Direct naar artikelinhoud
tussentijdse verkiezingen VS

Democraten vergroten controle op Trump, Republikeinen houden Senaat in hun greep

Bij de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten hebben de Democraten dinsdag een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden heroverd en de Republikeinen hun meerderheid in de Senaat behouden. Beide overwinningen kwamen niet onverwacht, al lijkt die van de Republikeinen iets groter dan verwacht.

Nancy Pelosi, leider van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden, viert de overwinning van de Democraten in het Huis.Beeld REUTERS

De uitslag betekent dat de Democraten vanaf januari controle kunnen uitoefenen op president Donald Trump, door onderzoeken te starten en hem ter verantwoording te roepen. De wetgevende agenda van de Republikeinen (die toch al klein was) zal waarschijnlijk tot stilstand komen.

Democraten vergroten controle op Trump, Republikeinen houden Senaat in hun greep

De Republikeinen kunnen met hun meerderheid in de Senaat doorgaan met het benoemen van federale rechters, en mogelijk zelfs opperrechters als er nieuwe vacatures bij het Hooggerechtshof komen. Daarmee kunnen zij het land op langere termijn een conservatievere kant op blijven sturen. Ook kunnen de Republikeinen in de Senaat een afzetting van de president altijd blokkeren.

De uitslag is nog niet definitief: dinsdag om middernacht (woensdagochtend 6 uur Nederlandse tijd) moesten nog achttien van de meest betwiste districten hun eindresultaat bekendmaken. Maar de tellingen waren ver genoeg gevorderd om schattingen met grote zekerheid te maken.

De Democraten kregen bij de verkiezingen in de 435 districten voor het Huis van Afgevaardigden landelijk gezien ruim 7 procentpunten meer stemmen dan de Republikeinen. Dat levert volgens de huidige schattingen zo’n 228 zetels op.

Democraten vergroten controle op Trump, Republikeinen houden Senaat in hun greep

De Republikeinen veroverden drie Senaatszetels op de Democraten: in Indiana, Missouri en North Dakota. Het zijn conservatieve staten met een goed draaiende economie, waar de Democratische zittende senatoren in het gedrang waren gekomen door de strijd om opperrechter Brett Kavanaugh. In Texas hield Ted Cruz net de nieuwe Democratische hoop Beto O’Rourke van zich af (3 procent verschil). De uitslag in Nevada en Arizona, waar de Democraten hoopten een Senaatszetel te kunnen afpakken van de Republikeinen, is nog niet bekend.

Vrouwelijke kandidaten

Onder de nieuwe Democratische afgevaardigden zijn opmerkelijk veel primeurvrouwen. Zo zijn er voor het eerst twee moslima’s verkozen (Ilhan Omar in Minnesota en Rachida Tlaib in Michigan), en voor het eerst twee Amerikaans-Indiaansen (Sharice Davids in Kansas en Deb Haaland in New Mexico). Het recordaantal vrouwelijke kandidaten voor het Huis levert waarschijnlijk ook een recordaantal door vrouwen bezette zetels op: voor het eerst zal dat boven de honderd uitkomen (wat nog steeds minder is dan een kwart).

De Democraten deden het ook goed in de staatsverkiezingen. Zij pakken in elk geval vijf en mogelijk zelfs zes gouverneurschappen af van de Republikeinen, ook al verloren ze de prominente gouverneursraces in Florida en Georgia, waar de zwarte kandidaten Andrew Gillum en Stacey Abrams het aflegden tegen Ron DeSantis en Brian Kemp, die deze staten in Republikeinse handen hielden. De gouverneurs, die voor vier jaar aan de macht blijven, kunnen in 2020 een belangrijke rol spelen bij het indelen van nieuwe kiesdistricten.

Stemverbod Florida 

Een ander opvallend resultaat: in Florida werd een motie aangenomen om het levenslange stemverbod voor ex-gevangenen op te heffen. Daarmee krijgen 1,4 miljoen inwoners, met name zwarte mannen, stemrecht. Dat kan de politieke verhoudingen in de staat (de balans slaat meestal net door naar rechts) structureel veranderen.

Volg de uitslagen en meest recente ontwikkelingen in ons liveblog over de midterms.