Onvoorziene omstandigheden zijn nou eenmaal niet te voorzien
De toekomst is op 17 maart niet onzekerder dan op 31 december, maar toch neemt onze behoefte aan prognoses toe wanneer het jaar zijn einde nadert. Althans, het aantal prognoses stijgt, en dat komt doordat er vraag naar is. Niet dat de toekomst zich iets van de datum aantrekt, maar wij wel. Op 1 januari begint een nieuwe episode van de soap waaraan we met z’n allen meedoen en we willen dolgraag weten wat die voor ons in petto heeft.
Het Centraal Planbureau voorspelt dat de economische groei in 2019 zal ‘afvlakken’ naar 2,2 procent, een half procent verlies ten opzichte van 2018. De Nederlandsche Bank is nog wat pessimistischer, het wordt 1,7 procent. De burger werpt zelf ook een extra blik in de toekomst: het consumentenvertrouwen. Dat daalt al een tijdje: het saldo tussen positief en negatief is nu negen, nog niet zo lang geleden was het 25.
De bestuurders van Nederlandse bedrijven zijn ook aan het versomberen. In 2017 was nog 56 procent ‘enigszins optimistisch’ en 35 procent ‘zeer optimistisch’. Een jaar later is dat respectievelijk 53 en 16 procent wat is er met de ceo’s gebeurd? De Brexit zat er een jaar geleden ook al aan te komen, Trump was president en de problemen in de EU zijn ook niet nieuw.
Het wordt een moeilijk beursjaar, verwachten de 240 belangrijkste professionele beleggers ter wereld. Cash zou weleens de veiligste belegging kunnen worden. Of niet natuurlijk, maar dan hád het gekund en hebben onvoorziene omstandigheden ervoor gezorgd dat het toch anders liep en onvoorzienbare omstandigheden zijn per definitie niet te voorzien.
De vooruitzichten worden minder florissant, verklaarde Laura van Geest, directeur van het CPB, die daarmee een dubbele blik in de toekomst wierp. Met de vooruitzichten weet je het nooit helemaal zeker, die hangen af van ontwikkelingen die zich zullen voordoen maar waarvan de precieze aard nog onbekend is, maar ze worden, voorspelt Van Geest, minder florissant.
Er broeit iets, niemand weet precies wat. Maar het is duidelijk dat er dingen gaan gebeuren.
Van profetieën kun je zeggen dat de variant selffulfilling prophecies nog de meeste kans op succes hebben.
Ook ik voorspel een recessie. Ik weet nog niet exact wanneer hij zich zal voordoen, maar hij komt. Wanneer hij er is zal ik u aan deze voorspelling herinneren met de opmerking dat ik het wel had gezegd. Ook zal ik me dan laten interviewen en dieper ingaan op de vraag hoe ik hem zag aankomen.
Van de Nederlandse bedrijfsbestuurders verwacht 70 procent dat er binnen vijf jaar een nieuwe economische crisis komt. Naarmate voorspoed langer duurt stijgt het aantal mensen dat voorspelt dat het weleens spoedig gedaan kon zijn met de feestvreugde (de Wet van Wagendorp). Die wetmatigheid komt, denk ik, doordat wij van nature meer zijn ingesteld op tegenslag dan op voorspoed. Wij bekijken al te langdurige voorspoed met wantrouwen: wanneer komt de onvermijdelijke klap? Andersom werkt dat niet zo.
Economie is een variant binnen de psychologische wetenschappen. Al heel lang trachten economen hun vak om te vormen tot iets exacts, maar het lukt ze niet. Toen het CPB er niet in was geslaagd de diepe recessie van 2008 te voorspellen, moest het verzamelde intellect op het bureau ruiterlijk toegeven dat zij en hun geavanceerde modellen een crisis niet konden zien aankomen, en dat die makke ook in de toekomst zou blijven bestaan. Die voorspelling zal zeker uitkomen.
Steen Jakobsen van SaxoBank doet elk jaar tien waanzinnige voorspellingen. Voor 2019 voorspelt hij onder meer een overname van Tesla door Apple, een zonnevlam die 2.000 miljard schade zal aanrichten en Jeremy Corbyn die premier wordt van het Verenigd Koninkrijken dat land gaat omvormen tot een socialistische heilstaat.
Zelf voorspel ik dat Trump zal worden afgezet, de Brexit niet doorgaat, Frenkie de Jong naar Manchester United verkast, T. Baudet minder zetels haalt dan verwacht, Máxima wordt verkozen tot Bestgeklede Vrouw ter Wereld, Twan Huys Wie Is De Mol gaat presenteren en Klaas Dijkhoff een cursus Deens gaat volgen.
Tevens voorspel ik dat de meeste voorspellingen niet zullen uitkomen, behalve die van mezelf.