Direct naar artikelinhoud
InterviewCat Power

Singer-songwriter Cat Power: ‘Mijn eigen label wilde de plaat niet uitbrengen, maar ik wist dat ik iets moois gemaakt had en kreeg gelijk’

Singer-songwriter Cat Power komt na zes jaar met haar tiende album, Wanderer. In de tussentijd belandde ze in een dal, klom er uit, kreeg een kind, en zegde ze haar platenbazen vaarwel. Ja, ze heeft er weer zin in. 

Cat Power (Chan Marshall).Beeld Dean Chalkley / Observer / eyevine

De Amerikaanse zangeres Chan Marshall (46) had in de pakweg 25 jaar dat ze als Cat Power in de popwereld actief was, al veel meegemaakt. Haar breekbare indiepopliedjes, gezongen met de haar zo typerende droefgeestige maar soulvolle stem, waren altijd uit het diepst van haar ziel gekomen. Ze had al negen albums vol gezongen met soms stuurse en schurende en dan weer warm melancholieke popliedjes. Een beetje krakend, zoals dat hoorde in de indiegitaarpop uit de vroege jaren negentig, waarin ze zich zo thuis voelde.

Verschillende keren leken de twijfels over het voortzetten van haar zangcarrière de overhand te nemen. Maar altijd ging ze verder. ‘Ik ben niet iemand die even gaat zitten en een tekstje op papier zet. Mijn muziek reflecteert mijn emoties en die kan ik zelf vaak maar moeilijk duiden’, vertelt ze in Amsterdam, op promotiebezoek voor haar nu verschenen tiende album Wanderer.

Keerpunt

Ze had er bijna toch de brui aan gegeven, maar haar leven nam een onverwachte wending. Marshall wijst op een cruciaal moment in 2014. Ze was op tournee in Zuid-Afrika toen ze ineens steken in haar buik voelde. ‘Ik had net een paar jaren met vage ziekten achter de rug waar ik eindelijk van af dacht te zijn. Ik vreesde voor een terugval in wat een auto-immuunziekte heette te zijn. Maar wat bleek: ik was zwanger.’

Daar zat ze dan, 42 jaar oud, in verwachting van een man ‘die toen mijn vriend al niet meer was’. Zonder ook maar een flauw benul van hoe het verder moest. Met de muziek, met haar leven en nu dus met ‘het nieuwe leven in mijn buik’.

Haar album Sun (2012) was haar succesvolste geweest. ‘Hoera, ik stond zelfs even in de top-10’, zegt ze met enig sarcasme in haar stem. ‘Maar het spelen, en vooral de algehele stemming in de popmuziek, stond me steeds minder aan.’

Het oude indiepopsfeertje, van muzikanten en bands als Yo La Tengo, Smog en Pavement, die elkaar op tournee steevast tegenkwamen, ideeën uitwisselden en waar nodig steunden, dat was al langer verdwenen.

En dan was er ook nog het in haar ogen rap verslechterende Amerikaanse politieke klimaat. ‘Ik heb het niet eens over Trump. Die ramp kwam later pas. Nee, mijn frustratie richtte zich op het toenemende politiegeweld, vooral tegen zwarte burgers. En het cynisme waarmee de Occupy-beweging werd weggevaagd. Goedwillende, intelligente Amerikanen die een betere toekomst voor iedereen wilden, werden door de overheid belachelijk gemaakt. Daar werd ik zo droevig van. Ineens voelde ik me machteloos met mijn muziek. Daar zat ik met mijn gitaartje of achter de piano. Over de 40 inmiddels. Ik voelde me voor het eerst oud en eenzaam.’

Maar toen was daar dus die ongeplande zwangerschap. ‘En hoe clichématig het ook klinkt, alles veranderde’, zegt Marshall. ‘Ineens voelde ik weer die behoefte om zelf iets te gaan maken. Ik was contractueel verplicht om nog een plaat uit te brengen, waar ik me eigenlijk onderuit had willen kletsen. Maar het kwam nu toch wel goed uit dat er iets van me werd verwacht.’ 

Wanderer 

Marshall trok zich terug in Miami, waar ze nog altijd woont met haar inmiddels 3,5 jaar oude zoontje Boaz. ‘Alleen, ja. Zijn vader is de beste die hij zich kan wensen, maar we zijn niet samen.’  Na Boaz bracht ze ook Wanderer op de wereld, haar tiende plaat als Cat Power. En de eerste in twintig jaar die niet op haar vertrouwde Matador-label verschijnt. ‘Ze vonden hem niet goed genoeg’, zegt Marshall koeltjes. Om vervolgens los te barsten. ‘Dat was misschien wel het vernederendste wat ik ooit in de muziekbusiness heb meegemaakt. Dat je na een paar jaar ploeteren, met een huilende baby op de achtergrond, je ziel en zaligheid zo mooi mogelijk in liedjes probeert te vatten, en er dan door mensen in wie je geloofde wordt gezegd dat ze er geen hits in horen.’

Marshall kan er woest om worden. ‘Hits, ik? Er zijn over de hele wereld een paar honderdduizend mensen die mijn platen kopen. Nog steeds. Dat is toch genoeg?’ Nee, Cat Power moest wat meer naar Adele luisteren, werd haar verteld. Die wist hoe je een hit moest laten klinken. ‘Hoe ik reageerde? Was dit tien jaar geleden gebeurd, dan had ik het weer op een zuipen gezet. Maar ik ben door Boaz toch een ander mens geworden. Ik wist gewoon dat wat ik had gemaakt, goed was. En ik kreeg gelijk, er stonden meteen drie platenlabels te trappelen om Wanderer uit te brengen.’

