Philip Freriks wist niets van zijn vertrek bij OVT

Freriks las, op de gedragen wijze die bij hem en bij het onderwerp past, een column over zijn familie van spoorwegemployees die ook tijdens de Duitse bezetting ‘de stampende stoomlocomotieven’ op schema lieten rijden, waardoor zij – zonder het te willen – onderdeel werden van de Jodenvervolging.

Presentator Jos Palm dankte Freriks voor diens ‘prachtige en ter zake zijnde column’ – om daar meteen aan toe te voegen ‘dat we tot onze grote spijt, ons groot leedwezen zoals dat heet, afscheid van je gaan nemen als columnist’. En dat had Palm, die verwees naar de hoge vlucht die de carrière van Freriks ‘in de finale van zijn bestaan’ heeft genomen, niet zien aankomen. ‘Jij wel?’, vroeg hij aan de columnist. Die bleef even stil, en antwoordde toen: ‘Ik verbaas me erover dat me dat hier en tijdens de uitzending wordt meegedeeld. Maar het zij zo.’

De verwarring die daarop ontstond was pijnlijk hoorbaar. ‘We dachten dat je er zelf voor had gekozen om te stoppen’, zei presentator Laura Stek, terwijl Freriks de studio verliet. Jos Palm bood zijn excuses aan voor het misverstand dat kennelijk was gerezen en drong aan op een nader gesprek. Het programma ging verder met een item over Gabrielle Petit, Belgisch spionne tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Ogenblikkelijk stak een Twitterstorm op. ‘Een zeer pijnlijk moment’, ‘ontluisterend, slordig’, ‘pijnlijke blunder’, ‘bizar’, waren de eerste kwalificaties van de gang van zaken. Aan het eind van de uitzending, tegen het middaguur, kwam Laura Stek op het voorval terug. Er was sprake geweest van een ‘ernstige miscommunicatie’ waarvoor de redactie zich in alle toonaarden verontschuldigde. Graag zou ze zien dat Freriks alsnog doorgaat als columnist. Later op de dag verscheen op de website van OVT een verklaring waarin ook de hoofdredactie haar excuses aanbood voor het voorval.  ‘De redactie en de VPRO willen niets liever dan Philip Freriks behouden als columnist.’

‘Enorm gekrenkt’

Paul van der Gaag, eindredacteur van OVT, had – zo zegt hij tegen de Volkskrant – op dat moment al geprobeerd Freriks telefonisch te bereiken, ‘maar hij was niet in de stemming om met me te praten.’ En daarvoor heeft hij alle begrip, want de redactie heeft Freriks – onbedoeld weliswaar, maar toch – ‘enorm gekrenkt’. Van der Gaag zegt de ‘volle verantwoordelijkheid’ voor de gang van zaken op zich te nemen. ‘Afgelopen zomer heeft Philip aangegeven te willen stoppen om te voorkomen dat hij door alle media-activiteiten overbelast zou raken. In mijn beleving hebben we toen afgesproken dat hij bij OVT zou doorgaan tot het eind van het jaar. Maar sindsdien ben ik daar niet meer op terug gekomen, met de totale miscommunicatie afgelopen zondag tot gevolg.’ Van der Gaag hoopt van harte dat Freriks nog even voor OVT behouden blijft, maar kan daarover zo kort na de memorabele uitzending nog geen uitsluitsel geven.

Ook Freriks zelf houdt dit zondagmiddag nog in beraad. ‘Voor mij is dit niet meer dan een incident. Ik moet oud en wijs genoeg zijn om te beseffen dat er ergere dingen zijn dan het verlies van een column. Wat niet wegneemt dat ik me op het moment zelf wel op mijn ziel getrapt voelde.’ Maar misverstand of niet: de gang van zaken is hoe dan ook slordig. ‘Een typisch VPRO’tje’, in de woorden van Freriks. ‘Ook als voor de redactie vaststond dat ik zou vertrekken, had het in de rede gelegen dat we daar na de zomer nog eens over hadden gesproken. Ik heb een half jaar op een telefoontje gewacht.’