‘Nigeria zit niet te wachten op een president met Twitter-vingers’

 ‘Nigerianen zijn een waardeloos volk. Het spijt me om te zeggen, maar we zijn zwart. We zijn niet in staat om iets te produceren.’ Na deze ­opmerkelijke uitspraak die sociale media in ­Nigeria deed ontploffen van verontwaardiging, moest presidentskandidaat Olasubomi Okeowo zich bijna terugtrekken voor de strijd om het hoogste ambt. Het programma On the Couch, waar Okeowo zich de gewraakte woorden had laten ontlokken, was in een keer een hit in Nigeria.

In de wekelijkse ‘millennial talk show’ op YouTube gaan tv-journalist Laila Johnson-Salami (21) en de Nigeriaanse rapper Folarin ­Falani (28), beter bekend onder zijn artiestennaam Falz, in gesprek met de kandidaten voor de presidentsverkiezingen in ­februari van dit jaar. Het is een nieuw fenomeen in Nigeria waar presidentskandidaten zich doorgaans niet ­publiekelijk laten bevragen, laat staan in zo’n ontspannen setting als die van On the Couch with Falz & Laila. In het programma zitten de gastheer en -vrouw huiselijk in kleermakerszit en soms met blote voeten op een sofa. Tussen hen in wordt de gast op de bank gegrild.

‘Wat maakt u geschikt om president te zijn?’ ‘Wat is het grootste probleem van Nigeria?’‘Welke zaken gaat u als eerste aanpakken?’ ‘Hoe kijkt u aan tegen homoseksualiteit?’ De kandidaten laten zich over alle onderwerpen kritisch bevragen en uit de tent lokken. ‘Ik ben niet homofoob, maar als een van mijn kinderen zou vertellen dat hij homo is, zou ik moeten huilen’, zo laat bijvoorbeeld de vrouwelijke kandidate Eunice Atuejide zich ontvallen. Het duo Falz&Laila fronst de wenkbrauwen.

De scepsis neemt verder toe als de politieke nieuwkomer zegt geen feministe te zijn. ‘Dat is duidelijk’, zegt Laila. ‘We hebben u op Twitter gevolgd. Alleen president Trump zegt zulke dingen over vrouwen. Nigeria zit niet te wachten op een president met Twitter-vingers.’

Hoewel tientallen zich hebben gekandideerd voor de verkiezingen, dreigt de strijd feitelijk weer te gaan tussen de twee partijen die al sinds 1999 stuivertje wisselen: de zittende president Muhammadu Buhari van het All Progressives Congress (APC) en Atiku Abubakar van de People’s Democratic Party.

De 76-jarige Buhari gaat voor een tweede termijn, ook al was hij grotendeels afwezig omdat hij voor een onbekende ziekte werd behandeld in het buitenland. Vorige maand voelde hij zich zelfs genoodzaakt om publiekelijk te vertellen dat hij niet was ‘gekloond’. Na een van zijn laatste ziekenhuisbezoeken circuleerde een gerucht dat hij was vervangen door een Soedanese lookalike.

De twee bekende millennials Falz en Laila begonnen hun talkshow in de hoop jongeren weer te betrekken bij de politiek. In het algemeen zien jongeren in Nigeria – met 189 miljoen inwoners het meestbevolkte land van Afrika – de toekomst somber in.

Jongeren worden buitengesloten van politieke systemen door hoge kiesdrempels en financiële barrières en voelt zich dus niet vertegenwoordigd, terwijl ze wel het grootste deel van de bevolking uitmaken. Dat kan niet zo blijven, vindt Laila Johnson-Salami, die oprichter is van We Rise Initiative, een internationaal platform om de positie van jonge vrouwen in Afrika te versterken met rolmodellen als de Amerikaanse ex-presidentsvrouw Michelle Obama.

Broederstrijd

De Nigeriaanse presidentsverkiezingen staan in het teken van de aanhoudende economische malaise, corruptie en toenemende spanningen tussen nomadische veehouders en boeren. Die strijd om vruchtbaar land, die bovendien steeds meer langs etnische en religieuze lijnen wordt uitgevochten, heeft al meer ­levens gekost dan de islamitische terreur van Boko Haram in het noorden van het land. ‘We leven in een burgeroorlog’, zegt presidentskandidaat en oud-vicepresident Donald Duke ­tegen Falz&Laila. ‘Als broeders elkaar vermoorden in een land heet dat burgeroorlog.’

De oorzaak van de broederstrijd ligt volgens Duke – een van de weinige ­serieuze kanshebbers naast Buhari en Abubakar – in armoede en uitzichtloosheid. ‘Dit land presteert en bereikt niets. Dat leidt tot frustratie bij elk individu en maakt hem vatbaar voor radicalisering’, constateert hij. ‘Het is het gevolg van zwak leiderschap.’ En van een regering die niet transparant is of ter verantwoording kan worden geroepen, zeggen ook andere kandidaten op de bank bij Falz en Laila, zoals de eveneens serieuze kandidaat Oby Ezekwesili. De voormalige minister van Onderwijs en vice­president bij de Wereldbank voor Afrika werd vorig  jaar genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede voor haar strijd tegen corruptie met haar organisatie Transparency International.

De straffeloosheid van seksueel ­geweld in Nigeria is een van de thema’s waar televisiejournalist Laila Johnson-Salami werk van maakt. Elke dag worden tienduizend meisjes in Nigeria verkracht. Ook ­politiek geweld en het nalatige optreden van politie en veiligheidsdiensten komen geregeld ter sprake op de sofa. Een politiek beladen onderwerp dat rapper Falz al met succes op de kaart wist te zetten met This is Nigeria, een parodie op de videohit over wapengeweld This is America van de Amerikaanse rapper Childish Gambino. Falz wordt sindsdien  vergeleken met de ­legendarische muzikant Fela Kuti, die zich verzette tegen de militaire dictatuur in de ­jaren zeventig van de vorige eeuw in Nigeria.