Deense spion achterhaalde voor Nederland inhoud van Wilders' film Fitna

De operatie werd uitgevoerd twee weken voor Wilders zijn film online zette. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant, waarvoor over een langere periode is gesproken met 37 personen.

De NCTV, tevens verantwoordelijk voor Wilders' beveiliging, probeerde in het voorjaar van 2008 de veiligheidsrisico's en effecten in te schatten van Fitna en wilde daarom graag de inhoud van de film achterhalen. Wilders weigerde informatie over de film te geven. Binnen de NCTV is daarom discussie gevoerd om de inhoud via beveiligers van Wilders te achterhalen. Dat wezen leidinggevenden af.

In dat voorjaar kondigde Wilders bij zijn beveiliging aan dat hij naar de publieke omroep in Kopenhagen zou gaan. De NCTV vermoedde dat Wilders daar Fitna wilde laten zien, in de hoop dat deze omroep hem wilde uitzenden. De NCTV nam daarom contact op met haar Deense zusterorganisatie, de PET.

'Pure propaganda'

Wilders gaf inderdaad een voorvertoning en de Deense geheime dienst wist een medewerker van de publieke omroep over te halen als mol te fungeren. Deze persoon moest achterhalen of in de omstreden film een koran verbrand zou worden en is na afloop gedebriefd door de PET.

De inlichtingen belandden vervolgens bij terrorismecoördinator Tjibbe Joustra en bij minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin.

De Deense publieke omroep besloot na de voorvertoning Fitna niet uit te zenden. Toenmalig hoofdredacteur Arne Notkin beoordeelde de film als 'pure propaganda zonder enige nieuwswaarde'.

Nu zegt de huidige zendercoördinator van DR2, Christoffer Guldbrandsen, namens de omroep dat hij de undercoveroperatie moeilijk kan geloven. 'DR2 werkt altijd kritisch tegenover autoriteiten. Onze loyaliteit ligt niet bij machthebbers. We werken niet met ze samen en assisteren ze ook niet. Ik kan niet duidelijk genoeg zijn in hoezeer we dit afwijzen.'

Guldbrandsen voegt toe: 'Eerlijk gezegd vind ik het schandelijk dat een krant dit soort beschuldigingen publiceert zonder enige documentatie. Ik heb grote twijfels over het waarheidsgehalte van dit nieuws.'

De kwestie toont hoe groot de druk was bij de Nederlandse veiligheidsdiensten rond Wilders' film. Een inlichtingenoperatie rond een zittend Kamerlid wordt alleen in extreme gevallen overwogen.

'Politieke moed'

De NCTV wil niet reageren op deze specifieke gebeurtenis, maar laat in een reactie weten dat 'de bewakings- en beveiligingstaken in opdracht van de NCTV niet worden gebruikt voor het verkrijgen van informatie en inlichtingen'. 'Toen niet, en nu ook niet.'

De organisatie benadrukt dat het 'doel van de beveiligingsmaatregelen is dat politici en functionarissen ongestoord hun werk kunnen doen, ongeacht hun politieke opvattingen.' De veiligheid van 'de heer Wilders is ook niet in geding geweest'.

Geert Wilders heeft meermaals de mogelijkheid gekregen de bevindingen van de Volkskrant in te zien en commentaar te geven. Hij heeft ervoor gekozen dat niet te doen. Uit het onderzoek van de krant blijkt ook dat er de afgelopen jaren strubbelingen waren rond de beveiliging van Wilders. Sommige leidinggevenden bij de NCTV vragen zich af of de beveiliging niet kan worden afgeschaald, maar zien dat de 'politieke moed' ontbreekt.

Het spanningsveld tussen Wilders beveiligen en Wilders volgen

Wat is het effect van de continue beveiliging van Geert Wilders op hem en op de overheid? De Volkskrant deed onderzoek en ontdekte een undercoveroperatie in Kopenhagen (+).

Levensgroot trauma

'Iemand beveiligen is niet zo moeilijk', zegt een ex-NCTV'er die jaren de contactpersoon van Wilders was. 'Maar de beveiliging weer afschalen, daar is veel meer moed voor nodig. Ik heb altijd gevonden dat het wel minder kon.'

Ook binnen de AIVD, de dienst die de dreigingsanalyse aanlevert, is men zeer terughoudend met afschalen. Een van de redenen ligt in de moord op Pim Fortuyn. 'Dat heeft een levensgroot trauma veroorzaakt, waar de AIVD tot op de dag van vandaag last van heeft', aldus een voormalig leidinggevende van de dienst.

Ook Wilders ziet minder beveiliging niet zitten. Een oud-Kamerlid van de partij zegt dat hij ook weet dat beveiliging politieke voordelen heeft. 'Wilders hield ons altijd voor dat die beveiliging voor 2 à 3 zetels staat.' Diverse PVV-bronnen bevestigen dit, maar zeggen erbij dat het nooit de keuze van Wilders was om beveiligd te worden en dat het juk enorm is.