Direct naar artikelinhoud
InterviewDe gebroeders Coen

De broers Coen práten zowaar. Ethan en Joel over hun nieuwe western The Ballad of Buster Scruggs

De Volkskrant sprak Ethan en Joel Coen over hun uit zes korte films samengestelde-western The Ballad of Buster Scruggs, vanaf vrijdag te zien op Netflix. En de Amerikaanse broers waren spraakzaam – voor hun doen.  

Links Grainger Hines en rechts Ralph Ineson in The Ballad of Buster Scruggs.

Het ging al rond op het mini-eilandje annex luxehotel te Venetië afgelopen september, waar Joel en Ethan Coen zich laten interviewen over The Ballad of Buster Scruggs, hun nieuwe film. De broers zijn vrolijk. En de broers – doorgaans grossierend in gisse ontwijkende antwoorden – práten zowaar. De regeerders over een donker-komisch oeuvre waarin de mens altijd weer faalt (The Big Lebowski, Fargo) zitten ontspannen naast elkaar op een bankstel. De dunne baard van Ethan (61) is rossig, die van Joel (63) grijs. 

The Ballad of Buster Scruggs bestaat uit zes korte films over het Wilde Westen, in almaar wisselende vorm. Alsof de Coens een kast klassieke Hollywood-westerns hebben omgetrokken en aan de haal zijn gegaan met allerlei archetypen: de bankoverval, de zingende cowboy, het pistoolduel, goudkoorts, de huifkartocht door indianengebied. De rode – of zwarte – draad door het zestal films is de dood, die in dit (film)westen immer nabij is.

Grainger Hines als Mr. Arthur in The Ballad of Buster Scruggs.

Ik vroeg me af: is dit de Coens-film met de meeste doden?

Ethan: O, dat wordt rekenwerk, daar moet je echt voor gaan zitten. We hadden lol met Javier Bardem bij het schatten van zijn score, destijds bij No Country For Old Men. Die was toch vrij hoog. Als je alles optelt, zóú het aantal doden in The Ballad of Buster Scruggs hoger kunnen zijn. Vraagje: reken je die passagiers in de koets in de laatste episode als dood?’

Joel: ‘Ik denk dat je dat wel moet doen.’

Ethan: ‘Ja, maar je ziet niet hóé ze dood gaan. Hmm. Het hangt er echt vanaf hoe je telt.’

Saul Rubinek als Frenchman, Tyne Daly als Lady, en Chelcie Ross als Trapper in The Ballad of Buster Scruggs.

Is het iets waar je beter in wordt als filmmaker, door de jaren?

Ethan: ‘Het tellen van de doden?’

Het ombrengen van personages. Er zitten enkele zeer kunstige moorden in The Ballad of Buster Scruggs.

Ethan: ‘Die schotenreeks aan de kaarttafel is wel echt een goeie ja, maar ik zal ’m hier in dit interview verder niet spoilen.’

Joel: ‘Ja, die ene moord van Buster vraagt wat oefening – in je debuutfilm film je dat niet zo, veronderstel ik. Dit is voor gevorderden.’

De broers, vrolijk: ‘We zijn nu meesters.’

Waarom verklaart de zingende cowboy en moordenaar Buster aan het begin van de film dat hij géén misantroop is?

Ethan: ‘Buster lijkt mensen best aardig te vinden. Zelfs al wijzen de grote aantallen door hem omgelegde mensen op het tegendeel.’

Het klonk bijna als een beginselverklaring van u, de filmmakers.

Ethan: ‘Daar zit wel iets in, ja.’ (Het werd de Coens door critici wel eens voor de voeten geworpen, die misantropie: dat de broers zelden echt lijken te geven om al hun stuntelende personages.)

Joel, peinzend: ‘En als Buster zelf sterft, weet hij zijn eigen dood te relativeren. Dat pleit wel voor hem, toch?’

Is een uit zes delen bestaande film moeilijker te maken dan een speelfilm?

Joel: ‘Om in elkaar te zetten wel. Alsof je jongleert met zes films tegelijk.’

Ethan: ‘Om te beginnen ís de western al moeilijk, als genre. Veel wordt buiten gefilmd, en de natuur werkt niet altijd mee. Of met paarden, die nou eenmaal áltijd moeilijk doen. En als je dan ook nog om de week een ander verhaal filmt, wordt het een schizofrene oefening.’

Joel: ‘De verhalen zijn los van elkaar bedacht. Op een zeker moment realiseerden we ons: het zijn allemaal westerns. Wat zullen we ermee doen? Zo evolueerde het tot een soort bloemlezing. En we houden van dit soort omnibusfilms. Zoals ze die vroeger in Hollywood maakten, of de Italiaanse uit de jaren zeventig.’

Liam Neeson in The Ballad of Buster Scruggs.

De indianen in The Ballad of Buster Scruggs vormen een soort natuurkracht, duiken af en toe op. Heeft u overwogen ze ook een eigen verhaal te geven?

Ethan: ‘De westerns die wij vroeger zagen hadden bijna altijd een wit hoofdpersonage. De kidnap van een wit iemand dóór de indianen is een soort subgenre in de western.’

Ethan: ‘Wij zijn ook niet bekend met de verhalende traditie van de oorspronkelijke bewoners van Amerika. Die bestaat natuurlijk wel, maar wij weten er niks van. Zo’n verhaal zou moeten worden geschreven door een oorspronkelijke bewoner van Amerika.’

Joel, met een lach: ‘Wij leggen ons perspectief doorgaans bij witte mannen uit de middenklasse.’

Ethan: ‘Of soortgelijke mensen.’

Joel: ‘Vanwege wie we zelf zijn.’

The Ballad of Buster Scruggs.

Onlangs zei Joel zich te verbazen over de hoeveelheid ironie die men altijd weer vermoedt in uw oeuvre.

