Direct naar artikelinhoud
analysesluiten van ziekenhuizen

Na het Bronovo gaan nog meer ziekenhuizen sluiten - vier redenen waarom dit gebeurt, terwijl de bevolking groeit en vergrijst

Het Haagse Bronovo-ziekenhuis zal zeker niet de laatste ziekenhuislocatie zijn die de deuren sluit. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) voorspelt ‘dat het aantal instellingen voor medisch specialistische zorg, waaronder ziekenhuizen, de komende jaren zal dalen.’

Het Bronovo-ziekenhuis, waarvan donderdag bekend werd dat het definitief dichtgaat.Beeld ANP

Donderdag werd bekend dat het Bronovo-ziekenhuis definitief dichtgaat. Dit jaar wordt alle acute zorg verplaatst naar het Westeinde-ziekenhuis in het centrum, uiterlijk in 2024 verdwijnt alle ‘planbare zorg’ (denk nieuwe knieën, galblaasoperaties, heupvervangingen) naar het Antoniushove in Leidschendam. Daarmee valt het doek voor het chique ziekenhuis, waar de Oranjes vaste klant zijn.

Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.

‘Een pijnlijke keuze, want het Bronovo heeft iconische waarde’, zegt bestuursvoorzitter Paul Doop van Haaglanden Medisch Centrum (HMC) waar de ziekenhuizen onder vallen. ‘Maar het is een onvermijdelijke beslissing om de zorg ook in de toekomst betaalbaar te kunnen houden.’

Ook de ziekenhuizen in Bergen op Zoom en Roosendaal gaan later op in één locatie, in Den Haag verdwijnt er nóg een ziekenhuis: Haga, de andere ziekenhuisgroep van de stad, stopt met de locatie aan de Sportlaan.

Maar als de bevolking groeit, en vergrijst bovendien, waarom vermindert het aantal ziekenhuizen dan?

Reden 1: De zorg verdwijnt uit het ziekenhuis

Zowel politici als zorgverleners hebben als uitgangspunt dat zorg voortaan zo veel mogelijk thuis of dicht bij huis wordt georganiseerd. Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar van het land, wil bijvoorbeeld dat in 2021 tien procent van de zorg die nu nog in het ziekenhuis wordt geleverd, voortaan verplaatst naar zorg bij mensen thuis of dichtbij hun huis. Een longfunctie kan met de huidige technische mogelijkheden ook prima thuis worden gemonitord, en een cardioloog kan samen met een huisarts een spreekuur houden in de woonplaats van de patiënt. Dat scheelt dure ziekenhuisopnames. Daarom krijgen de wijkverpleegkundigen en de huisartsen er de komende jaren fors geld bij, terwijl de ziekenhuizen vanaf 2022 juist op de nullijn worden gezet.

Het is een ontwikkeling waar ook het HMC nu vol op wil inzetten: het Westeinde wordt het ziekenhuis voor acute en zeer complexe zorg, Antoniushove krijgt de planbare en oncologische zorg. Ondertussen schuiven longartsen, cardiologen, chirurgen en radiologen steeds vaker aan bij de huisarts en zo houden zij patiënten uit het ziekenhuis.

‘Wij zijn misschien wel het eerste ziekenhuis dat nu zo duidelijk deze keuze maakt’, zegt Bastiaan Sorgdrager, hoofd van de medische staf en cardioloog. ‘We doen dat nu wij zelf die keuze nog kunnen maken.’

Reden 2: Minder ziekenhuizen levert geld op voor investeringen

Het medisch centrum waar het Bronovo-ziekenhuis deel van uitmaakt is financieel gezond, bezweert bestuursvoorzitter Doop. Het ziekenhuis schrijft in 2018 zwarte cijfers en er is eigen vermogen. Maar uit een intern rapport blijkt ook dat die zwarte cijfers in 2019 weleens rode cijfers kunnen worden. Tegelijkertijd zijn er forse investeringen nodig: in het veertig jaar oude Westeinde heeft elke afdeling een rigoureuze opknapbeurt nodig, aan parkeerplaatsen is een tekort, maar vooral: de technologie schrijdt voort, om mensen thuis via toepassingen met e-health in de gaten te kunnen houden, zijn nieuwe systemen nodig. En nu de zorg in het ziekenhuis juist steeds complexer wordt, wordt ook die per behandeling duurder. Zo kunnen mensen met een herseninfarct nu op de spoedeisende hulp 24 uur per dag in een speciale röntgenkamer worden geopereerd, waarbij via de lies het stolsel in de hersenen wordt weggenomen. Prachtig, maar kostbaar.

Het geld dat vrijkomt door een van de drie locaties te sluiten, is kortom hard nodig om het elders financieel te kunnen bolwerken. Veel ziekenhuizen in Nederland zijn – net als het HMC – het resultaat van een fusie, vaak met verschillende locaties. Het afstoten van een van de locaties scheelt een hoop vaste lasten, en kan bij verkoop van de grond en het gebouw een aardig zakcentje opleveren. De grond waarop het Bronovo staat, zou 30 miljoen euro moeten opleveren.

Reden 3: Het personeelstekort hindert de zorg elke dag

In anderhalf jaar is de urgentie het Bronovo af te stoten snel toegenomen, zegt cardioloog Sorgdrager. Het personeelstekort heeft keihard toegeslagen. Vooral aan operatieassistenten en anesthesiemedewerkers is zo’n groot gebrek dat de wachtduur voor een orthopedie-operatie is verdubbeld. Operaties gaan niet door, intensive-carebedden worden gesloten.

In alle ziekenhuizen staan nu bedden leeg die niet kunnen worden gevuld, omdat er geen personeel voorhanden is. ‘We moeten keuzes maken’, zegt Sorgdrager. ‘De zorg staat onder druk.’ Al het personeel is straks nodig op de twee locaties die overblijven, er vallen geen gedwongen ontslagen.

Reden 4: De eisen worden strenger

Nu zijn er nog zo’n veertig topklinische ziekenhuizen in Nederland: centra waar de moeilijkste zorg wordt geleverd, waar artsen worden opgeleid en waar 24 uur per dag specialisten klaarstaan om acute zorg te leveren. ‘Daar blijven er straks nog 20 tot 25 van over’, schat Doop. Daaromheen komen satellietcentra als regionale ziekenhuizen voor planbare zorg, gezondheidscentra, en poliklinieken.

Het openhouden van een 24-uurs spoedeisende hulp wordt steeds ingewikkelder, omdat de zorgeisen steeds strenger worden. Op de acute interventiekliniek van het Westeinde – een van de grootste van het land – zijn altijd een neuroloog, een internist, een cardioloog, en een chirurg aanwezig. ‘Dat is nu nog niet verplicht’, zegt Sorgdrager. ‘Maar als het dat wel wordt, zal dat zeker voor kleinere ziekenhuizen een probleem vormen.’

Meer over het Bronovo:

Niet iedereen in de ‘kakkersenclave’ zal rouwen als het doek valt voor het Bronovo. Ouderen maken zich intussen zorgen waar ze dan wél terecht kunnen.