Een plaat die, zo geeft Marshall toe, in alles anders klinkt dan voorganger Sun: een vol, elektronisch gestileerd album. ‘Mijn platenmaatschappij wilde toen ook al een soort hitversie van Cat Power. Of ik niet wat meer het geluid van deze eeuw kon laten doorklinken, zoals dat bepaald wordt door dance en r&b, met beats en synths in plaats van gitaar. Dat leek me wel een goed idee, ik wilde zelf ook zoeken naar een andere sound. Ik heb alles in mijn eentje uit zitten vogelen en volgens mij was het resultaat ook goed. De plaat scoorde in elk geval boven verwachting.’

Maar voor Wanderer had Marshall andere plannen. ‘Ik wilde een sober album en had zo’n oude, wat korrelig klinkende folkplaat voor ogen met gebroken pianonoten en tokkelende gitaren. De basis moest kaal zijn, waar ik dan mijn stemgeluid overheen wilde draperen. Mijn stem is donkerder geworden, dieper ook. Maar dat paste wel bij de melancholie die ik uit de liedjes wilde laten spreken.’

Als je Marshall zo over haar nieuwe album hoort praten, zou je haar platenmaatschappij bijna gelijk geven. Het is immers 2018, dus waarom zo nadrukkelijk een plaat willen laten klinken alsof die zestig jaar geleden is gemaakt? Maar Wanderer klinkt opmerkelijk genoeg juist heel eigentijds. De begeleiding is spaarzaam, maar wat Marshall met bijvoorbeeld het dubbelen van haar stem heeft gedaan, leidt tot fraaie resultaten. Er zit een soort diepere ondertoon in de liedjes, die je bij eerdere Cat Power-nummers niet hoorde. Haar stem krijgt er nog meer gloed door.

Lana Del Rey

Hoogtepunt is het nummer Woman, waarin haar zang hulp krijgt van popdiva Lana Del Rey. Het is tevens het melodisch sterkste nummer en lijkt zelfs de door haar gewezen platenmaatschappij verlangde hitpotentie te hebben. ‘Een beetje vals misschien’, zegt Marshall over Woman. ‘Nu wel met een hitgevoelig nummer op de proppen komen. Maar het was nog niet af toen ik mijn album liet horen. Het was het eerste liedje waaraan ik begon te schrijven. Ik was nog zwanger van Boaz, maar het was pas klaar toen hij bij wijze van spreken al kon lopen.’

Dat de stemmen van Cat Power en Lana Del Rey zo mooi dubbelen, was voor Marshall zelf ook een verrassing. ‘We hebben allebei dat donkere, wat onderkoelde, dat mensen sensueel noemen. Samen versterken we elkaar en ik heb ook echt zin om meer samen te werken met Lana.’

Zeker sinds ze eerder dit jaar samen op tournee gingen, is de band sterker geworden. Marshall: ‘Lana had me uitgenodigd om haar voorprogramma te verzorgen. Ik had lang niet meer opgetreden, dus dit voelde echt als thuiskomen. Ineens was die oude vibe die ik in de jaren negentig voelde er weer. Toen waren we met indiebandjes onder elkaar on the road. Wij muzikanten tegen de rest van de wereld: dat is het gevoel waarnaar ik op zoek ben, als ik op tournee ben. Lana gaf me dat weer even terug. Ik ben nu niet bang meer om zelf op tournee te gaan.’

Dat is ze wel lang geweest. ‘Mijn hele loopbaan kent zo veel ups en downs. Het zit al jarenlang niet goed in mijn hoofd, misschien mijn hele leven al. Steeds was er weer een andere diagnose. Bipolaire stoornissen, aanleg voor depressiviteit, extreme verslavingsgevoeligheid: van alles. Ik heb van al die dingen een beetje last. Ik ben ook regelmatig opgenomen geweest en soms breekt het angstzweet me weer uit, maar ik denk dat ik nu in de geestelijk stabielste fase van mijn leven zit. Ik heb er in ieder geval meer zin in dan ooit.’

We hoeven volgens Marshall niet bang te zijn dat ze, zoals vroeger, halverwege een concert opstapt of helemaal niet komt opdagen. Of dat ze tollend van de whiskey onzin komt uitkramen. ‘Nee, zeg. Ik ben bijna 47 en geen 22 meer. Ik heb mezelf nu goed onder controle, zeker nu ik de verantwoording over Boaz draag, sta ik steviger in het leven. Wie weet maak ik ook nog weleens een plaat waarop ik louter flierefluitend de mooie kanten van het leven bezing. Waarom niet? De jaren van wandering of ronddolen zijn nu hopelijk echt voorbij.’

Cat Power: Wanderer. Domino/V2.  

Aretha

Cat Power over de onlangs overleden souldiva Aretha Franklin: ‘De grootste zangeres ooit, die ik als dank een keer of drie gecoverd heb. Toen ik haar op mijn 12de een keer Amazing Grace hoorde zingen, raakte ik betoverd. Dat een gewone mensenstem zulke emoties kon overbrengen. Natuurlijk, alles begint met een goed liedje. Maar zoals Aretha het zong krijgt het ineens nog veel meer betekenis. Je hebt echt het gevoel dat het van boven komt. Iets buitenaards. Door Aretha ben ik zelf gaan zingen. Niet om haar na te doen, maar omdat ik ineens begreep dat de menselijke stem een sterk wapen is als je emoties wilt uiten.’