Direct naar artikelinhoud
InterviewAnneloek Sollart

Hoe bewaak je de Gay Pride, Borssele of Geert Wilders?

Anneloek Sollart maakte een documentaire over beveiligers. Hoe bewaak je de Gay Pride, Borssele of Geert Wilders? Het meest onder de indruk is ze van de beveiliger van de Albert Heijn. Haar documentaire De beveiligers is vanavond (9 januari) om 22.45 uur te zien op NPO 2. 

Michael, persoonsbeveiliger van Geert Wilders. ‘Als ik moet kiezen tussen het leven van een 6-jarig kind en de persoon die ik beveilig, zal ik voor de laatste kiezen. Dat is mijn taak.’Beeld Still uit documentaire De Beveiligers door Anneloek Sollart

Het was tijdens een voorstelling in het Oude Luxor in Rotterdam dat Anneloek Sollart het plotseling Spaans benauwd kreeg. Stel nou dat een terrorist met een kalasjnikov om zich heen ging schieten? Er waren geen poortjes, nergens beveiligers.

Het zette haar op scherp. Wanneer en waarom worden we beveiligd, wanneer niet? Helpen al die spiedende camera’s? Stellen al die beveiligers ons gerust of juist niet? Sollart, die eerder de veelbesproken documentaire Rauw en het vervolg Rauwer maakte, over de jongen die alleen rauw voedsel mocht eten van zijn moeder, won vervolgens bij de KRO-NCRV een documentairewedstrijd over het thema angst. ‘Ik besloot een film te maken door de ogen van de beveiligers. Van een stagiair tot een hoogopgeleide, bewapende persoonsbeveiliger van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) en het hele spectrum daartussenin.’

Anneloek Sollart, documentairemaker van de film De Beveiligers. ‘Het ene moment wil ik meer poortjes, de andere keer schrik ik ervan hoeveel camera’s er bij de Rotterdamse metro hangen.’

Verontrustend

De Beveiligers is vanaf maandag te zien in filmtheaters en komt begin 2019 op tv. Het is een spannende en verontrustende documentaire geworden. En een project dat veel voeten in de aarde had – het kostte bijna twee jaar om iedereen te overtuigen mee te werken en om de film te maken. Het vergde bovendien speciale voorzorgsmaatregelen. Zo mocht Sollart bij de kerncentrale van Borssele de filmbeelden alleen meenemen op een versleutelde schijf. Ze moest het ruwe materiaal bewaren in een aan de muur verankerde kluis. ‘Borssele wilde voorkomen dat ik per ongeluk filmbeelden zou kwijtraken die ik sowieso niet mocht gebruiken, zoals opnamen van het mechaniek van bepaalde sloten. Stomtoevallig hadden de vorige bewoners van ons huis een kluis laten staan.’

John de Nooijer, Security Manager van kerncentrale Borssele. ‘Ga maar eens terug als je gelooft dat alles met wapens op te lossen is, zoals in Amerika. Ik vind dat een heilloze weg.’Beeld Still uit documentaire De Beveiligers door Anneloek Sollart

Bij de DKDB, die onder andere het koningshuis en Geert Wilders beveiligt, was nog nooit iemand geïnterviewd. De dienst was daar ook niet echt happig op. ‘Ze zeiden dat hun mensen nooit in de publiciteit kwamen. Ik zei: ze zijn áltijd in beeld, alleen let iedereen alleen maar op degenen die ze beschermen.’

Toen persoonsbeveiliger Michael (zijn achternaam blijft geheim) uiteindelijk toestemde, werden de afspraken met een advocaat bezegeld. ‘Ik vroeg hem: wat als je bij een aanslag om het leven zou komen? Hij wilde dat zijn verhaal dan juist werd uitgezonden.’ Toch bleef het ingewikkeld. ‘Michael mocht me niet vertellen wanneer en waar hij werkte. Ik volgde Wilders op Twitter om te weten waar hij heen ging. Dan moest ik maar hopen dat Michael er ook was.’

Bespuugd en geslagen

Toch heeft de DKDB niet eens de meeste indruk gemaakt. ‘Dat werk is heel heldhaftig, maar die dienst is zó tot in de puntjes voorbereid.’ Heftiger vindt ze het werk van Jory Brenders, beveiliger bij de Albert Heijn XL in Tilburg en bij evenementen zoals de Gay Pride. In de documentaire is te zien hoe hij voortdurend op scherp staat en menig handgemeen heeft met winkeldieven.

‘Jory is zó alert, op het schrikachtige af. Hij hoort elk geluidje, ziet werkelijk alles. Hoe vaak hij niet is geslagen en bespuugd, hij heeft overal littekens. Op zeker moment zie je hem buiten vechten met een agressieve winkeldief. Het ging om een pakje condooms. Jory vertelt nooit iets over zijn werk aan zijn vriendin. Dat zou haar maar zenuwachtig maken.’

Jory Brenders, beveiliger tijdens de Gaypride. ‘Het blijft gevaarlijk werk. Daarom wil ik ook niet dat mijn vriendin me op mijn werk komt opzoeken.’Beeld Still uit documentaire De Beveiligers door Anneloek Sollart

De beveiligers komen allemaal aan het woord, maar Sollart heeft vooral een visuele film gemaakt. Ze onthoudt zich bewust van een eigen oordeel, zoals ze ook bij Rauw de conclusie aan de kijkers liet. ‘Ik ben superdubbel over al die beveiliging. Het ene moment wil ik meer poortjes, de andere keer schrik ik ervan hoeveel camera’s er bij de Rotterdamse metro hangen. De meldkamer van de RET kan op alles inzoomen. Een man met een bovenmaatse rolkoffer trekt de aandacht, maar ook een jongen die op een bankje op het perron twee metro’s laat passeren. Misschien heeft hij gewoon liefdesverdriet. Maar ja, ze kunnen ook heel snel ingrijpen als er iets gebeurt.’ Anderzijds verbaast ze zich erover dat de bewakers van Borssele wel waakhonden hebben, maar geen wapens. ‘Als er een terrorist probeert binnen te komen, doen ze alle deuren op slot en bellen ze de politie.’

Michael van Gulik en Albert Verhoeven, camerabeveiligers van de Rotterdamse metro (RET). ‘Wij letten op hoe mensen zich gedragen. Dat is het enige. Gezicht, achtergrond, kleur, dat maakt voor ons niet uit’Beeld Still uit documentaire De Beveiligers

Ze is zelf ‘best paranoïa’, geeft Sollart toe. ‘Maar de dapperheid van die beveiligers werkt wel aanstekelijk.’ Ze heeft te doen met Donald, stagiair bij Hofstad Security. Hij is de enige in de film die, in Burundi, aan den lijve terrorisme heeft meegemaakt. ‘Donald wil in Nederland iets terugdoen, de democratie beschermen, maar je ziet dat hij te lief is. Hij is uiteindelijk sportleraar geworden.’

Beveiliger in opleiding Donald Basabose (Hofstad Security). ‘Mijn broer kreeg in Burundi een hakmes in zijn elleboog. Terreur, je weet niet hoe snel het kan gaan, totdat je het meemaakt.’Beeld Still uit documentaire De Beveiligers door Anneloek Sollart

De Beveiligers. Première 5 november in LantarenVenster, Rotterdam. Vanaf 8 november in filmtheaters en op Picl.nl. Begin 2019 bij KRO-NCRV. Klik hier voor de trailer.