Rick en Arnold maakten een seks-app en bedenken blockchain voor justitie

Arnold Daniels en Rick Schmitz zijn van die mannen die overal kansen zien. Ik zei eerst 'jongens', maar werd toen een beetje bestraffend toegesproken door Arnold, want hij is 36 jaar en Rick is 34, en ze hebben allebei 'gewoon vrouw en kinderen'. Overkomt ons vaak, lacht Arnold, wát moeten we doen om volwassener over te komen?

Ehm. Er saaier uitzien? En misschien geen wereldwijde publiciteit trekkende, tot in Fox News besproken seksapp meer bedenken?

Samen richtten ze pal naast de Amsterdamse Zuidas hun bedrijfje LegalThings op. Vijfendertig medewerkers. Eerst digitaliseerden ze allerlei juridische zaken. Toen kregen ze steeds meer verzoeken voor het digitaliseren van volledige procedures: kon dat niet allemaal in één digitaal dossier? En toen kwam blockchain.

Blockchain is het nieuwe buzzwoord. Iedereen is 'ermee bezig', tot aan het ministerie van Justitie en Veiligheid aan toe, zal zo blijken. En als de ict'ers gelijk krijgen, dan gaat blockchain de wereld net zo grondig veranderen als het internet. Stukken interessanter dan hun seksapp, vinden Arnold en Rick zelf ook. Die seksapp hebben ze dan ook vooral bedacht om 'te showcasen' wat er met blockchain kán.

Hun app heet LegalFling. Het idee komt voort uit de #MeToo-discussie en het voornemen van de Zweedse regering om een zogeheten 'toestemmingsclausule' op te nemen in de wet: wie seks met iemand wil, heeft daar in Zweden vanaf komende zomer een expliciet 'ja' voor nodig. Zonder sta je er voortaan zwak wanneer iemand je van aanranding of erger beschuldigt.

Grappig genoeg voorspelde ons seksuele stijlicoon Max Pam al in november in zijn column dat dit door #MeToo kon gebeuren. En LegalThings ontwierp zonder dat te weten een app die bijna precies zo werkt als Pam bij elkaar fantaseerde. Condoom gebruiken? Foto's van de vrijpartij maken? Wel/geen opgewonden expliciet taalgebruik? Eerst even aanvinken, alstublieft. Kort na de presentatie van hun app verscheen ook nog een nieuwe aflevering van de populaire Britse sciencefictionserie Black Mirror over online technologie, waarin precies zoiets te zien was. Zie op Netflix seizoen 4, 'Hang the DJ'. Zit een scène met een afvinkmenu in.

Volgens Arnold en Rick kan ook hun eigen app prima gaan gelden als een juridisch contract tussen gebruikers. Een 'live contract', heet zoiets. Alle in LegalFling gemaakte afspraken kunnen worden bewaard en vastgelegd. Je zou via de app ook tevoren kunnen afspreken welke boete de ander moet betalen als die, zie Patricia Paay, tóch een filmpje met anderen deelt. Je zou die boete zelfs via dezelfde app kunnen laten overmaken.

Dankzij blockchain kan het nu allemaal. Maar willen we het ook?

Blockchain is een soort digitale ketting in computercode, door de uitvinders van Bitcoin bedacht om stukjes data, in dit geval transacties, aan elkaar te koppelen. En die blockchainmethode kan worden toegepast op alle mogelijke stukjes informatie. De 'blocks' of blokjes, kunnen ook losse documenten zijn. Of de afspraken van de seksapp. Of complete computerbestanden.

Het revolutionaire van blockchain is dat de blokjes informatie zodanig aan elkaar gekoppeld zijn, dat je er niets aan kunt veranderen en er ook niets tussenuit kunt halen: dan valt de hele ketting uit elkaar. Niemand kan er iets aan veranderen zonder dat dit is te zien. Je kunt zo openbare registers vormen die door alle belanghebbenden kunnen worden gecontroleerd: de ideale oplossing voor een wereld waar niemand elkaar vertrouwt. Democratie 3.0.

Arnold en Rick zijn er al van overtuigd dat het complete Wetboek van Strafrecht in blockchain kan en moet worden gezet, netjes gekoppeld aan de bijbehorende strafrechtspleging: 'Jongeren willen niet meer lezen', zegt Rick luchtig. 'Die willen in een appje regels zien, hun 'ja, akkoord' geven, en klaar.'

De rechtsstaat in een swipe-menu. Overspannen toekomstfantasie? LegalThings won deze zomer een 'Blockathon' van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Een hackathon dus, waar ict-specialisten experimenteerden met de mogelijkheden van blockchain. LegalThings kreeg daarna van het Openbaar Ministerie de opdracht de strafrechtelijke afhandeling van drugsvondsten op popfestivals als proef te digitaliseren. Vorige week leverden ze de demo bij het zogeheten testlab van het OM af. En het Parket-Generaal bevestigt me na een paar dagen vragen dat het OM bekijkt wat blockchain en 'live contracts' kunnen betekenen 'voor dossieropbouw en dataopslag binnen het primaire proces'.

Volgens Arnold 'vormen computers binnen twee jaar de enige waarheid'.

Misschien toch eens tijd om ons af te vragen of we dat zomaar willen, zeg ik wat benauwd. 'It's just gonna happen', lacht Rick. 'De regels passen zich steeds weer aan de technologie aan. En die is niet te stoppen.'

_{Reageren? m.oostveen@volkskrant.nl}