Van correspondent tot verdachte: wie is Ans Boersma?

Eind 2013 maakt de dan 25-jarige Ans Boersma een veertiendaagse persreis naar Turkije. In opdracht van het door het ministerie van Buitenlandse Zaken gesubsidieerde journalistieke programma Beyond Your World zal ze twee Nederlandse journalisten interviewen: NOS-verslaggever Bram Vermeulen en freelancecorrespondent Frederike Geerdink. Daarnaast heeft ze zelf nog een aantal verhalen verkocht aan verschillende media.

Die novemberdagen legt Boersma de fundamenten voor haar droombaan: een correspondentschap in Turkije. Maar mogelijk begint tijdens die reis ook het verhaal waarmee dat correspondentschap afgelopen week ten einde kwam.

Want ergens eind 2013 zou Boersma in Turkije kennis hebben gemaakt met ‘Aziz’, de man die in oktober vorig jaar in Nederland werd aangehouden omdat hij zich als lid van het al-Nusra Front schuldig zou hebben gemaakt aan terroristisch geweld. Justitie verdenkt Boersma ervan dat zij valsheid in geschrifte pleegde om Aziz aan verblijfs- of toegangspapieren in Nederland te helpen. Toen de Turkse autoriteiten van die verdenking vernamen, besloten ze Boersma ‘uit veiligheidsoverwegingen’ op het vliegtuig naar Nederland te zetten.

Banden verbreken

Haar werkgever, het Financieele Dagblad, vindt dat Boersma nalatig is geweest door de relatie niet te melden, en besloot daarom vrijdagavond ‘de banden met haar te verbreken’.

Ans Boersma zelf wil sinds haar terugkomst in Nederland geen persvragen beantwoorden over haar verleden met de terreurverdachte. Pas vrijdagavond laat reageert Boersma voor het eerst, middels een verklaring van haar advocaat. Ze vindt dat ze niks verkeerd heeft gedaan en is ‘extreem van slag’.  ‘Mijn cliënte heeft een aantal jaren geleden een kortdurende relatie gehad met een vriend, die afkomstig was uit Syrië. Gedurende haar relatie had zij geen enkele aanleiding te veronderstellen dat deze persoon banden zou hebben gehad met een terroristische organisatie’, aldus de raadsman.

Natascha Ditzel, de jonge fotograaf met wie Boersma in 2013 op pad is en onder meer de grensstad Adana bezoekt, wil niet ingaan op de vraag of Ans destijds Aziz ontmoet zou hebben.

‘Met mij heeft ze in elk geval ook nooit over een Syrische geliefde gesproken’, zegt journalist Geesje van Haren. ‘Maar dat hoeft natuurlijk ook niet, we hadden het over de stukken die ze schreef.’ Van Haren begeleidde destijds beginnende journalisten die voor Beyond Your World werden uitgezonden om zo te proeven aan het werk van de buitenlandverslaggever. Boersma was begin 2013 opgevallen tijdens een groepsreis naar de Filipijnen. Ze schreef daar een verhaal over een journalist die arme kinderen uit de sloppenwijken op taart trakteerde.

Talent

‘We zagen haar direct als een talent’, zegt Van Haren. ‘Kritisch, goed op de hoogte en met een goede pen.’ Daarom wordt Boersma – die de hbo-opleiding journalistiek dan al heeft afgerond en werkt aan haar scriptie voor de master antropologie aan de VU – gevraagd voor het project waarbij Beyond Your World aansprekende buitenlandjournalisten laat interviewen. Van Haren: ‘Ans ging natuurlijk naar Turkije, dat is het land dat haar enorm fascineerde. En Frederike Geerdink en Bram Vermeulen zag zij als grote voorbeelden.’

Maar na haar afstuderen lukt het Boersma niet direct om haar droom te verwezenlijken. Ze verdient de kost als docent aan de Christelijke Hogeschool Ede, de instelling waar ze zelf is opgeleid. Journalist Nikki Sterkenburg wordt in 2015 door Boersma uitgenodigd om een gastles te komen geven. ‘Ze vertelde me dat ze het gevoel had dat ze vastzat daar in Ede, dat ze ook weer verslaggever wilde worden.’

Volgens Boersma heeft haar relatie met Aziz geduurd ‘tot de zomer van 2015’. Hij kwam in 2014 op een vals paspoort Nederland binnen. Het is een periode waarin Boersma zich op sociale media erg begaan toont met het leed van de vluchtelingen die massaal Syrië ontvluchten. In de zomer van 2015, als de relatie met de Syriër dus ten einde zou zijn, besluit ze haar vakantie te besteden aan vrijwilligerswerk op het Griekse eiland Lesbos. Twee weken lang vangt ze de mensen op die vanuit Turkije in groten getale op het strand landen en zich melden bij het vluchtelingenkamp op het eiland.

Naïef meisje

Door de berichten die zij in die tijd schreef en de interviews die zij gaf bij terugkomst, portretteren verschillende media Boersma nu als een naïef christelijk meisje. Vooral het feit dat ze schrijft: ‘De term terrorist zegt me gewoon inmiddels helemaal niks meer. En het kwaad al evenmin, want beide worden selectief toegepast.’

Dat bericht, van een 27-jarige vrouw die net haar eerste overweldigende ervaring met groot menselijk leed achter de rug heeft, kun je ook anders interpreteren, zegt Lucas Waagmeester, correspondent voor de NOS in Turkije. ‘Als een uiting van een jong brein dat begint te begrijpen dat de wereld in grijstinten is onderverdeeld. Dat lijkt me een goede zaak voor een journalist. Ze is absoluut niet dom. En ik heb haar leren kennen als iemand die heel goed snapt in wat voor wereld we leven.’

Waagmeester is niet de enige die er zo over denkt. Nadat Boersma zich in 2017 dan toch echt als freelancecorrespondent in Istanbul vestigt, wordt ze door haar collegacorrespondenten al snel gezien als een gedegen journalist. Weliswaar begaan met het lot van vluchtelingen en andere mensen over wie ze schrijft, maar haar stukken zijn goed, oordelen de collega’s.

In actie

Niet voor niets komen de andere leden van de Nederlandse pers in Istanbul woensdagavond direct in actie als ze vernemen dat Boersma dreigt te worden uitgezet. Degenen die het dichtstbij wonen, gaan naar het politiebureau, samen met een advocaat. Gezamenlijk besluiten zij nog niets te publiceren, tot het Financieele Dagblad het nieuws donderdagochtend om half acht heeft gebracht.

Boersma vertelt ook haar collega’s op dat moment niet dat haar verleden met de Syrische Aziz weleens de oorzaak kan zijn van de uitzetting. Dat vernemen ook zij pas als Boersma alweer in Nederland is aangekomen.

Sindsdien zitten ook al haar oud-collega’s met grote vragen. Over de achtergrond van de verdenkingen tegen Boersma, en over de manier waarop het Openbaar Ministerie dit heeft aangepakt. Oud-mentor Geesje van Haren vindt het in elk geval een groot drama dat Boersma’s schuld nog niet is bewezen, maar zij al wel zwaar is gestraft. ‘Werken in Istanbul was haar droom. Daar heeft het OM definitief een streep door gezet.’