Schaatsster Yara van Kerkhof werd eindelijk vrijgesproken van doping maar het proces kostte haar veel energie

De mouwen van haar wedstrijdpak bungelen onder haar dikke winterjas. Yara van Kerkhof staat aan de rand van de ijsbaan in Thialf als op het ijs de topdrie van het Nederlands shorttrackkampioenschap wordt gehuldigd. De titelverdedigster staat er niet tussen, de 28-jarige Zoetermeerse is vierde geworden.

Het contrast met vorig jaar is groot. Niet zozeer wat de uitslag betreft, maar vooral de gemoedstoestand waarin Van Kerkhof verkeert. Een jaar geleden kon ze de tweede nationale titel uit haar loopbaan nauwelijks vieren omdat ze een geheim met zich mee droeg: ze werd verdacht van dopinggebruik door de internationale schaatsunie. Die had afwijkende bloedwaarden geconstateerd, hoorde ze in de zomer van 2017.

Slechts een handjevol mensen was op de hoogte van de dopingzaak, onder wie haar zus Sanne en bondscoach Jeroen Otter. Zelfs haar ouders wisten van niets. Ze wilde ze niet ongerust maken. Ten tijde van het nationale kampioenschap hing het als een zwaard van Damocles boven haar hoofd. ‘Ik dacht dat het misschien mijn laatste NK zou zijn.’

Pas vlak voor de Winterspelen kwam de verlossing. De ISU had geconstateerd dat Van Kerkhofs uitleg bij haar bloedwaarden, een aangeboren hartafwijking, hout sneed. Ze werd vrijgesproken. Op de vleugels van die opluchting reed de vrouw die op WK’s nooit verder kwam dan een zevende plaats naar een zilveren medaille op de 500 meter bij de Winterspelen van Pye­ongchang. Een week daarna veroverde ze met haar ploeggenoten brons op de relay. ‘Ik dacht toen dat het voorgoed voorbij was en kon er echt van genieten.’

Lang duurde de olympische gelukzaligheid niet. Half mei werd Van Kerkhof gedwongen de dopingverdenking publiek te maken omdat het internationale anti-dopingagentschap Wada vlak voor het verstrijken van de termijn had aangekondigd tegen haar vrijspraak in beroep te gaan.

Maanden van onzekerheid

Opnieuw volgden maanden van onzekerheid. Ze liet nieuwe onderzoeken uitvoeren om haar verdediging te stutten en spendeerde in totaal 80.000 euro aan advocaten en experts. Al haar prijzengeld van de Spelen ging erdoor en meer. Waar haar ploeggenote Suzanne Schulting als winnares van olympisch goud een zomer lang werd gefêteerd hing over haar olympisch succes ineens de grauwsluier van vermeend vals spel.

Pas eind oktober, vlak voor de start van het schaatsseizoen, kwam er vanuit het Wada goed nieuws. De dopingwaakhond had op het laatste moment besloten het hoger beroep af te blazen. Eindelijk was Van Kerkhof vrij. De olympische medailles kregen hun glans terug. ‘Het was een bizar jaar, maar ook mooi.’

Bondscoach Otter zag van dichtbij hoe zijn pupil van hot naar her werd geslingerd tussen olympisch succes en dreigende dopingschorsing. ‘Het was een rollercoaster. Het ging van huilbuien tot juichmomenten, van het gevoel door alles en iedereen verlaten te zijn tot on top of the world en dat soms op één dag.’

De constante spanning zorgde ervoor dat Van Kerkhof boven zichzelf uitsteeg. ‘Ik heb door die narigheid van vorig jaar juist het beste uit mezelf gehaald.’ Ze wilde zich niet klein laten krijgen door de dopingjagers, niet laten merken aan de ISU dat het haar raakte. Van de weeromstuit reed ze beter dan ooit.

Dit jaar zet zich dat niet door. Van Kerkhof bevestigde haar status bij de eerste wereldbekerwedstrijd van het seizoen in Calgary met een tweede plaats op de 500 meter, maar daarna reikte ze niet meer tot het podium. Ook niet op het NK in Thialf. ‘Iedereen denkt dat ik, nu ik vrij ben, harder kan rijden, maar zo werkt het niet.’

Energieverlies

Volgens coach Otter is het niet ondenkbaar dat de impact van de afgelopen maanden nog doorwerkt. ‘Ik denk dat het nog heel vaak in haar gedachten terugkomt. Het heeft haar kracht gegeven, maar ook veel energie gekost. Er is best een kans dat het nog lang naijlt.’

Met het afblazen van het hoger beroep is het niet ineens vergeten en vergeven. Van Kerkhof heeft er financieel voor moeten bloeden en er is daarvoor geen compensatie. Dat is nog niet het ergste, vindt Otter. ‘Je zou ook wel sorry willen horen.’

Volgens Van Kerkhof zelf is de herinnering aan alle ellende al aan het vervagen. ‘Die situatie voelt al heel ver weg.’ Haar aandacht wordt weer opgeslokt door de sporterszorgen van alledag. In haar geval: haar materiaal. Ze experimenteerde in de afgelopen weken met nieuwe ijzers. Ze was er heel tevreden over, maar monteerde na teleurstellende voorrondes op zaterdag haar oude ‘messen’ voor de finales op zondag.

Het hielp niet erg. Van Kerkhof werd nog tweede op de 500 meter, maar dat was haar enige wapenfeit op het kampioenschap. Op de 1.500 meter werd ze slechts vijfde en op de 1.000 eindigde ze in de kussens. De superfinale besloot Van Kerkhof als vierde. Ze berustte erin omdat ze zich wel plaatste voor het EK, volgende week in Dordrecht. ‘Dat was het doel en dat is gelukt.’