Direct naar artikelinhoud
NieuwsMishandeling ‘moffenmeiden’

Stichting Werkgroep Herkenning vraagt excuses voor mishandeling ‘moffenmeiden’, ook in het belang voor nabestaanden

In navolging van de Noorse regering heeft Nederland ‘alle reden’ om excuses aan te bieden voor de vernederende behandeling van vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog een relatie hadden met een Duitse militair. ‘Ook de Nederlandse staat heeft indertijd niet verhinderd dat deze vrouwen verregaand in hun mensenrechten zijn geschonden.’

Kaalgeschoren ‘moffenmeiden’ in de Tweede Wereldoorlog.Beeld Tark VKN Archive

Dat schrijft de stichting Werkgroep Herkenning, die de belangen van deze vrouwen en hun kinderen behartigt, in een brief aan premier Rutte. Het is voor het eerst dat de Nederlandse overheid voor deze mishandelingen om excuses wordt gevraagd. 

‘Na de bevrijding werden deze vrouwen publiekelijk kaalgeschoren, besmeurd met menie, verkracht en zowel fysiek als psychisch mishandeld’, zegt Werkgroepvoorzitter Cuny Holthuis-Buve. Deze vernederende mishandelingen geschiedden volgens haar onder toeziend oog van de Binnenlandse Strijdkrachten die de Nederlandse staat vertegenwoordigden, en ‘die de mensen juist tegen deze volkswoede moesten beschermen’.

De Noorse premier Erna Stolberg bood afgelopen week Noorse ‘moffenmeiden’ excuses aan namens de regering, omdat de Noorse staat zich destijds niet heeft gehouden aan het grondrecht dat niemand mag worden gestraft zonder rechterlijk oordeel. ‘In Nederland was dat niet anders’, stelt Holthuis.

Tijd is rijp

Eerder achtte de Werkgroep Herkenning er de tijd niet rijp voor het vragen om een excuus ‘gezien de gevoeligheid van het onderwerp’, tot het gebaar van de Noorse premier, die de excuses aanbood in het kader van het 70-jarig bestaan van het VN-verdrag voor de Universele Rechten van de Mens.

In ten minste 118 Nederlandse steden en dorpen hadden de publiekelijke vernederingen van vrouwen plaats, vaak georganiseerd en aangekondigd. De jongsten waren zestien jaar. De meeste vrouwen leven niet meer, maar excuses zijn ‘ook en vooral’ van belang voor nabestaanden, stelt Holthuis. ‘De manier waarop die vrouwen zijn behandeld heeft niet alleen grote traumatische gevolgen henzelf, maar ook voor hun kinderen gehad. Wij vinden dat wat toen is gebeurd, alle grenzen van menselijkheid te buiten gaat.’

Volgens de stichting ging het bij ‘moffenmeiden’ niet alleen om volkswoede, maar vooral ook om het afreageren van frustraties op vrouwen, ‘want mannen die collaboreerden met Duitsers werden niet zo openbaar mishandeld en vernederd’.

Nadenken over excuses

De stichting Werkgroep Herkenning werd opgericht in 1981 na het verschijnen van een proefschrift over dit onderwerp, waarbij bleek dat in Nederland een grote groep vrouwen en kinderen rondliep met trauma’s die dringend behoefte bleken te hebben aan hulp. Het stichtingsbestuur hoopt dat de Nederlandse overheid ‘bereid is over excuses na te denken’.

Staatssecretaris Blokhuis, die gaat over oorlogsgetroffenen, heeft de brief nog niet ontvangen, zegt zijn woordvoerder. ‘Maar hij heeft na de excuses van Noorwegen al laten weten dat het logisch is om in ieder geval met deze groep mensen in gesprek te gaan.’

Historicus Monica Diederichs interviewde 56 vernederde en mishandelde ‘moffenmeiden’: ‘We werden met de nek aangekeken’

Ze werd uitgescholden voor ‘moffenkind’ of volslagen genegeerd. Historicus Monika Diederichs (73) is dochter van een ‘moffenmeid’ – haar moeder had in de oorlog een relatie met een Duitse militair en trouwde met hem. Voor haar boek ‘Wie geschoren wordt, moet stilzitten’ (2006) interviewde ze 56 ‘moffenmeiden’ over de publieke vernederingen en mishandelingen die hen na de Tweede Wereldoorlog ten deel vielen.