Elke dag in Tilburg een uur demonstreren tegen het kabinet

Elke werkdag na kantoortijd staan ze met een spandoek voor de stadswinkel, ook vandaag, geteisterd door de wintertijd en door een koude najaarsstorm die de regen horizontaal door de passage duwt. Anne Marie schenkt thee uit een thermoskan – ze zijn met vijf vandaag maar elke revolutie begint klein, en met standhouden, dus houden ze stand. Tegen het kabinet, voor de werkende armen.

Demonstreren lijkt iets uit het verleden maar wie weet is dit effectief. ‘Je kunt ook niks doen’, zegt Anne Marie, als iedereen koud is en doorweekt. Ze hebben dan nog 42 minuten te gaan.

Lang geleden las ze een bericht over een Rus die stilhield voor een staatsgebouw en daar bleef staan. Dat is haar voorbeeld. Dagelijks leest ze de klaagzangen op Facebook van mensen die boos een berichtje tikken ‘en dan weer terugzakken in hun stoel’. Dat schiet niet op. Ze wil het protest ‘fysieker’ maken en zo begon ze op 8 oktober in haar uppie, met een uitklapbaar campingstoeltje dat ze niet durft te gebruiken.

Het is tussen vijf en zes. Elke dag iets donkerder. Mensen vechten zich in glimmende regenpakken een weg naar huis, soms kijkt iemand om. De burgemeester kwam langs, een paar ambtenaren, allemaal winst, maar nu staan ze er alleen voor, het spandoek met lijnen verankerd tegen de omstandigheden.

‘Géén armoede in een steenrijke maatschappij!’

Dit kabinet liet zich goed informeren over de stand van het land door directeur Kim Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau, de man die blijft waarschuwen voor de kloof tussen mensen die meekunnen en mensen die achterblijven, ook in goede tijden. Elk overleg kent een ‘Kim-momentje’, vertelde Gert-Jan Segers van de ChristenUnie deze week nog eens op de radio. Tegelijk wil de grootste partij van het land, de VVD, de bijstand verlagen en anders doen de klaplopers die alles gratis krijgen er maar iets voor terug.

Armoede – dat ben je zelf.

Anne Marie Akkermans werkt een leven lang in de zorg en de hulpverlening, telkens ergens anders op tijdelijke contracten – deze tijd vraagt om flexibele mensen. Helaas is de overheid minder flexibel. Nu zit ze even in de WW, het is elke week solliciteren maar ze hoopt eerlijk gezegd dat ze dit jaar geen baan vindt, want dat brengt haar net boven de inkomensgrens en dan moet ze alle toeslagen terugbetalen: 255 euro huurtoeslag en 95 euro zorgtoeslag maal twaalf = 4.200 euro, aub. Waar haalt ze dat vandaan?

‘Da’s het lullige: ik heb een cv van drie kantjes en best een sterk arbeidsethos. Maar als ik per ongeluk te veel werk, kom ik in de schulden.’

De belastingdienst rekent achteraf jaarlijks af. Ook voor flexibele mensen. Roland maakt 24 uur per week toiletten schoon om uit de bijstand te blijven; zodra hij langer werkt kost hem dat geld. ‘Je moet heel goed rekenen, als je in deze situatie verkeert.’ Roland Samuels ken ik van een eerder verhaal over Tilburg, dat met een experiment mensen uit de bijstand houdt. Ze mogen bijverdienen. Nu is hij uit de bijstand, door toiletten schoon te maken, en loopt hij recht in de armoedeval. ‘Het is lood om oud ijzer.’

Is al tijden bekend, maar wie doet er wat aan?

Dus Roland demonstreert. Met Marjo, Peter en Marcel – veel groter wil het protest nog niet worden, met dank ook aan het beestenweer. ‘De droom is niet een mensenmassa’, zegt Anne Marie. ‘De droom is dat het kwartje nu eens valt bij de politici.’

Marcel Horck is imker en niet arm, maar wel hier omdat ‘mensen die niks hebben worden niet gezien’. Marjo Hoogzaad werkt in een wijkcentrum en ziet ze wel, elke dag, ‘de onzichtbaren’. Stiekem schenkt ze zwerfjongeren gratis koffie. De dochter van Anne Marie heeft een baan, een man met een baan, een huis, een hypotheek. ‘Met het gros van de Nederlanders gaat het best wel goed.’ Dat is mooi, in het land van de koopkrachtplaatjes, maar maakt van armoede een probleem zonder prioriteit. ‘En als je eruit ligt’, zegt Anne Marie, ‘lig je eruit’.

Twaalf jaar geleden was ze te zien in het televisieprogramma P-side, in de aanloop naar de verkiezingen. Dat was met Mark Rutte. Ze moest hem toen al confronteren met een werkende arme – zichzelf. Makkie voor Mark: ‘Links en rechts lult-ie je weg, en dat was het dan.’

Daarna werd Mark Rutte premier en bleef dat en nu staat Anne Marie in de regen tegen hem te demonstreren in een land waar armoede jezelf is.

‘Het is genoeg geweest Rutte!’, heet haar Facebookpagina.

Een vernietigende windvlaag slaat het spandoek stuk. Marjo bekijkt de schade: onherstelbaar. Het is 17.35; de komende 25 minuten houdt ze het doek zelf maar omhoog, in de ijzige regen. Standhouden.

Is het vechten tegen de bierkaai, Anne Marie?

‘Waarschijnlijk wel.’