Joel: ‘Dat doe ik ook.’

Ethan: ‘Maar waarom denken al die mensen dat? Ik vermoed omdat wij enthousiast zijn over oudere filmgenres, enthousiaster dan de meeste mensen. Mensen ontwaren dat enthousiasme in onze films en denken: ik voel dat zelf niet zo, dus dan zal hun enthousiasme wel een soort commentaar zijn óp die oudere films. Dit gok ik hoor.’

Joel: ‘Het is zit ’m in nog iets, denk ik. We zijn enthousiast over die oudere genres ja, maar we willen niet eenvoudigweg replica’s maken. We roeren er andere dingen doorheen, ik denk dat de combinatie…’

Ethan: ‘… mensen verwart. We maken ook geen pastiches. Maar mensen zien het als pastiche.’

(‘Pastiche op de paranoiathriller’, luidde de kop boven de Volkskrant-recensie van de Coens-spionagekomedie Burn After Reading, in 2008) 

Gaat het u ooit lukken dat idee weg te nemen?

Joel: ‘Ik denk het niet. Mensen lezen erin wat ze willen. Het maakt ons ook niet uit. Het is alleen niet een lezing die wij delen.’

Jonjo O'Neill en Brendan Gleeson in The Ballad of Buster Scruggs.

Zijn er wel eens acteurs die nee zeggen als ze gevraagd worden voor een Coens-film?

Ethan: ‘O zeker wel.’

Joel: ‘Dat gebeurt voortdurend. Omdat ze te druk zijn. Of gewoon niet geïnteresseerd. Niet geïnteresseerd in het personage.’

Ethan: ‘Soms ook acteurs met wie we eerder al eens hebben gewerkt.’

Is dat dan pijnlijk?

De broers, tegelijk: ‘Nee!!’

Ethan vervolgt: ‘Het is juist een goed teken, hebben we geleerd. Als iemand zichzelf niet ziet als  een personage…’

Joel: ‘…dan is het niet de juiste acteur of actrice. Dan hadden wij ongelijk. Soms moet je dat gezegd worden door de acteurs. Ik ben getrouwd met een acteur (Frances McDormand, Oscar-winnares voor Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, red.). Zij slaat voortdurend rollen af, ook van regisseurs die zéér interessant zouden zijn om mee te werken. Als ze denkt dat ze een bepaald personage gewoon niet in huis heeft, bijvoorbeeld. Er zijn allerlei redenen om iets niet te doen.’

Ethan: ‘Of om het geld! Dat is ook oké.’

Joel: ‘Ja! Serieus, dat kan ook. Wij hebben dat grote geld niet. Er zijn mensen die geen drie maanden van hun leven ergens in, zeg Omaha willen rondhangen voor 10 cent. Ook goed. Als iemand zegt: deze rol is niets voor mij, dan stel je verder geen vragen.’

Ralph Ineson

Tom Waits lijkt gemaakt voor zijn rol als goudzoeker in The Ballad of Buster Scruggs. Was hij moeilijk te strikken?

Joel: ‘Nee, hij dook erin. Tom begreep het meteen. O, ik weet het al, zei hij, dit is Walter Huston in The Treasure of the Sierra Madre – een van de grootse goudzoekersrollen in de filmgeschiedenis.’ (uit 1948, geregisseerd door Walters zoon John Huston)

Ethan: ‘Tom is zo iemand die de oude genres begrijpt en waardeert.’

Een paar delen van The Ballad of Buster Scruggs bedachten de broers al vijfentwintig jaar geleden, zegt Ethan. ‘We schreven ze en stopten ze in een la, met de ambitie om er ooit wat mee te doen.’

Liggen er nog meer verhalen in die la?

Joel: ‘Wel wat dingen.’

Ethan: ‘Vooral fragmenten. Je weet wel hoe dat gaat: soms valt er onderweg wat af, dat vergeet je dan weer. Er is een spoor van rotzooi.’

Joel: ‘Het meeste is niet uitgedacht op een coherente manier, maar een paar dingen ook wel.’

Tim Blake Nelson als Buster Scruggs in The Ballad of Buster Scruggs.

Ik ben benieuwd of u zich bijvoorbeeld ooit aan sciencefiction heeft gewaagd.

Joel: ‘Oh nee.’

Ethan: ‘Geen interesse. En dat is deels verbonden aan taal, hoe personages praten. De western rekt dat eigenlijk het verst op, voor ons. Er móét nog iets van een connectie zijn met onze werkelijkheid. Zodat we weten hoe ze praten. Bij de western kunnen we dat nog nét aanraken.’

De western is de Coen-grens?

Ethan: ‘Ja.’

Joel: ‘Als je in de toekomst gaat, heb je te maken met van die vreemde problemen. Dragen ze tunieken? Knopen of ritsen? Maakt het iets uit? Willen we daarover nadenken? Maar ja, dat moet dan dus.’

Ethan: ‘We willen niet alles zelf bedenken, probeert Joel te zeggen. Het is zo al moeilijk genoeg.’

Netflix only

The Ballad of Buster Scruggs werd op het filmfestival van Venetië bekroond met de prijs voor het beste scenario. De achttiende speelfilm van Joel en Ethan Coen is vanaf vrijdag 16 november te zien bij Netflix. De betaalzender staat wereldwijd mondjesmaat wat extra bioscoopvertoningen toe, onder meer in Engeland en Amerika, maar niet in Nederland, waar de film enkel te zien is op televisie.

Recensie: De gebroeders Coen leveren met The Ballad of Buster Scruggs zes minikunstwerkjes af (vier sterren)

De voortdurend nabije dood verbindt de zes korte films als een filosofische rode draad. Vanaf vrijdag te zien op Netflix.