Baby omdraaien bij stuitligging kan veel keizersneden voorkomen
Draai baby’s die in de stuitligging liggen vaker om, met behulp van medicatie. Zo kunnen jaarlijks honderden keizersneden voorkomen worden. Dat schrijft gynaecoloog in opleiding Joost Velzel, die woensdag promoveert op het onderwerp.
Ligt uw baby in de baarmoeder in stuitligging? Laat de gynaecoloog of verloskundige proberen hem, met behulp van medicatie, van buitenaf met de handen om te draaien. Met deze aanpak kunnen jaarlijks zeshonderd keizersneden voorkomen worden.
Dat zegt gynaecoloog in opleiding Joost Velzel in het proefschrift waarop hij op 12 december promoveert aan de Universiteit van Amsterdam. Bij een stuitligging zit het kind tijdens de geboorte met de billen naar beneden in de baarmoeder in plaats van met het hoofdje.
Stuitliggingen komen voor bij ongeveer 4 procent van de zwangerschappen; in Nederland zijn dat er zo’n zesduizend per jaar. In 85 procent van de gevallen wordt de baby gehaald met een keizersnede. Met alle risico’s van dien op ernstige complicaties bij de moeder, zoals zeer ruim bloedverlies, ernstige infecties of trombose. En in extreme gevallen moet de baarmoeder verwijderd worden, aldus Velzel. Complicaties die zelden voorkomen bij een vaginale bevalling waarbij de baby met het hoofdje naar beneden ligt.
De baby in stuitligging kan van buitenaf in de baarmoeder met de handen gedraaid worden. De moeder is dan 36 of 37 weken zwanger, dus het kind heeft nauwelijks ruimte meer in de baarmoeder. Daarom kan de moeder een middel krijgen dat de spieren van de baarmoeder verslapt, bijvoorbeeld ritodrine of fenoterol. Die middelen mogen alleen gynaecologen en verloskundigen die zijn verbonden aan een ziekenhuis toedienen. Velzel: ‘Sommige gynaecologen zijn huiverig voor die injecties, omdat ze in 75 procent van de gevallen bijwerkingen geven: hartkloppingen, opvliegers en hoofdpijn. Heel akelig, maar die verschijnselen duren maar een minuut of tien en dan verdwijnen ze.’
Hartfilmpje
Het draaien van de baby kost vervolgens tijd en aandacht. Met behulp van een hartfilmpje wordt de toestand van de baby gecontroleerd. Het draaien gebeurt stukje bij beetje, met pauzes om de moeder te laten bijkomen. Velzel: ‘De hele procedure kost ongeveer een uur. Zonder medicatie slaagt deze ingreep in veertig tot vijftig procent van de gevallen. Met medicatie is dat 65 procent. Dat zijn in Nederland zeshonderd vrouwen per jaar extra die geen keizersnede nodig hebben.’
Hoewel de ingreep onprettig is voor de moeder, is de kans op complicaties minimaal. De procedure wordt aan 72 procent van de betreffende vrouwen aangeboden en geregeld uitgevoerd. Maar met medicatie is de kans dat het lukt de baby te draaien dus aanzienlijk groter. Velzel: ‘Verloskundigen zouden deze moeders daarom altijd moeten doorverwijzen naar een gynaecoloog of een verloskundige in de regio die gespecialiseerd is in het draaien van baby’s.’
Leonie van Rheenen is gynaecoloog in het OLVG in Amsterdam en gespecialiseerd in stuitbevallingen. Zij is niet betrokken bij het onderzoek van Velzel. ‘Een vaginale bevalling bij stuitligging levert risico’s op voor het kind. Een keizersnede levert risico’s op voor de moeder. Eigenlijk wil je niet hoeven kiezen uit die twee kwaden. Die situatie kun je in een aantal gevallen voorkomen door al vóór de bevalling in te grijpen en inderdaad de positie van de baby te optimaliseren. Daaraan zitten geen grote nadelen. Begrijpelijk dat Velzel daarvoor pleit.’
