Tijd voor een vrouwelijke voorzitter van NOCNSF? Sportbesturen vinden van wel

De 634 deelnemers aan de online enquête van de website kozen voor Edith Schippers als de gedroomde opvolger van de vertrekkende André Bolhuis. De oud-minister van Sport kreeg 262 stemmen als er vijf namen genoemd mochten worden. Bij één voorkeursstem was zij ook de nummer 1. Het is vooral de bestuurslaag van de sport die op de vragenlijst reageerde. Diezelfde kring van ingewijden zal op 15 april in de algemene vergadering van NOCNSF stemmen over die nieuwe preses: 75 sportbonden brengen dan hun gewogen stem uit.

Tot de toptien van de dertig door Sport Knowhow geselecteerde kandidaten behoren vijf vrouwen. Na Schippers (1) komen Rabobankbestuurder Heleen Crielaard (5), oud-verkeersminister Melanie Schultz van Haegen (8), Karin van Bijsterveld (ex-voorzitter tennisbond KNLTB, op 9) en Carolien Gehrels (ex-wethouder Amsterdam, gedeelde 10de). De hoogst genoteerde man is Eric van der Burg, tegenwoordig voorzitter van de Atletiekunie. Hij wordt direct gevolgd door de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb.

Nieuw ritme

Dat Sport Knowhow XL in de enquête twintig mannen en tien vrouwen opvoerde, is niet bepaald volgens bestuurlijke verhoudingen. Agnes Elling, al jarenlang onderzoeker namens het Mulier Instituut naar de vrouwelijke vertegenwoordiging in sportbesturen, zegt dat bij de laatste meting, in 2017, slechts 19 procent van de Nederlandse bestuurlijke functies bij de nationale sportbonden door vrouwen werd ingenomen.

Elling: ‘De doelstelling uit 2016, door NOCNSF uitgesproken, was om in 2020 40 procent vrouwen in de besturen van sportbonden te hebben. Dat lijkt mij thans utopisch.’ De ondervertegenwoordiging van vrouwen in de bestuurstop (voorzitter en directeur) is ook chronisch: Nederland haalt 4 procent.

‘Daarom geniet de keuze van een vrouw als voorzitter van NOCNSF wat mij betreft de voorkeur’, aldus Elling. Het zou ook passen binnen een nieuwe ritme. Na Hans Blankert en dertien mannelijke voorgangers (sinds 1912) trad in 2003 Erica Terpstra als eerste vrouw aan. Elling: ‘Na Terpstra kwam een man, Bolhuis. Nu zou een vrouw weer aan de beurt moeten zijn.’

Terpstra zegt zich in 2003 niet uit emancipatorische overwegingen te hebben gekandideerd. Het was haar om ‘de democratie’ te doen. NOCNSF schoof slechts één kandidaat naar voren, net als nu geselecteerd door een vertrouwenscommissie. Het was de politicus Ruud Vreeman. Hij leed een nederlaag tegen Terpstra (‘ik wilde de uitdaging wel aangaan’), die de kleine sportbonden achter zich wist te krijgen.

Over de huidige situatie, waarbij een vrouw de voorkeur zou moeten genieten, is Terpstra minder uitgesproken. ‘De keuze van een vrouw als voorzitter houd ik zeker niet voor uitgesloten. Maar zij moet het worden omdat zij goed is. En dan zeg ik: er zijn ook veel goede mannen.’

Niet meer van deze tijd

In 1989 verscheen er een studie in Nederland naar de vrouw in sportbestuurlijke kringen. Het boekwerk heette Bij ons is de voorzitter een vrouw. De verbazing van destijds is nog steeds niet verdwenen, aldus onderzoeker Elling. Toch vindt zij, ondanks tegenvallende cijfermatige ontwikkeling, de sfeer anders. ‘We zijn veel verder dan in 1989. Ik spreek en ken veel mannen die zeggen: het is niet meer van deze tijd dat vrouwen niet op die voorzittersstoel zitten. Het klimaat is veranderd. De weerstand is weg. Dit is een andere tijd.’

In de enquête van Sport Knowhow XL komt naar voren dat de opvolger van Bolhuis bij NOCNSF een visionair dient te zijn, ‘om te anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen’. Net zo belangrijk wordt het gevonden dat de nieuwe voorzitter ‘de sportwereld met de rest van de maatschappij verbindt’. De vertegenwoordiging van de Nederlandse sport in binnen- en buitenland is ook hoog gewaardeerd door de inzenders.

Wat wringt is dat NOCNSF aan sollicitanten vraagt c.q. voorspelt om de tijdverslindende voorzitterstaken in het tijdbestek van ‘een dag per week’ te vervullen. Hij of zij zal niet worden betaald: een pijnpunt voor jonge kandidaten die niet financieel onafhankelijk zijn. Op 1 maart komt de vertrouwenscommissie van NOCNSF, onder leiding van bestuurslid Jan Willem Maas, met de voordracht van één kandidaat. Twee weken erna sluit de termijn voor buitenstaanders om te kandideren. Dat kan geschieden als drie bonden zo’n kandidatuur ondersteunen.