Veel tropische stranden verdwijnen letterlijk in zee, maar zeegras kan uw zonvakantie redden
Het afkalven van tropische stranden kan worden voorkomen door behoud en herstel van zeegrasvelden voor de kust. Dat is goedkoper en duurzamer dan de methoden die gewoonlijk worden gebruikt om erosie tegen te gaan.
Dat stellen onderzoekers uit Nederland en Mexico in een studie over kustbescherming in het Caribisch gebied. Een kwart van de zandstranden in de wereld kampt met erosie. Veel tropische stranden verdwijnen letterlijk in zee. De ontwikkeling van infrastructuur langs kusten en waterwegen leidt tot verlies van de natuurlijke systemen die zorgen voor zandafzettingen. Tropische stranden zijn niet alleen van aanzienlijk belang vanwege het toerisme, ze bieden ook bescherming tegen overstromingen.
De onderzoekers richtten zich op het Caribisch gebied, waar de eilanden jaarlijks meer dan 20 miljoen toeristen trekken. In deze regio is bijna een kwart van het bruto binnenlands product (bbp) afkomstig van het (strand)toerisme. Vooral door bebouwing langs de kusten is de natuurlijke stroom van water en zand verstoord en zijn veel stranden verdwenen.
De verwachting is dat het probleem van de erosie alleen maar groter zal worden door het toenemen van extreem weer en stijging van de zeespiegel. Om de afkalving te compenseren en te vertragen worden doorgaans kostbare maatregelen genomen, zoals het herhaaldelijk aanbrengen van zandsuppleties (waarbij zand wordt opgespoten om bestaande stranden te verbreden) en het aanleggen van betonnen zeeweringen.
Hoe meer zeegras, hoe minder erosie
Zeegras, dat bodemdeeltjes goed kan vasthouden, kan dergelijke ingrepen overbodig maken, schrijven de auteurs in BioScience. ‘Een gebied voor de kust met een gezond zeegrasveld, vooral in combinatie met algen die hun eigen kalk vormen, is de meeste duurzame en veerkrachtige manier om kusten te beschermen tegen de toenemende erosie’, aldus eerste auteur Rebecca James van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en de Rijksuniversiteit Groningen.
De wetenschappers onderzochten in een baai in het Franse deel van Sint Maarten het wegspoelen van zandkorrels en andere bodemdeeltjes. Ze zagen dat gezond zeegras een groot verschil maakt: de vegetatie is goed in het vasthouden van zand. Langs kusten van het Mexicaanse schiereiland Yucatan vergeleken ze stranden met en zonder vegetatie. Conclusie: hoe meer zeegras, hoe minder erosie.
De verspreiding van zeegras in het Caribisch gebied staat wel onder druk. Dat komt onder meer door vervuiling vanaf het land en door verdringing door een invasieve soort zeegras die afkomstig is uit de Rode Zee. Katja Philippart, bijzonder hoogleraar productiviteit van ecosystemen van zeegebieden, mist in de publicatie in BioScience een antwoord op de vraag of deze exotische soort dezelfde beschermende eigenschappen heeft als de onderzochte inheemse zeegrassoort.
Toch spreekt Philippart, niet betrokken bij het onderzoek, van een ‘mooi en goed onderbouwd pleidooi’ voor herstel van zeegrasvelden. ‘Het is veel duurzamer dan de oplossingen die meestal worden gekozen. Zeegrasvelden kunnen meegroeien met de stijging van de zeespiegel.’