Lik op stuk voor boer die hoogdrachtige koe laat slachten

Het is verboden om koeien die meer dan acht (van de negen) maanden drachtig zijn naar een slachthuis te vervoeren. Niet alleen omdat het transport dierenleed kan veroorzaken, maar ook omdat het kalf na de dood van de moeder door verstikking om het leven komt. Vorig jaar leverden veehouders 194 keer toch een hoogdrachtige koe aan. Dat leidde 174 keer tot een waarschuwing en 20 keer tot een bestuurlijke boete. Dit jaar werden 189 overtredingen geconstateerd en 13 boetes opgelegd. Gemeten over vijf jaar sterven op die manier meer dan vier levensvatbare kalveren per week, becijferde RTL Nieuws.

Als een NVWA-dierenarts in een slachthuis het vermoeden heeft dat een koe te laat is aangeleverd, meldt hij dat bij een inspecteur van dezelfde dienst. Die onderzoekt op het veebedrijf van herkomst hoe oud de koe is, bijvoorbeeld aan de hand van datum van inseminatie. De drachtige koe wordt wel meteen geslacht. Eenmaal aangekomen op de slachtplaats, mag een dier die niet meer levend verlaten, onder meer uit angst voor overdracht van ziekten.

De slachterijen juichen de verscherping van het sanctiebeleid toe. Zij overwegen zelfs strengere leveringsvoorwaarden op te stellen, zegt een woordvoerder van brancheorganisatie COV. ‘Slachthuizen zijn niet verplicht om runderen af te nemen, al wordt dat soms gedacht. Zij hebben het liefst een zo uniform mogelijk aanbod. Als er dan opeens een foetus uitrolt, dan is dat gedoe en dat wil je niet.’

In Nederland werden vorig jaar 2,2 miljoen runderen geslacht, waarvan 565 duizend koeien en 1,4 miljoen kalveren jonger dan negen maanden. Omdat Nederland onder Europese druk de uitstoot van fosfaat moest beperken en de veestapel moest inkrimpen, konden melkveehouders met subsidie vee van de hand doen. Via die ‘stoppersregeling’ werden ruim 150 duizend meer koeien geslacht dan verwacht. Om de extra toestroom te verwerken werden in de slachthuizen onder meer extra ploegendiensten gedraaid.

Melkveehouders ontkennen opzet

‘Dat was een topprestatie’, zegt de COV-woordvoerder. Hij denkt niet dat de stoppersregeling heeft gezorgd voor extra (illegaal) aanbod van hoogdrachtige koeien. ‘Zelfs onder die uitzonderlijke omstandigheden hebben we niet veel meer van die gevallen gehad.’ In de periode 2014-2016 werden respectievelijk 114, 170 en 227 overtredingen vastgesteld. Koeien die langer drachtig waren dan zes maanden waren uitgesloten van de regeling. Volgens het ministerie van Landbouw bleek uit steekproeven niet dat die strengere termijn is overtreden.

Melkveehouders ontkennen opzet bij het leveren van hoogdrachtige dieren aan de slachthuizen. Dirk Bruins, bestuurslid van vakorganisatie LTO Melkveehouderij: ‘Een veehouder heeft geen enkel belang bij het aanleveren van een koe die op het punt van kalven staat. Dat is verboden en stuit bij iedere melkveehouder op persoonlijke ethische bezwaren. Bovendien maakt hij voor iedere dracht kosten, van de inseminatie tot extra voer.’

Als toch een drachtig dier richting slachthuis gaat, dan heeft de melkveehouder die dracht eenvoudig over het hoofd gezien, verzekert Bruins. ‘Ook al laat je dieren scannen op het dragen van een kalf, toch wordt dat niet altijd opgemerkt.’

Verruiming van het vervoersverbod voor drachtige koeien tot de drie laatste maanden van de dracht, zoals de laatste jaren al enkele keren werd besproken in de Tweede Kamer, wijst LTO’er Bruins niet van de hand. ‘Wat ons betreft mag dat drie maanden worden, in plaats van een maand.’ Bruins: ‘Bij een jonger kalf is geen sprake van verstikking. Ook voor ons gaat het om voorkomen van dierenleed.’