Direct naar artikelinhoud
Nieuws

Saoedische minister: dood Khashoggi ‘een grote en ernstige vergissing’

De Saoedische minister van Buitenlandse Zaken noemt de dood van van journalist Jamal Khashoggi een ‘grote en ernstige vergissing’. Saoedi-Arabië had eerst twee weken hardnekkig ontkend dat er iets met Khashoggi was gebeurd in het consulaat van Istanbul. 

De Saoedische minister van Buitenlandse Zaken Adel al-Jubeir had vorige week een ontmoeting met zijn Amerikaanse ambtsgenoot Mike Pompeo (links) in Riyad over de verdwijning van Jamal Khashoggi.Beeld AFP

Het koningshuis, dat ervan wordt verdacht een rol in zijn dood te hebben gespeeld, heeft de zoon van Khashoggi telefonisch gecondoleerd. Wat er zich op 2 oktober binnen de muren van het consulaat precies heeft afgespeeld is nog steeds onduidelijk. 

De Turkse president Erdogan maakte zondag bekend dat hij dinsdag op een partijbijeenkomst van zijn AK Partij de feiten zal onthullen. Hierbij zullen volgens hem ‘alle details’ naar buiten worden gebracht. 

Alom wordt aangenomen dat de Turken dan de audio-opnamen zullen openbaren die bewijs vormen dat de journalist is gemarteld en in stukken gezaagd. Met de bekendmaking van de Turkse onderzoeksresultaten moet een einde komen aan ruim twee weken van diplomatieke onrust en speculaties over de verdwijning van de Saoedische journalist. 

Perswoordvoerder Turan Kislakci leest een verklaring voor aan de verzamelde pers voor het consulaat in in Istanbul.Beeld EPA

Dood toegegeven

Vrijdagavond laat gaf Saoedi-Arabië eindelijk toe dat Khashoggi om het leven is gekomen tijdens een ‘handgemeen’ in het consulaat in Turkije, waar hij papieren in orde kwam brengen voor zijn aanstaande huwelijk.  Saoedi-Arabië heeft achttien mensen laten oppakken die verdacht worden van betrokkenheid. Hoe Khashoggi precies om het leven is gekomen en waar zijn lichaam zich bevindt, zouden de Saoediërs niet weten. 

De Saoedische minister van Buitenlandse Zaken Adel al-Jubeir noemde de moord zondag weliswaar een ‘grote en ernstige vergissing’, maar hij zegt niet te weten wat er precies is gebeurd. Wel zei hij ‘vastbesloten’ te zijn ‘diegenen te straffen die verantwoordelijk zijn voor deze moord’. Ook het Saoedische koningshuis, dat de dood van Khashoggi twee weken lang ontkende, is daar nu op teruggekomen. Koning Salman en kroonprins Mohammed bin Salman belden zondag zelfs met de zoon van Khashoggi, Salah, om hem met het verlies van zijn vader te condoleren.

Een aantal westerse landen gaf zaterdag al direct aan geen genoegen te nemen met de verklaring van Saoedi-Arabië over de dood van Khashoggi. Later bleek ook president Trump eindelijk deze lezing in twijfel te trekken. ‘Het is duidelijk dat er sprake is geweest van misleiding en van leugens’, zei hij zaterdagavond tegen The Washington Post.

Diplomatieke relatie

Trump heeft vanaf het begin van de verdwijning van Khashoggi  in het consulaat in Istanbul duidelijk gemaakt de diplomatieke relatie met bondgenoot Saoedi-Arabië niet op het spel te zetten en weigerde te geloven dat de Saoedische kroonprins, met wie hij net een wapendeal ter waarde van 110 miljard dollar heeft gesloten, achter de moord zit. Ook in het  interview met de The Washington Post zegt Trump nog steeds niet uit te sluiten dat de kroonprins van niks wist. ‘Niemand heeft me nog bevestigd dat hij verantwoordelijk is... ik zou ook dolgraag geloven dat hij niet verantwoordelijk is.’

Maar ook in eigen land lijkt de Amerikaanse president inmiddels nog de enige die gelooft in de onschuld van Bin Salman. De Republikeinse senator Bob Corker uit Tennessee heeft tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN gezegd wel te geloven dat de kroonprins schuldig is. Corker, die voorzitter is van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen, zegt dat de Saoediërs ‘alle geloofwaardigheid’ hebben verloren. ‘Denk ik dat hij het heeft gedaan? Ja, ik denk het,’ zei hij tegen CNN. 

Corker gaf aan te wachten op de resultaten van het Turkse onderzoek naar de dood van Khashoggi. Turkije zou over audiotapes beschikken waarmee bewezen wordt dat Khashoggi hardhandig is ondervraagd in het consulaat en vervolgens in stukken is gezaagd. Als duidelijk wordt dat Bin Salman de opdracht hiertoe had gegeven, is het ‘duidelijk dat hij een rode lijn’ is overschreden en dat hij ‘gestraft moet worden’, aldus Corker. 

Zwijgzaam

Turkije is tot nu toe zwijgzaam geweest over de toedracht van de moord op Khashoggi. President Erdogan reageerde eerder niet op feiten uit het Turkse onderzoek die gelekt werden naar media. Nu zou hij gezegd hebben dinsdag antwoorden te hebben op vragen als waarom vijftien mensen in Turkije arriveerden en waarom achttien mensen werden opgepakt. Hierbij refereerde Erdogan aan het vermeende doodseskader uit Saoedi-Arabië dat in Istanbul arriveerde op de dag van Khashoggi’s verdwijning. 

Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië hebben zondag in een gezamenlijke verklaring  de moord ‘ten strengste veroordeeld’ en Saoedi-Arabië gevraagd met betere verklaringen te komen. Eerder zei Duitsland al economische sancties te overwegen en wapenleveranties aan Saoedi-Arabië te stoppen. Die wapenleveranties staan sowieso al ter discussie omdat het wapentuig wordt ingezet in de oorlog in Jemen, waar burgerslachtoffers vallen. Ook EU-buitenlandvertegenwoordiger Federica Mogherini heeft een grondig onderzoek geëist.

Canada noemde de uitleg van Saoedi-Arabië ‘ongeloofwaardig en onsamenhangend’. ‘We herhalen ons verzoek om een diepgravend onderzoek, in volle samenwerking met de Turkse autoriteiten’, zei de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland.

Scheuren in imago van bejubelde Saoedische kroonprins door zaak-Khashoggi

De toekomstige koning van Saoedi-Arabië werd nog maar kortgeleden geprezen om zijn pogingen het oerconservatieve land te moderniseren. Nu lijkt hij betrokken te zijn bij de gruwelijke moord op de kritische journalist Jamal Khashoggi. Maar of het Westen hem nu laat vallen?