Ze verzinnen er maar wat op, maar de Troetelboom moet overeind blijven
Als je op de A58 vanuit Antwerpen langs Breda naar het noorden rijdt (of andersom), kom je ter hoogte van Ulvenhout langs een boom. Jamaica Vink schreef er gisteren een mooi verhaal over in de Volkskrant. Het bijzondere van de boom, een trotse Quercus robur, is dat hij al een jaar of dertig tussen de twee rijbanen in staat, een tamelijk ongewoon gezicht. Ook bijzonder is dat hij dreigt te worden gekapt. De A58 moet worden verbreed en de boom staat in de weg. Dat wordt geheid een volksoproer. Als ik Twan Huys was, zou ik de snelwegreus nú voor mijn talkshow annexeren: moet je de kijkcijfers omhoog zien speren.
Aan één voorwaarde voor ongeremde volkswoede is voldaan, de boom heeft een naam: de Troeteleik. Bovendien werd hij onlangs gekozen tot Boom van het Jaar. In 2019 is hij de eerste Nederlandse boom die meedoet aan de Europese Tree of the Year-competitie. Daarom bekijkt minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur of de 180 jaar oude eik kan worden gered. Zij ziet ook wel in dat we internationaal te kijk staan als natuurbarbaren als we de Europese Boom van het Jaar 2019 omhakken. Het is alsof je Frenkie de Jong met opzet een been breekt als we straks weer eens naar het EK voetbal mogen.
In 2015 werd een boom in Orissaare, Estland, de Europese Boom van het Jaar. Het betrof een zomereik midden op een voetbalveld. Niemand in Estland die erover piekert hem te kappen om ruimte te creëren op het middenveld. De voetballers spelen er maar omheen, vinden ze in Estland. Onder Stalin werd geprobeerd de boom met twee tractoren omver te trekken, maar hij gaf geen krimp.
De EK-jury is gevoelig voor de plek waar een boom staat; met een boom midden op een snelweg gooi je hoge ogen. De Troetelboom stond vroeger langs de oprijlaan van landgoed Anneville. Hij zag in de maanden voor de bevrijding prins Bernhard en koningin Wilhelmina nog passeren, die tijdelijk op het landgoed verbleven. Mogelijk verpoosde de koningin zich juist onder de Troetelboom toen zij vernam van de Duitse overgave. Dat is van belang, het verhaal van een boom vergroot de winstkansen. In 2017 won de Poolse eik Jósef, die in de oorlog dienst had gedaan als schuilplaats voor een Joodse familie. Het is leuk de verhalen te lezen van de bomen die meedoen aan de verkiezing. De Troeteleik versloeg de eik Makke Janne van kasteel Amerongen, die ooit wist te ontkomen aan de pathologische hakmanie van de voormalige Duitse keizer Willem II.
In 2015 werd tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven een expositie gewijd aan de Troeteleik. Dit omdat de boom werd gezien als ‘een symbool voor de mogelijkheid van het individu om invloed te hebben op het systeem’. Die zienswijze verheft de discussie rond de Troeteleik naar een ander, hoger niveau. De bijl aan de wortel van de Troeteleik is de definitieve keuze voor het systeem boven het individu, een desastreuze ontwikkeling die moet worden gestopt. In Wales werd in 2015 een rondweg verlegd om de eeuwenoude Brimmon Oak te redden. Die werd in 2017 als dank prompt knap tweede bij het EK voor bomen.
De Troetelboom doet het uitstekend, op de snelweg. Elke week brengt een tankwagentje hem achtduizend liter water. Hij is pas 180 jaar oud en heeft nog zeker zeshonderd jaar te leven – de Major Oak in Sherwood Forest (Robin Hood!) is naar schatting duizend jaar oud.
Ze verzinnen er maar wat op, bij Rijkswaterstaat, maar de Troetelboom moet overeind blijven. Je kunt alles wel omhakken voor de infrastructuur, maar er zijn grenzen.