President Guatemala zet bestrijders corruptie land uit na onderzoek naar hem en zijn familie

Volgens Morales, die al jaren ruziet met de corruptiebestrijders, heeft de commissie zich schuldig gemaakt aan machtsmisbruik. Vorig jaar had hij al besloten het mandaat van de Cicig-commissie niet te verlengen. Hierdoor moesten de corruptiebestrijders uiterlijk in september van dit jaar hun werk beëindigen.

De commissie werd elf jaar geleden opgezet en had de macht om onafhankelijke onderzoeken te starten. Ze was onder andere verantwoordelijk voor de val van president Otto Molina in 2015. In totaal werden ruim zeshonderd personen door de commissie aangeklaagd, variërend van politici en ambtenaren tot zakenmensen. Meer dan driehonderd van hen werden veroordeeld.

Morales, die vier jaar geleden president werd met de campagneslogan ‘noch corrupt, noch een dief’, werd ook snel doelwit van de commissie. Hij zou onder andere de verkiezingswetten hebben overtreden. In 2017 wees de president, een voormalige komiek, de voorzitter van Cicig het land uit in verband met een onderzoek naar het aannemen van illegale donaties door zijn partij, onder andere van drugshandelaren.

Demonstraties tegen Morales

De commissie vroeg de immuniteit van Morales op te heffen, maar het parlement weigerde dit. Ook werden een broer van de president, een belangrijke adviseur van Morales, en een zoon aangehouden wegens corruptie en witwassen van geld. De arrestaties leidden tot grote demonstraties tegen Morales, die sindsdien weigert af te treden en een campagne begon tegen de commissie.

Tot woede van de president blokkeerde een rechter eind 2017 de uitzetting van Cicig-voorzitter Iván Velásquez. Maar Morales trok aan het langste eind door de Colombiaan Velásquez kort daarna de toegang tot het land te weigeren, nadat hij Guatemala even had verlaten. Vorig jaar nam de president de zwaarste maatregel door het mandaat van de commissie niet te verlengen.

Nadat minister van Buitenlandse Zaken Sandra Jovel de commissie maandag had beticht van machtsmisbruik en het schenden van Guatemala’s soevereiniteit, trok Morales zelf van leer tegen de corruptiebestrijders. In het bijzijn van zijn kabinet beschuldigde hij Cicig ervan met de onderzoeken mensenrechten te schenden. 

‘Straffeloosheid’

Morales gaf ook secretaris-generaal Antonio Guterres van de VN de schuld. Die was kort daarvoor door Jovel  ingelicht dat de commissie het land moest verlaten. ‘De passiviteit en het negativisme van de secretaris-generaal hebben bijgedragen aan de onzekerheid die werd veroorzaakt door de acties van Cicig en die de soevereiniteit van het land in gevaar brachten’, aldus Morales. 

Een woordvoerder van Guterres veroordeelde direct het besluit van de president. Volgens hem had de commissie een ‘belangrijke bijdrage’ geleverd aan de strijd tegen ‘straffeloosheid’ in Guatemala.

Verwacht wordt dat het besluit van Morales opnieuw zal leiden tot protesten tegen zijn bewind. In september eisten duizenden demonstranten het ontslag van de president. Professoren, studenten, landbouwers en activisten verzamelden zich toen in het historische centrum van de hoofdstad om het vertrek van Morales te eisen.