandelen.
Lees verder:
Nederland maakt zich terecht zorgen over de Poolse rechtsstaat en de kans op een eerlijk proces in dat land. Dat blijkt uit een brief van een Poolse rechter aan het Nederlandse Internationaal Rechtshulpcentrum (IRC), die de Volkskrant heeft ingezien. De brief kan gevolgen hebben voor de overlevering van verdachten aan Polen.