Liesbeth Verheggen, voorzitter van de Algemene Onderwijsbond: ‘Werkdruk is in elke sector een probleem’

De hashtag hebben ze alvast verzonnen: #investeerinonderwijs. Want ja, het onderwijspersoneel gaat weer de barricaden op. Vlak voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten organiseert de Algemene Onderwijsbond (AOb) samen met iedereen die zich wil aansluiten een actieweek.

Schoolleiders, leraren, conciërges en klassenassistenten uit het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs zullen dan samen met hun collega’s van mbo’s, hbo’s en universiteiten protesteren tegen het huidige onderwijsbeleid.

Aan het einde van die week, op vrijdag 15 maart, leggen ze een dag het werk neer. ‘De actiebereidheid is groot’, zegt AOb-voorzitter Verheggen.

Er moet geld bij: ongeveer 4 miljard in 2022, blijkt uit een wensenlijstje van uw AOb. Pittig.

‘Ja. Maar ook niet zo gek. Mensen roepen wel dat er veel geld naar onderwijs gaat, maar het is niet voldoende. Er zijn nog veel problemen.’

Geeft u eens een topdrie.

‘Allereerst de werkdruk. Dan: salaris. En daarna: de tweedeling die nu ontstaat. Kinderen van rijke ouders kunnen een student inhuren als de wiskundelessen langdurig uitvallen. Veel andere ouders kunnen dat niet.’

De reactie van minister Arie Slob kunnen we al uittekenen: hij heeft al miljoenen extra gekregen bij de formatie, meer is niet mogelijk.

‘En ondertussen lopen de lerarentekorten de komende jaren verder op. Dan kun je toch niet blijven zeggen: de leraren zijn nooit tevreden? Daar gaat het ook niet om. Het gaat er niet om of wij tevreden zijn. Het kabinet moet zorgen dat er goed onderwijs is.’

Het is al langer onrustig in het onderwijs. In 2017 ontstond actiegroep PO in Actie, die de sluimerende onvrede onder leraren in het primair onderwijs slim wist te agenderen. De kracht: een stel frisse meesters, duidelijke taal en snelle communicatie via de sociale media. De traditionele bonden werden erdoor overvallen. Ze sloten zich bij de acties aan, maar het initiatief lag steeds bij de actiegroep. Het succes – geld voor salaris en geld voor verlaging van de werkdruk – kwam vooral op hun conto.

Dit keer neemt de AOb het initiatief voor een staking. Is dit ook een manier om uit de schaduw van PO in Actie te stappen?

‘Zo zie ik het niet. Natuurlijk heeft PO in Actie een open zenuw geraakt. Ze hebben problemen aangekaart die wij niet tijdig hebben opgemerkt. Uiteindelijk hebben we de acties samen georganiseerd. Want besef wel: je krijgt het Zuiderpark niet vol door alleen te roepen dat er een staking moet komen. Er is draagvlak nodig, zowel binnen als buiten het onderwijs. Daar heeft de AOb enorm in geïnvesteerd. Het was mooi geweest als het succes van de acties wat meer op ons was afgestraald. Maar goed, het is natuurlijk leuker om die jongens voor de camera te zetten dan mijn hoofd van 62.’

Een ander verschil: u bent een bestuurder, zij staan zelf voor de klas.

‘Ho even. Het dagelijks bestuur is bij ons een fulltime baan. Maar mensen in het hoofdbestuur en onze kaderleden werken allemaal in het onderwijs. Het is echt niet zo dat wij de werkvloer niet kennen. Alleen hebben onze ogen en oren op scholen te weinig informatie aan ons teruggegeven.’

Hoe groot was de paniek hier bij de opkomst van PO in Actie? De traditionele bonden kwamen over als logge, bureaucratische organisaties die altijd eerst moesten overleggen met de achterban voordat ze een beslissing namen.

‘Dat is niet anders. Wij zijn een democratische vereniging. Ik moet ergens legitimatie vandaan halen. Ik kan wel zeggen dat we een week gaan staken, maar als de achterban niet wil… We mogen als bestuur best een stap harder lopen dan de leden, maar bij twee stappen raak je ze kwijt.’

Welke lessen heeft u geleerd het afgelopen jaar?

‘Dat we directer met onze leden moeten communiceren. Dat doen we nu ook, we zijn actiever op de sociale media. Al schrijf ik niet meer onder mijn eigen naam op Twitter. Ik krijg zo veel over me heen.’

Wat dan?

‘Liegbeth noemen sommigen me soms. Dat doet me wel wat, ja. Ik heb geen olifantenhuid. Het raakt me heel erg in mijn integriteit. Dat mensen denken dat ik de boel bewust vernachel. Of dat ik zo graag op het pluche zou zitten, zoals iemand laatst schreef. Ik heb diegene nog nooit gesproken!’

Nog even over de nieuwe staking. De problemen verschillen per sector. Is het dan niet lastig om samen actie te voeren?

‘Nee, dat valt mee. Werkdruk is bijvoorbeeld in elke sector een probleem. Bovendien hecht ik er waarde aan dat sectoren solidair zijn met elkaar. Straks krijg je aparte vakbonden voor leerkrachten, voor directeuren en voor ondersteunend personeel. En dat voor elke sector. Dat is onwerkbaar.’

Wat gaat de AOb doen als deze staking niets oplevert?

‘Dan gaan we weer met elkaar in gesprek. We kunnen er nu ook niet zoveel over zeggen. Het hangt van de uitslag van de verkiezingen af en hoe de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer is.’

Is dat niet te braaf. Moeten de scholen niet gewoon een week dicht?

‘Het is de vraag of dat effectief is. Acties slagen alleen als er draagvlak is. Bij leraren, conciërges, klassenassistenten en alle andere mensen die werken in het onderwijs. Maar ook bij studenten en ouders.’

Verheugt u zich op de staking?

‘Ik kan niet ontkennen dat zo’n staking veel energie geeft. Maar we roepen hem natuurlijk niet uit omdat de voorzitter er vrolijk van wordt. Het is echt nodig.’