Universiteit van Amsterdam reageert op 'eigen student eerst-betoog'; wij weren Nederlandse student niet

Het 'eigen student eerst'-betoog van Stefan Wirken bevat allerlei verkeerde aannames en feitelijke onjuistheden en doet in zijn poging tot karikatuur geen recht aan de discussie over internationalisering van het onderwijs.

Wirken constateert dat de opleiding psychologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) veel aanmeldingen uit het buitenland trekt, terwijl er slechts een beperkt aantal plekken is. Hij schrijft dan dat de UvA liever een student uit het buitenland wil dan dat zij de Nederlandse studenten verwelkomt. Dat is aantoonbaar onjuist.

Hij schrijft dat wij 'met ons belastinggeld internationale studenten gaan opleiden, ten koste van Nederlandse studenten'. Ook dat is onjuist. En hij schrijft dat het programma van de psychologie-opleiding volledig in het Engels wordt aangeboden. Zelfs dat basale feit klopt niet. De opleiding wordt tweetalig waarbij studenten voor allerlei onderdelen van de studie de keuze hebben tussen Engelstalige en Nederlandstalige werkgroepen, opdrachten, tentamens et cetera.

Hoe zit het wel?

Ten eerste, alle Nederlandse universiteiten hebben te maken met een groeiende belangstelling uit het buitenland. Dat is op zich positief - ook veel Nederlandse studenten kiezen bewust voor een 'international classroom'. Tegelijk heeft juist de rector van de UvA de minister onlangs opgeroepen wel te waken voor een balans tussen Engelstalige en Nederlandstalige opleidingen en, met het oog op de kwaliteit en toegankelijkheid, een balans tussen Nederlandse en buitenlandse studenten. Internationalisering ja, maar wel met beleid, niet overhaast, en in het belang van de studenten en de onderwijskwaliteit.

Ten tweede, is het nu zo dat de Nederlandse belastingbetaler erop achteruitgaat? Voor studenten van buiten de EU mogen universiteiten een kostendekkend tarief rekenen, daar merkt de belastingbetaler dus niks van. Studenten van buiten Nederland maar binnen Europa betalen hetzelfde tarief als de Nederlandse studenten, en andersom geldt dat ook. Veel van die studenten blijven na hun studie in Nederland wonen (40 procent voor minstens 5 jaar, circa 25 procent voor het leven) en werken, beginnen bedrijven, leveren een bijdrage aan de Nederlandse economie en betalen mee aan onze belastingen en pensioenen. Dat is uiteindelijk winst. Misschien nog belangrijker is dat ze daarmee een bijdrage leveren aan het verstevigen en in stand houden van het open en internationale karakter van de Nederlandse economie en cultuur.

Ten derde, en dat is het belangrijkste punt, lijkt Wirken te beweren dat Nederlandse studenten verdrongen zouden worden. Dat ze geen plek meer zouden hebben. Dat is onzin. De mogelijkheid om psychologie te studeren hebben ze wel. Wij hebben 600 plekken en 594 Nederlandse aanmeldingen waarbij het de ervaring is dat zo'n 350 daadwerkelijk willen beginnen in september. Bovendien is het zo van de buitenlandse aanmelders een groter deel afvalt: ze hebben zich bij meerdere studies aangemeld, ze hebben toch geen beurs gekregen, hun diploma wordt niet erkend, noem maar op. De uiteindelijke instroom van buitenlandse studenten zal in de praktijk veel kleiner blijken. Mocht het zo zijn dat uiteindelijk niet iedereen geplaatst kan worden, dan zijn er nog allerlei mogelijkheden: een flink aantal psychologie-opleidingen elders in het land kent geen numerus fixus en men kan daar dus altijd terecht. Overigens curieus dat de LSVB niets van zich heeft laten horen toen in de afgelopen jaren acht (!) van de tien psychologie-opleidingen in Nederland de UvA zijn voorgegaan in het aanbieden van Engelstalig en/of tweetalig onderwijs.

Tot slot, de UvA heeft ervoor gekozen een numerus fixus in te stellen juist om de onderwijskwaliteit te kunnen blijven garanderen: een ongebreidelde groei zou een bedreiging vormen voor de kwaliteit van het onderwijs. Het teleurstellende is dat Wirken in zijn poging een punt te maken lijkt te vergeten dat veel Nederlandse studenten een voorkeur hebben voor internationaal georiënteerde opleidingen met studiegenoten uit veel verschillende landen. Dat blijkt uit plekken waar beide opleidingen parallel worden aangeboden. Wirken zou dat als oud-voorzitter van de studentenvakbond toch moeten weten.

Als opleiding psychologie zijn we overtuigd dat internationalisering goed is voor de kwaliteit van ons onderwijs en de UvA en de opleiding psychologie doen er alles aan om die internationalisering in goede banen te leiden. Tegelijkertijd ligt er ook een rol voor de politiek; de belangrijkste vraag die de politiek moet beantwoorden is: hoeveel psychologen willen we opleiden? Hoeveel wiskundigen willen we opleiden? En natuurlijk ook: hoeveel buitenlandse studenten willen we opleiden? Met het antwoord in handen dient de politiek na te denken over de instrumenten die nodig zijn om de, gewenste, internationalisering in goede banen te leiden.