Op LinkedIn is iedereen tegenwoordig creatief en gepassioneerd
Had Leonardo da Vinci nu geleefd, dan zou hij zichzelf op zijn LinkedIn-pagina waarschijnlijk niet hebben omschreven als 'innovatief', 'creatief' of 'gespecialiseerd in de sfumato-techniek'. Want bij werkgevers val je met dit soort zoekwoorden niet meer op, omdat bijna iedereen zich tegenwoordig innovatief, creatief of specialist noemt op LinkedIn. Dit blijkt uit LinkedIns toptien van meest gebruikte woorden op LinkedIn-pagina's in 2017.
De netwerksite vlooide daarvoor meer dan 7 miljoen Nederlandse LinkedIn-profielen uit. Op nummer één staat 'gespecialiseerd', gevolgd door 'ervaren' en 'vakkundig'. Ook 'gepassioneerd', 'innovatief', 'expert' en 'creatief' zijn ongeveer even alomtegenwoordig op onze LinkedIn-profielen als schapen in Nieuw-Zeeland.
De lijst toont een aantal opvallende verschuivingen in het zelfbeeld van de Nederlanders. Waren we in voorgaande jaren nog steevast 'gedreven' en 'strategisch', nu zijn die termen weggezakt uit de top-10. 'Gemotiveerd' zijn we nog wel, maar dat woord keert pas terug op plaats negen. Daarvoor in de plaats zijn 'ervaring' en 'vakkundig' gekomen, plus het in voorgaande jaren minder populaire 'gespecialiseerd'.
Een teken des tijds, denkt LinkedIn-woordvoerder Anoek Eckhardt. Al is het niet helemaal duidelijk wat voor teken precies. 'Het is een beetje speculeren, maar het zou kunnen dat mensen zich in tijden van economische vooruitgang en krapte op de arbeidsmarkt meer proberen te onderscheiden met hun ervaring en specialismen.' In de jaren ervoor was de schaarste aan banen en het overschot aan kandidaten zo groot dat de Nederlanders zich meer lieten voorstaan op hun karaktertrekken, zoals creativiteit, enthousiasme en verantwoordelijkheidsgevoel, ziet Eckhardt.
Of het ook effectief is om jezelf passie, inventiviteit en leiderschap toe te dichten op LinkedIn is vers twee. 'Ik noem dit soort kreten clichédiarree', zegt Richard Engelfriet, schrijver van het boek De Succesillusie: Hoe trainers, goeroes en consultants u dagelijks bedriegen en hoe u daar in zeven eenvoudige stappen vanaf komt. 'De ellende van een term als 'gepassioneerd' is dat er geen alternatief voor is. Niemand zal op LinkedIn van zichzelf zeggen dat hij lusteloos en passief is.'
Ik noem dit clichédiarree. Niemand zegt dat hij lusteloos en passief is
Je moet jezelf niet ervaren noemen, maar beschrijven welke resultaten je de afgelopen jaren hebt behaald
'Dit soort holle frasen doen denken aan de haringkar op het strand', zegt Cees Harmsen, adviseur op het gebied van 'personal branding'. 'Boven zo'n kar staat vaak: 'Heel verse vis'. Maar dat de vis vers is lijkt me niet meer dan normaal, en dat het vis is ruik je al van drie kilometer afstand. Bij LinkedIn zie je ook veel van dit soort overbodigheden.'
Gerrit Komrij merkte ooit op dat je, om een gedicht te schrijven over een mistroostige koe in de mist, de woorden 'mistroostig' en 'mist' moest vermijden. Je moest de koe volgens Komrij juist zo beschrijven dat de lezer uit zichzelf zou denken: 'Goh, wat staat daar een mistroostige koe in de mist'. Zo is het ook met LinkedIn-profielen, zegt Harmsen. 'Je moet jezelf niet ervaren noemen, maar beschrijven welke resultaten je de afgelopen jaren hebt behaald. Hopelijk denken werkgevers dan vanzelf: zo, die heeft ervaring.'
Tegelijkertijd is het de vraag of het vermijden van clichés de kansen op een baan nou zo veel groter maakt, denkt schrijver en taalkundige Wim Daniëls. 'Sommige mensen noemen zichzelf een 'mensenmens'. Dat klinkt mij zó verschrikkelijk in de oren. Maar het zou best kunnen dat een werkgever het juist fantastisch vindt om te lezen dat je een gepassioneerd mensenmens bent.'