Na galactische flitsvisite is het hoge woord eruit: planetoïde Ultima Thule is een ‘sneeuwpop’
Ultima Thule is inderdaad een ‘sneeuwpop’. Dat blijkt uit de eerste, nog tamelijk vage beelden die New Horizons naar de aarde heeft gestuurd nadat de Amerikaanse ruimtesonde op Nieuwjaarsochtend langs het hemellichaam was geraasd. De twee ijzige delen waaruit de planetoïde bestaat lijken aan elkaar ‘geplakt’, zoals het hoofd van een sneeuwpop aan de torso gehecht zit.
Astronomen hadden in 2017 een vermoeden gekregen van de vorm toen de planetoïde langs twee zwakke sterretjes bewoog. Uit deze variatie op een ‘zonsverduistering’ (waarbij vanaf de aarde gezien de maan de zon afdekt) maakten ze op dat Ultima Thule uit twee klonten bestond. Maar of die aan elkaar vastzaten, of zich op korte afstand van elkaar bevonden, was onduidelijk.
Met de eerste beelden van New Horizons lijkt die vraag nu beantwoord: de klonten zitten aan elkaar. De plek waar ze elkaar raken – de nek van de sneeuwpop – is helderder dan de rest. Het oppervlak van de planetoïde is zo donker als pootaarde en ietwat rood van kleur. Het hemellichaam lijkt weinig inslagkraters te hebben.
Verst verwijderde object van de aarde
Ultima Thule ging maandag de geschiedenisboeken in als het verst van aarde verwijderde object dat ooit door een aards ruimtevaarttuig is bezocht. De planetoïde bevindt zich op 6,6 miljard kilometer van de aarde, een miljard kilometer verder dan Pluto. De sonde vloog er op een afstand van 3.500 kilometer langs – naar astronomische begrippen een scheervlucht. Het was een flitsbezoek dat slechts enkele uren duurde.
Dat de ijsklomp van 33 kilometer lang bestond, werd pas in 2014 ontdekt aan de hand van beelden van de ruimtetelescoop Hubble. New Horizons was toen al acht jaar onderweg voor een ‘bezoek’ aan Pluto en zijn manen Charon, Nix en Hydra. Daar kwam de sonde in juli 2015 aan.
Meer antwoorden op vragen over Ultima Thule hopen astronomen van het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA te krijgen als de sonde meer gegevens naar ‘huis’ stuurt. Scherpere beelden worden de komende acht weken verwacht. Wetenschappers moeten veel geduld oefenen: het signaal van de satelliet doet er zes uur over om de aarde te bereiken, met duizend bits per seconde. Vanwege haar beperkte zendcapaciteit gaat New Horizons er 20 maanden over doen om alle gegevens te verzenden. Ondertussen vliegt de sonde verder door het zonnestelsel.
Officieel draagt de planetoïde de aanduiding 2014 MU69, maar ze kreeg na een internetreferendum de bijnaam Ultima Thule, naar de meest noordelijk gelegen plek op aarde (Thule) in oude Griekse en Romeinse geschriften. Als straks definitief vaststaat hoe het hemellichaam is opgebouwd, kan het zijn formele naam krijgen.
