De Volkskrant film- en tv-tips voor dinsdag 20 november

‘Ik wil niet alleen het personage zien, maar ook de acteur naast het personage.’ Het is een wens die regisseur Margherita (gespeeld door Margherita Buy) haar spelers telkens weer meegeeft, in Nanni Moretti’s fraaie drama Mia madre. Niemand lijkt te begrijpen wat Margherita ermee bedoelt, maar dat ontgaat haar: ze heeft te veel aan haar hoofd om de verwarring op te merken. Terwijl ze haar nieuwe film probeert te realiseren, moet ze leren omgaan met het feit dat haar moeder Ada (Giulia Lazzarini), die met een longontsteking in het ziekenhuis is opgenomen, stervende is. Van de kliniek sleept Margherita zich naar de filmset, met ex Vitorrio (Enrico Ianniello) als blok aan haar been en broer Giovanni (Moretti zelf) als voornaamste steun. Tot overmaat van ramp verkeert ze in een artistieke en existentiële crisis en heeft ze ook nog eens te dealen met het onvermogen van haar Amerikaanse hoofdrolspeler Barry Huggins (John Turturro), die zijn Italiaanse zinnen voortdurend vergeet of verkeerd uitspreekt en niet eens overtuigend kan doen alsof hij autorijdt.

Moretti (La stanza del figlio, Il caimano) weet niet te voorkomen dat Mia madre, op het Filmfestival van Cannes onderscheiden met de prijs van de oecumenische jury, door het schakelen tussen alle strubbelingen oppervlakkig kan worden. Tegelijkertijd tekent dat vluchtige karakter de moeite die Margherita heeft stil te staan bij de belangrijke momenten en bij de existentiële storm die haar leven alle kanten opjaagt. Grote dramatische gebaren zijn Moretti vreemd: hij vertrouwt volledig op de getergde maar ook warmbloedige rol van hoofdrolspeler Buy en de kwetsbare verschijning van Lazzarini. Zo houdt hij de stijl van de film kalm en ingetogen. Hier en daar een verstilde droomscène, gekker dan dat wordt het in Mia madre niet. Al had iemand best Moretti ervoor mogen behoedden om als zoveelste regisseur met Arvo Pärts compositie Für Alina aan de haal te gaan.

Mia madre (Nanni Moretti, 2015)

Arte, 14.05-15.50 uur

Full Metal Jacket

(Stanley Kubrick, 1987) Meer nog dan een Vietnamfilm is Full Metal Jacket, waarvoor regisseur Kubrick Vietnam liet verrijzen op een verlaten industrieterrein ten oosten van Londen, een film over wat oorlog met mensen doet. In het eerste deel worden verse rekruten door de legendarische drill instructor Hartman (briljante vertolking van de afgelopen april overleden R. Lee Ermey) gereduceerd tot machines die gedachtenloos doen wat ze wordt opgedragen. In het tweede deel laat Kubrick de essentie van oorlog zien: in een verwoeste omgeving waarin niets meer te winnen valt, jagen mensen elkaar op tot hun zinloze dood erop volgt. De afzonderlijke, vaak lange scènes zijn ijzingwekkend perfect: in ­cameravoering (als Hartman zijn jongens inspecteert en toespreekt), in acteren (Vincent D’Onofrio die als Private Pyle transformeert van sul tot monster), in belichting (het kunstlicht dat de Engelse velden in Vietnam verandert) en de montage (de gezichten van stervende soldaten).

SBS 9, 20.30-22.45 uur

Flashdance

(Adrian Lyne, 1983) De geboren Engelsman Adrian Lyne (77) werd gevormd in de reclamewereld voordat hij op bijna 40-jarige leeftijd debuteerde met het dik aangezette tienermeisjesdrama Foxes (met Jodie Foster). Drie jaar later volgde zijn doorbraak met de musicalfilm Flashdance (1983), vanavond te zien op RTL 8. Het zoete verhaal over het meisje Alex dat in Pittsburgh lasser is maar niets liever doet dan dansen, zou zonder één ster van naam uiteindelijk 100 miljoen dollar opbrengen – en hoofdrolspeelster Jennifer Beals voor enige tijd onsterfelijk maken. Dat succes was mede, of voor een groot deel, te danken aan Lyne’s vermogen de dansscènes lekker gelikt (denk waterspetters in tegenlicht) vorm te geven. De muziek van Giorgio Moroder maakt het jarentachtiggevoel compleet.

RTL 8, 20.30-23.00 uur

Kunststof

NPO Radio 1, 19.30 uur

Historicus Maarten van Rossem heeft een ietwat nors imago (o.a. door zijn rol van jurylid in tv-quiz De slimste mens). Toch schreef hij nu, bij zijn 75ste verjaardag, een boek getiteld Wat is geluk? Jellie Brouwer spreekt met Van Rossem over geluk.

2Doc: Bellingcat – Truth in a Post-Truth World

NPO 2, 20.25 uur

Documentairemaker Hans Pool volgt een aantal leden van Bellingcat, het internationale platform voor burger-onderzoeksjournalistiek. Onder de geportretteerden is Nederlander Christiaan Triebert, die onderzoek doet naar bomaanslagen in Syrië.

De mediawijsheidtest

NPO 3, 20.25 uur

Filemon Wesselink en Sahil Amar Aïssa testen de kijkers, het publiek en zeven bekende Nederlanders op hun kennis van de online wereld en mediawijsheid. Wie weet het best wat er speelt binnen de wereld van sociale media, influencing en cyberveiligheid?

Kinderen van de kolonie

Canvas, 21.20 uur

Nieuwe documentaireserie waarin twintig getuigen, waaronder ook Congolezen, terugblikken op het Belgische koloniaal verleden. Aflevering 1 toont hoe het koloniale systeem was georganiseerd, eerst tijdens de Congo-Vrijstaat en daarna in Belgisch-Congo.

3Doc: Addicted to my phone

NPO 3, 22.35 uur

Herhaling van de onthullende Deense documentaire uit 2016 waaruit blijkt hoe makkelijk het is om via gratis apps toegang tot privélevens te krijgen. De filmmakers bedenken een zaklamp-app. De gebruiker moet hierbij toegang verlenen tot camera en microfoon.

2Doc: Trapped in the City of a Thousand Mountains

NPO 2, 23.00 uur

Korte documentaire van David Verbeek over de hiphopcultuur in de Chinese metropool Tsjoenking. Nu er een nieuwe censuur van kracht is, waarin iedere vorm van improvisatie verboden is, proberen de rappers in de praktijk uit te vinden wat er nog kan.